روایت­های انقلابی: بزرگ­ترین نقطه قوت ایران

در بخش ذیل به نکات و گزاره های اصلی این یادداشت اشاره خواهیم کرد.

1. در ۱۱ فوریه، ایران چهل­ و­سومین سالگرد انقلاب خود را جشن گرفت. دولت کنونی از آن به ­عنوان انقلاب اسلامی یاد می­کند، اما آنچه که مسلم است، این مسئله چیزی جز ساده ­سازی نیست؛ زیرا آنچه در ماه ­های اولیه سال ۱۳۵۷ رخ داد، خیزشی بود که در آن اسلام­ گراها، مارکسیست­ها، مشروطه خواهان، روشنفکران، دانشجویان، مردان، زنان و… حضور داشتند و به دنبال پایان پادشاهی مستبد بودند.
2. هرچند آیت­ الله خمینی (ره) رهبر انقلاب نقشی کلیدی در این مسیر داشت؛ اما بدون حضور اقشار مختلف که خواهان تغییر فوری وضعیت بودند، انقلاب غیرممکن بود. پس از ۴۳ سال، این سالگرد یادآور این امر است که دولت­ ها هرگز نمی­توانند اراده مردم خود را به‌طور کامل تحت شعاع قرار دهند و این مطلب در مورد جمهوری اسلامی نیز صادق است.
3. متفکران روشنگری از این اصل به عنوان «قرارداد اجتماعی» یاد می­کنند که به موجب آن مردم به میل و اراده خود از آزادی فردی در ازای حمایت و خدمات توسط دولت دست می­کشند. این نوع قرارداد در تمام انواع حکومت وجود دارد و بسته به نوع نظام و اینکه چقدر اقتدارگرا باشند، برای متقاعدکردن مردم از اجبار و اقناع استفاده می­کنند.
4. علاوه بر اقناع و اجبار، نظام ایران توانسته به‌خوبی به روایت­سازی بپردازد. روایت­ها ابزارهای سیاسی بسیار قدرتمندی هستند که می­توانند حمایت بی­  دریغ توسط یک پایگاه سیاسی را تضمین کنند. چیزی که این روایات را قدرتمند می­کند، کارآمدی آن­هاست، بدون آن­که حقیقت داشته باشد یا وعده­  هایش عملی باشد. در ایران نیز نظام، روایت­ های بسیاری را توسعه بخشیده است. در عرصه داخلی و خارجی سعی دارد خود را قربانی نشان دهد و اصرار دارد که آمریکا و اسرائیل را مقصر سختی­هایی بداند که مردم می­  کشند.
5. یکی دیگر از روایت­ های قدرتمند که ایران متعهد به آن است، اعتلای مستضعفان و تأمین اقتصادی آن‌ها می­باشد. این یکی از اصول اصلی انقلاب بود و بسیاری از ایرانیان را بدون توجه به ایدئولوژی در مقابل رژیم شاه قرار داد. روسای جمهور ایران از زمان‌ هاشمی رفسنجانی تاکنون سعی کرده­اند این روایت را در سیاست­های اقتصادی خود برجسته کنند. نکته قابل‌توجه این است که روایات به هیچ مبنایی در واقعیت نیاز ندارند. حتی در همین دولت، ابراهیم رئیسی تلاش می­کند تا با سفرهای خود به مناطق محروم و موعظه کردن، روایت انقلاب را حفظ کند.
6. اقتصاد ایران در حال فروپاشی است و بسیاری از مردم قادر به تأمین نیازهای اولیه خود نیستند. این نشان می­دهد در حفظ و تأمین مستضعفان کوتاهی شده است؛ اما تلاش­های ابراهیم رئیسی در راستای حفظ روایت و تأکید بر گره ­نزدن معاش مردم به مذاکرات حکایت از آن دارد که این موارد در سرپا نگه‌داشتن نظام مؤثر است. تا زمانی که بر این روایت­ها تکیه می­شود، قرارداد اجتماعی در ایران بازنویسی نخواهد شد.

نویسنده در بخش پایانی یادداشت می‌نویسد:

با این روایت­ ها چگونه می­توان مبارزه کرد؟ این امر نه‌تنها به عمل، بلکه به لفاظی نیز نیاز دارد و باید تلاشی هماهنگ صورت گیرد تا در مقابل وعده ­های نظام امکان پاسخگویی و سنجش فراهم شود. تنها در این صورت است که می­توان به اصلاح رفتار ایران در سطح داخل، منطقه و سراسر جهان امید داشت.

Iran’s Revolution Is Eating Its Own