تبعات فاجعه‌بار سدالنهضه بر مصر
وزیر منابع آب مصر پس از اعلام رسمی اتیوپی در آغاز آبگیری سد النهضه، در بیانیه‌ای گفت: مصر یکی از خشک‌ترین کشورهای جهان محسوب می‌شود و از کم‌آبی شدید رنج می‌برد، منابع آب مصر سالانه 60 میلیارد متر مکعب برآورد می‌شود که بخش اعظم آن از رود نیل تامین می‌شود به علاوه 1 میلیارد متر مکعب حاصل از ریزش‌های آسمانی و ژرف‌آب‌های تجدیدناپذیر در دل بیابان.
در مقابل، نیازهای آبی مصر در سال به 114 میلیارد متر مکعب می‌رسد که به گفته وزیر آب مصر، شکاف موجود میان منابع و نیازهای آبی از طریق بازچرخانی آب برای مصارف کشاورزی و استفاده از آب‌های زیرزمینی و واردات سالانه 34 میلیارد متر مکعب آب جبران می شود.
آوارگی، مهاجرت و بحران غذایی
وزیر آب مصر در ادامه درباره خسارت‌‌های سنگین سد النهضه گفت: کمبود یک میلیارد متر مکعبی آب منجر به از دست رفتن موقعیت کشاورزی بیش از 200 هزار خانواده خواهد شد، این امر به معنای آسیب دیدن یک میلیون شهروند مصری است، بیش از 40 میلیون نفر در بخش کشاورزی مصر فعال هستند.
بر اساس بیانیه وزارت منابع آب، در سطح اجتماعی و اقتصادی نیز، هر گونه کمبود آب می‌تواند پیامدهای منفی سنگینی بر ساکنان مصر برجای بگذارد به طوری که از دست دادن شغل به وضعیت بی‌ثباتی اجتماعی دامن بزند و به ایجاد موج بزرگ مهاجرت غیر قانونی به کشورهای اروپایی یا پیوستن جوانان به گروه‌های تندور و تروریستی منجر شود.
به گفته دولت مصر، هزینه موارد جایگزین کمبود آب بر اساس راهبرد وزارت منابع آب تا سال 2050 میلادی به 50 تا 100 میلیارد دلار پول نیاز دارد تا بر اساس روش‌هایی نظیر شیرین‌سازی آب دریا، تصفیه آب، بکارگیری سامانه نوین آبیاری و اصلاح نحوه مصرف آب در بخش‌های صنعتی و کشاورزی، این کمبود آب تامین شود.
خطرات پررنگ و هزینه‌های نجومی
«عبدالتواب برکات»، استاد دانشگاه و پژوهشگر امور آب در قاهره معتقد است که پیامدهای سد النهضه بر زندگی اجتماعی، اقتصادی و محیط زیست بسیار بیشتر از موارد گفته شده توسط وزیر آب است و انتظار می‌رود که مصر در صورت آبگیری سد النهضه در سال 2023 میلادی، حدودا 20 تا 30 میلیارد متر مکعب از سهمابه خود را در سال از دست بدهد.
وی هشدار داد مصر در صورت آبگیری سد النهضه، 4 تا 5 میلیون درخت خشک خواهد شد که چند میلیون شهروند مصری از آن ارزتاق می‌کنند، این به معنای بروز انفجار اجتماعی و فاجعه در امنیت غذایی و افزایش بی‌سابقه میزان بیکاری است.
برکات با بیان اینکه هزینه ساخت ایستگاه‌های شیرین‌سازی آب برای یک میلیون متر مکعب، 1 میلیارد دلار است، تاکید کرد: کاهش میزان آب در بخش کشاورزی به درگیری میان کشاورزان و افزایش میانگین آلودگی در مجرای نیل و گسترش بیماری‌ها و از دست دادن شغل میلیون نفر، گرانی مواد غذایی، افزایش میانگین جرم و جنایت، خودکشی، طلاق، مهاجرت از روستاها به شهرها و خارج از کشور خواهد شد.
بر اساس پژوهش‌های انجام شده، با آبگیری سد النهضه، مصر با کاهش زمین‌های زیرکشت به 72 درصد و کاهش تولید ناخالص ملی به 8 درصد مواجه خواهد شد.
تغییرات اجتماعی و اقتصادی
از سوی دیگر، «محمد حافظ»، کارشناس امور آب و سد تصریح کرد: مصر بسیار به خشکسالی دائمی نزدیک شده است به ویژه که اکنون با کمبود شدید آب و خالی شدن دریاچه ناصر طی 5 سال آینده دست به گریبان است، امری که منجر به ایجاد تغییرات اجتماعی و اقتصادی ریشه‌ای در جامعه مصر و آغاز مرحله تاریخی جدید نامعلومی برای مردم مصر خواهد شد.
وی در گفت‌وگو با عربی 21 هشدار داد: همه پروژه‌هایی که اکنون دولت مصر در حال انجام آن است، در کوتاه مدت قادر به جبران کمبود آب رود نیل نخواهد بود و تاوان این اشتباهات را حدود 40 میلیون کشاورز مصری خواهد پرداخت، از زمان ریاست جمهوری السیسی، کشاورزان مالیات‌های سنگینی می‌پردازند و در کنار این، باید به افزایش قیمت کود، سموم کشاورزی و بذرها اشاره کرد.
حافظ در پایان پیش‌بینی کرد که دولن به زودی به کاهش سهمابه استان‌ها برای مقابله با پیامدهای آبگیری سد النهضه اقدام کند.
مصر در تامین 90 درصد از آب شرب خود به رود نیل وابسته است و هرگونه کاهش حقابه این کشور از نیل، آثار اجتماعی و اقتصادی ویرانگری بر مصر خواهد داشت، این در حالی است که آدیس‌آبابا تصریح دارد که سد النهضه با سرمایه‌گذاری 4.6 میلیارد دلاری در تبدیل این کشور به قطب انرژی منطقه نقش‌آفرین است و می‌تواند علاوه بر درآمدزایی به فقرزدایی در این کشور منجر شود.
در این میان، اختلافات سه کشور بر سر مقدار آب رهاسازی شده از سوی اتیوپی در صورت بروز کم‌آبی متمرکز است، با عملیاتی شدن این سد، اتیوپی می‌تواند به بزرگترین کشور صادر کننده برق در آفریقا با تولید ۶۰۰۰ مگاوات برق تبدیل شود.
اتیوپی و سودان در این میان منافع خود را دارند. سد النهضه در ۲۰ کیلومتری سودان واقع شده و این کشور زیان آبی قابل توجهی نمی‌بیند بلکه برای جبران کمبود برق خود به ساخت این سد نیز امید دارد. اما مصر نگران پایین آمدن سهم آب خود است؛ آبی که آن را برای شرب، زراعت و صنعت به کار می‌گیرد.
منبع:https://mdeast.news/
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
