بخشی از ماجرای تلاش سعودی ها برای از سرگیری ارتباط دو جانبه با جمهوری اسلامی ایران به سیاستهای آمریکا و روی کار آمدن بایدن باز می گردد. از زمان روی کار آمدن بایدن، سران عربستان سعودی احساس میکنند آمریکاییها همانند زمان ترامپ برای هر گونه تنش آفرینی در منطقه به آنها چکسفید نمیدهند، بخصوص به محمد بن سلمان ولیعهد عربستان.
محمد بن سلمان به شدت نگران سیاستهای دولت بایدن درباره خود و عربستان است، نگرانیهای جدی که سفر اخیر وزیر امور خارجه عربستان سعودی به منطقه نشان دهنده جدی بودن آن ها از سوی این کشور است، بنابراین یک بخش قضیه به سیاستهای آمریکا راجع به عربستان سعودی و آمریکا باز می گردد، از این رو در شرایط فعلی عربستان سعودی تمایل پیدا کرده تا مشکل خود را با ایران را حل کند، چرا که این موضوع به نفع این کشور است که به وضعیت موجود خاتمه بدهد، بخصوص مسئله یمن که حل آن برای سعودی ها بسیار سخت شده است. امکانات و سلاح های حوثی ها و تجهیز و فناوری های به روز نیروهای مقاومت یمن، عربستان سعودی را به شدت تحت فشار قرار داده، ضمن اینکه عربستان سعودی آنگونه که می خواسته و انتظار داشته حوثیها را از صحنه یمن حذف یا تضعیف کند تا آنها مجبور به مصالحه شوند، به این خواسته خود دست نیافته است.
به هر حال این مسئله موقعیت ولیعهد عربستان سعودی را به شدت تضعیف کرده است با توجه به مجموعه این شرایط به نظر میآید در عربستان سعودی ارادهای برای بهبود با ایران اسلامی ایجاد شده تا از این طریق مسائل یمن با یک اراده سیاسی حل شود.
سعودی ها تلاش می کنند به عنوان یک دستاورد برای خود بتوانند یک دولت ترکیبی مشارکتی بین حوثیهای مورد حمایت ایران و دولت مورد حمایت عربستان سعودی را به وجود بیاورند تا تقسیم قدرت تضمین شده ای رقم خورده باشد و مشکل یمن از این طریق حل شود، بخصوص که حوثیها برای بر هم زدن معادلات نفتی حاکم بر آرامکو به شدت جدی هستند و حملات مکرری که به تاسیسات نفتی عربستان دارند، این کشور را متحمل ضرر و زیان های زیادی کرده است، البته نه تنها عربستان، بلکه کشورهای خریدار نفت عربستان را هم دچار چالش کرده است، لذا به نظر میآید در عربستان سعودی ارادهای به وجود آمده، البته این اراده هم در ایران دیده می شود.
شاید این اراده را بتوان نشات گرفته از دو اتفاقی دانست که در این مدت افتاده است، یکی آنچه در وین به عنوان مسئله برجام که بایدن خواستار مذاکره با ایران شده تا راه حلی برای پایان دادن به وضعیت کنونی و تحریم هایی که به ایران اعمال شده، پیدا شود. بایدن احساس می کند اگر تحریم های ایران ادامه بیابد، ممکن است ایران دچار بحران جدی شود و برای نجات خود از این بحران، کاملاً به سمت چین و روسیه برود و آمریکا نتوانند ایران را کنترل کند، به همین دلیل بایدن نگاه مثبت تری برای حل مسئله برجام پیدا کرده است. از سوی دیگر ایران تحت فشار مسائل اقتصادی و بحران های اقتصادی ناشی از تحریم ها به دنبال یک راه حل در ضمن حفظ منافع ملی خود است، با این وجود هنوز اختلاف نظرهای اساسی بین دو کشور وجود دارد.
به هر حال سعودی ها با توجه به نشست وین و احتمال رفع تحریم ها برای ارتباط با ایران تلاش بیشتری خواهند داشت، نمونه آن مذاکرات الکاظمی با ایران و عربستان در طی هفته های گذشته در بغداد است، البته ممکن است شبیه چنین دیدارهایی را در آینده هم داشته باشیم که قطعا در روند عادی سازی ارتباط دو کشور بیتأثیر نیست.
آنچه در این میان میگذارد و آنچه که در بغداد اتفاق افتاده نشان می دهد یک اراده سیاسی در عربستان و یک اراده سیاسی در تهران برای کاهش تنشها ایجاد شده، هرچند تنش ها زیاد است اما امید می رود الکاظمی با توجه به اینکه عراق هم مثل لبنان یک کشور با موقعیت خاص است به این معنا که عراق یک کشور عربی با هویت عربی اما دارای هویت شیعی است و اکثریت جمعیت شیعه این کشور با ایران هماهنگ هستند، بنابراین منافع ملی و صلح و ثبات در عراق هم ایجاب میکند که میانجیگری موثری بین ایران و عربستان سعودی داشته باشند تا حداقل اگر مناسبات دو کشور در حد عالی نباشد، تنشها به حداقل میزان در طی چند سال اخیر برسد.
منبع:https://rahbordemoaser.ir
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.