همکاری منطقه‌ای، خواسته‌ی رهبران قطر و عربستان در سازمان ملل
هر دوی این رهبران، با وجود شرایط همه‌گیری کووید-۱۹، عدم وجود ثبات اقتصادی و درگیری‌های جاری در سوریه و یمن، کشورهای خود را در موضع پیشگام دیپلماسی منطقه‌ای دانستند.
پوشش خبری: خبرگزاری رسمی قطر، متن سخنرانی امیر این کشور را در قالب مجموعه‌ای از مقالات منتشر کرد. افزون بر این، حساب کاربری رسمی امیر قطر در توییتر بر پیام وی مبنی بر ارزش‌گذاری بر “همکاری چندجانبه که هدف آن ارتقای صلح و امنیت در جهان است” تأکید کرد. وی به تلاش‌های اخیر قطر در مورد افغانستان نیز اشاره کرد؛ تلاش‌هایی که دوحه را به “پایتخت اقدامات چندجانبه‌ی بین‌المللی در منطقه‌ی ما” تبدیل کرده است.
خبرگزاری رسمی عربستان نیز متن سخنرانی ملک سلمان را منتشر کرد. وی سخنرانی خود را به صورت ویدیویی در مجمع عمومی سازمان ملل ایراد کرده بود. او همچنین بر اهمیت همکاری چندجانبه، و نیز بر نقش پادشاهی عربستان در بهبود اقتصاد جهانی تأکید کرد. ملک سلمان با ابراز حمایت عربستان از طرح صلح عرب، مصوب سال ۱۳۸۱/ ۲۰۰۲، مسئله‌ی فلسطین را نیز مورد توجه قرار داد. وی سخنان خود را با ابراز امیدواری به این که مذاکرات اخیر ایران و عربستان در عراق، منجر به همکاری و روابط نزدیک شود، به پایان رساند.
عبدالله بن حمد العذبه، نویسنده و تحلیلگر حقوقی قطری، بخشی از اظهارات امیر قطر را که مرتبط با نیاز به اجماع بین‌المللی در زمینه‌ی امنیت سایبری بود منتشر کرد. به گمان العذبه، دلیل تأکید امیر بر این موضوع، رسوایی اخیر هک تلفن‌های همراه بود، که گروه اسرائیلی NSO و “مزدوران آمریکایی که برای خارجی‌ها کار می‌کنند” در آن دست داشتند؛ اشاره‌ی وی به این بود که امارات، کارشناسان سابق امنیت سایبری دولت آمریکا را به استخدام خود در آورده بوده است. شایان توجه است که تعدادی از دولت‌های منطقه به استفاده از نرم‌افزارهای گروه NSO، برای هک‌کردن تلفن‌های روزنامه‌نگاران، مخالفان و کنشگران متهم هستند.
منذر آل الشیخ مبارک، مفسر سیاسی عربستانی، سخنان ملک سلمان را تحسین کرد و اظهار داشت “زمانی که پادشاه سخن می‌گوید، جهان گوش فرا می‌دهد.” وی از تلاش‌های پادشاه عربستان “برای جلب توجهات به رنج مردم یمن، و رهبری عربستان بر گروه ۲۰ طی بحران کرونا” قدردانی کرد.
زمینه/تحلیل: جلسات سالانه‌ی مجمع عمومی سازمان ملل، بستری در اختیار رهبران سیاسی قرار می‌دهد تا در مورد مسائل جهانی حال حاضر در برابر مخاطبان جهانی صحبت کنند.
امیر قطر و پادشاه عربستان هر دو بر درگیری‌های جاری که ثبات منطقه را تهدید می‌کند، تأکید کردند. هر دوی این رهبران همچنین برنامه‌های مربوط به سیاست خارجی خود را حامی گفتگویی معرفی کردند که به راهکارهای مسالمت‌آمیز برای درگیری‌ها، اعم از جنگ لیبی، سوریه یا یمن منجر شود.
