نشست «خروج احتمالی نتانیاهو از سیاست؛ پیامدهای داخلی، امنیتی و اقتصادی» با حضور «سلمان رضوی» و «منصور براتی» در ساعت 21 دوشنبه شب 11 بهمن ماه برگزار شد. در پی افزایش شانست دستیابی بنیامین نتانیاهو و «آویخای مندلبلیط»، دادستان کل وقت اسرائیل به توافقی پیشا محاکمهای بر سر پذیرش برخی از اتهامات و خروج از سیاست (برای دستکم 7 سال) در ازای خاتمه یافتن روند دادرسی و به زندان نیفتادن نتانیاهو اسرائیل در آستانه نوعی زلزله سیاسی قرار گرفته بود که می توانست به طور کلی سپهر سیاسی این رژیم را متحمل تحول سازد.
سلمان رضوی کارشناس مسائل اسرائیل در این نشست ضمن تأکید بر اینکه کناره گیری نتانیاهو از سیاست ممکن است به زلزله در جناح راست منجر شود افزود: «نتانیاهوی امروز به معنای واقعی کلمه چیره دست ترین مهره شطرنج سیاسی در اسرائیل است، اگرچه که حدود 7 ماه پیش به ناچار از قدرت خارج شد. سناریوهای مختلفی درباره نحوه خروج احتمالی نتانیاهو از سیاست مطرح است، سناریوی نخست، به محدودیت زمانی این خروج برای مدت 7 سال اشاره میکند. حتی در صورتی که این سناریو تحقق یابد، بی بی 72 ساله، اگر بخواهد 7 سال بعد به سیاست بازگردد 80 ساله خواهد بود و لذا این محدودیت زمانی تقریباً تفاوتی با خروج همیشگی او ندارد و در بهترین حالت شاید بتواند، مقام ریاست جمهوری را احراز کند.»
براتی دیگر کارشناس این نشست نیز تأکید کرد: «سناریوی دیگر این است که نتانیاهو بتواند جایگاه خود به عنوان رهبر حزب لیکود را حفظ کند، اما از امکان کاندیدا شدن برای نخست وزیری و نمایندگی کنست محروم شود، این گزینه نسبت به خروج همیشگی نتانیاهو (در کوتاه مدت) آسیب کمتری را به حزب لیکود وارد خواهد کرد زیرا در صورت ابقای بی بی در صدر حزب لیکود این حزب درگیر بحران جانشینی نخواهد شد. همچنین میزان آرایی که از در این سناریو از حزب لیکود جدا میشود کمتر از حالتی خواهد بود که بی بی کاملاً از حزب بیرون برود. گزینه دیگر این است که بی بی کاملاً از صحنه خارج شود ولی بتواند به عنوان مهره پشت پرده حزب لیکود فعالیت کند. این سناریو نیز تنها میتواند از ریزش حداکثری آرا جلوگیری کند.»
دومین رویداد مهمی که به گفته کارشناسان در نتیجه خروج نتانیاهو از سیاست به وقوع می پیوندد، زیر سوال رفتن فلسفه وجودی کابینه تغییر است. همانطور که در ابتدا نیز اشاره شد، دوری گزینی از حزب لیکود و عدم همکاری با نتانیاهو میان احزاب مختلف اسرائیلی پیشینهای 10 ساله دارد. احزاب عربی که از مدتها قبل مسیر همکاری ایجابی با حزب لیکود به رهبری بی بی را بسته بودند و البته نتانیاهو نیز نهتنها چنین خواستهای نداشت، بلکه در پویشهای انتخاباتی با «دگرسازی» در برابر احزاب عربی سعی در تهییج یهودیان راستگرا میکرد. اما سیاست بایکوت نتانیاهو از حدود از اواخر سال 2014 به بعد در سپهر سیاسی اسرائیل محسوستر شد. نخستین بار «یائیر لاپید»، رهبر حزب یش عتید و «تصیپی لیونی»، رهبر حزب هاتنوعاه پس از اینکه نتانیاهو در دسامبر 2014 آنها را از کابینه اخراج کرد، سیاست بایکوت بی بی را در پیش گرفتند.
اگرچه این مجموعه نامتجانس در 7 ماه گذشته نشان داده اند نسبت به سلف خود (کابینه وحدت ملی گانتز و نتانیاهو) عملاً اختلافات کمتری دارند و با تصویب لایحه بودجه و تقسیم کار نسبتاً تخصصی و مجزا نشان داده اند که به سطحی از «همکاری ایجابی» نیز رسیده اند، اما در صورت خروج بی بی از قدرت بخش مهمی از فلسفه وجودی کابینه تغییر از میان خواهد رفت. زیرا برای مثال دو حزب دست راستی یامیناه و اسرائیل خانه ما، که به دلیل حضور نتانیاهو در رأس لیکود از همکاری با این حزب رویگردان بودند، با کنارهگیری وی، ممکن است به صرافت ائتلاف با این حزب بیفتند. این امر در مورد شخصیتی همچون «گیدئون صعر»، رهبر حزب امید جدید که از لیکودی های قدیمی است فراتر از صرف ائتلاف با لیکود نیز میرود و ممکن است صعر بخواهد مجدداً به حزب سابق خود برگردد و در برای رهبری این حزب کاندیدا شود. در حال حاضر احزاب دست راستی اسرائیل روی هم رفته 72 کرسی در اختیار دارند که برای تشکیل کابینه ای قدرتمند کافی به نظر میرسد. حتی ممکن است گانتز نیز بخواهد به این کابینه بپیوندد.
اکنون باید دید که راستگرایان عضو کابینه تغییر چه تصمیمی برای آینده میگیرند. «شارن هسکل»، نماینده حزب امید جدید که او نیز سابقه عضویت در لیکود را دارد در این راستا گفته: «اگر بی بی کنارهگیری کند هر اتفاقی ممکن است. اگر کسی جانشین نتانیاهو در رأس حزب لیکود شود، مطمئناً میتواند یک کابینه جدید تشکیل دهد.» همچنین «الی آویدار»، وزیر امور دفتر نخست وزیری از حزب اسرائیل خانه ما نیز در این باره میگوید: «با کناره گیری نتانیاهو، اوضاع به طرز چشمگیری تغییر میکند و مردم باید از این تغییرات آگاه شوند و این امر از طریق انتخابات میسر میشود.» اویدار همچنین پیشبینی کرده که اگر بنت با تشکیل کمیته حقیقتیاب بر سر پرونده موسوم به «فساد زیردریایی » موافقت نکند بدین معناست که کابینه تغییر لرزانتر از قبل خواهد شد. به زعم اویدار اگر بنت با این تحقیق موافقت نکند یعنی برای خنجر از پشت زدن به کابینه تغییر آمادگی پیدا کرده است.
در پایان این نشست براتی به عنوان نتیجه گیری اعلام کرد: خروج احتمالی نتانیاهو از سیاست پیش و بیش از هر چیز حزب لیکود را تحت تأثیر شدید خود قرار خواهد داد. با خروج نتانیاهو از قدرت در اواسط ماه ژوئن 2021 تحرکاتی در درون این حزب برای راضی کردن نتانیاهو به کناره گیری از کرسی رهبری آغاز شد. «یولی ادلشتین»، وزیر پیشین بهداشت نام خود را به عنوان نخستین چالشگر رهبری نتانیاهو ثبت کرد. اما با جدیتر شدن احتمال کنارهگیری بی بی شمار مدعیان به شدت افزایش یافته است. «اسرائیل کاتص»، وزیر دارایی پیشین سالهاست ادعا میکند پس از نتانیاهو او باید رهبر حزب لیکود باشد. اما «نیر برکت»، شهردار پیشین قدس نیز از مدعیان جانشینی بی بی است. «عمیر اوحانا»، وزیر پیشین امنیت عمومی و نیز «میری رگو»، وزیر پیشین فرهنگ و حمل و نقل نیز کاندیداتوری خود را برای رهبری لیکود اعلام کرده اند. این درحالیست که برخی رسانهها از نتانیاهو نقل کردهاند که او جانشینی «یاریو لوین»، رئیس پیشین کنست را ترجیح میدهد. با این وجود به نظر میرسد ادلشتین، کاتص و برکت سه مدعی اصلی جانشینی نتانیاهو باشند. البته به نظر میرسد میزان قدرت و محبوبیت آنها نیز تقریباً با هم برابر است.