دوحه و ریاض اخیراً و از زمان آشتی این دو همسایه در دی‌ماه/ ژانویه، روابط دوجانبه‌ی خود را بهبود بخشیده‌اند. بر این اساس، سخنرانی‌های رهبران این دو کشور عرب حاشیه‌ی خلیج فارس در برابر مجمع عمومی سازمان ملل، در موضوعاتی همچون بهبود اقتصاد جهانی، پرداختن به نگرانی‌های زیست‌محیطی و همه‌گیری کووید-۱۹، نکات مشترکی را در بر می‌گرفت.
علی‌رغم توافق بر سر تعدادی از موضوعات بن‌مایه‌ای، امیر قطر و پادشاه عربستان بر سر بعضی جزئیات اتفاق نظر ندارند. در مورد ایران، امیر قطر لحن بی‌طرفی را پیش گرفت و بار دیگر بر حمایت خود از گفتگو برای حل “اختلاف نظرها با ایران” تأکید کرد. روز بعد، ملک سلمان در سخنرانی خود به طور غیر مستقیم ابراز امیدواری کرد که مذاکرات کشورش با جمهوری اسلامی، مانع دستیابی این کشور به سلاح هسته‌ای شود. وی همچنین اظهار داشت که ریاض خواهان همکاری و روابط نزدیک با تهران است، اما همچنان از ایران می‌خواهد که به حمایت خود از “گروه‌های تروریستی و شبه نظامیان فرقه‌ای که باعث جنگ و ویرانی در منطقه شده‌اند” پایان دهد.
ملک سلمان، در سخنرانی خود در مورد یمن نیز با لحنی رقابتی بر حمایت پادشاهی عربستان از طرح صلح یمن تأکید کرد. وی همچنین اظهار داشت که عربستان حق دارد از خود در برابر “موشک‌های بالستیکی، پهپادها و حملات دریایی” دفاع کند؛ اشاره‌ی وی به حملاتی بود که جنبش انصارالله تحت حمایت ایران -معروف به حوثی‌ها- در یمن انجام می‌دهد. ملک سلمان تأکید کرد که ریاض به حاکمیت احترام می‌گذارد و خاطرنشان کرد که این کشور دخالت در امور خود، به ویژه در پرونده‌ی یمن را تحمل نخواهد کرد.
چشم‌انداز: قطر و عربستان به احتمال زیاد همچنان از تلاش‌ها برای پایان دادن به درگیری‌های منطقه حمایت خواهند کرد؛ به ویژه در شرایطی که آمریکا بر آن است تا حضور خود را کم‌رنگ‌تر کند. هدف هر دوی این کشورها جلوگیری از بی‌ثباتی است که می‌تواند از مرزهای کشورهای درگیر خارج شود. این امر توضیح می‌دهد که چرا هر دو رهبر زمان زیادی را صرف تأمل در مورد درگیری‌های جاری در منطقه کردند.
با این‌که دوحه و ریاض اخیراً پس از سال‌ها دشمنی با یکدیگر آشتی کرده‌اند، رویکردهای مستقل سیاست خارجی آن‌ها ممکن است منجر به بروز تنش میان آن‌ها شود.
با این حال، در کوتاه‌مدت، هر دو کشور از این همکاری منفعت خواهند برد. در حالی که قطر به تقویت اعتبار خود به عنوان یک میانجی منطقه‌ای بی‌طرف می‌پردازد، عربستان نیز می‌تواند از این موضوع برای حل اختلافات خود با رقبای منطقه‌ای‌اش استفاده کند.
منبع:https://amwaj.media/https://amwaj.media
- برچسب ها: اندیشکده, اندیشکده جریان, جریان, سازمان ملل, سلمان بن عبدالعزیز آل سعود, شیخ تمیم بن حمد آل ثانی, عربستان, قطر
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
