سلطان عمان در نخستین سفر خارجی خود به عربستان سعودی رفت
اما از زمان مرگ قابوس تاکنون، معادلات بین‌المللی با تغییرات چشمگیری روبه‌رو بوده است؛ دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا که از متحدان بی‌چون‌وچرای ریاض به‌شمار می‌رفت، از کاخ سفید رفت، امارات متحده با ریاض سر ناسازگاری گذاشت، مسیر جنگ یمن تغییر کرد و جو بایدن، رئیس‌جمهوری بعدی ایالات متحده از دیپلماسی‌ای رونمایی کرد که چندان خوشایند سران عرب منطقه نیست و از همه مهم‌تر شیوع ویروس کرونا تمام معادلات پادشاه جدید عمان را بر هم ریخت؛ تا جایی که این کشور با عظیم‌ترین اعتراضات مردمی در تاریخ کشورش مواجه شد. چند روز بعد از اعتراض عمانی‌ها، پادشاه عربستان با سلطان هیثم تلفنی صحبت کرد و آن‌طور‌که به نظر می‌رسد در همین گفت‌وگوی تلفنی، دو طرف درباره سفر به ریاض توافق کردند.
همکاری برادرانه با ریاض
سلطان عمان به محض ورود به خاک عربستان، گفت: جنبه‌های همکاری برادرانه با عربستان در همه زمینه‌ها ادامه دارد و آرمان‌ها و آرزوهای دو ملت عربستان و عمان را محقق می‌کند و بدون شک عربستان تحت رهبری ملک سلمان با اراده و ثبات به سمت آینده‌ای روشن حرکت می‌کند. سالم الجهوری، تحلیلگر عمانی می‌گوید: عمان و عربستان از زمان به‌تخت‌نشستن سلطان هیثم با یکدیگر ارتباط نزدیکی دارند و وضعیت سلطان کنونی عمان نسبت به پیش بسیار متفاوت است. عمان با چالش‌های اقتصادی بزرگی دست به گریبان است و به عربستان به‌عنوان شریکی اقتصادی نگاه می‌کند و پیش‌بینی می‌شود که دو کشور در این سفر، توافقات اقتصادی بزرگی امضا کنند. سفیر عمان در عربستان سعودی نیز به نشریه عرب‌نیوز گفته است: «عربستان بزرگ‌ترین اقتصاد دنیای عرب را دارد و نیروی پیشران اقتصاد منطقه است. این کشور یک‌چهارم ذخایر نفتی جهان و بزرگ‌ترین بازار آزاد را در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا دارد. این کشور شریک تجاری مهم و ارزشمندی برای عمان است». روابط عربستان با عمان روابط همسایگی، دینی و قومیتی است. علاوه بر آن، این دو کشور از مؤسسان شورای همکاری خلیج فارس در سال ۱۹۸۱ هستند و از موقعیت استراتژیک در آب‌های آزاد برخوردار هستند؛ عربستان در غرب خود دریای سرخ را دارد و در شرق هم خلیج‌فارس و سلطان‌نشین عمان هم مشرف به یکی از تنگه‌های مهم دریایی دنیا و شریان انرژی به دنیا قرار دارد، یعنی تنگه هرمز که در شمال این کشور قرار دارد.
تشکیل شورای هماهنگی
از همین رو در همان روز نخست این سفر دوروزه، یادداشت‌تفاهمی برای تأسیس شورای هماهنگی عمان و عربستان امضا شد. این شورا قرار است با استناد به دستورات سلطان عمان و پادشاه عربستان با هدف رایزنی و هماهنگی مستمر در امور و مسائل دارای اهمیت مشترک در همه زمینه‌ها بین دو دولت عمان و عربستان تأسیس شود. وزیر خارجه عمان در گفت‌وگو با روزنامه شرق‌الاوسط، تشکیل «شورای هماهنگی» را آغاز مرحله جدیدی از همکاری میان دو کشور دانست و پیش‌بینی کرد «با توجه به افتتاح تاریخی نخستین گذرگاه مرزی مستقیم زمینی میان دو کشور که به‌زودی انجام خواهد شد، روابط دو کشور جهشی کیفی خواهد داشت و شاهد پروژه‌های زیرساختی مشترک خواهیم بود».
دورزدن تنگه هرمز
گذرگاه مرزی مستقیم زمینی که قرار است به گفته وزیر خارجه عمان به‌زودی افتتاح شود، جاده مستقیمی است که از ربع‌الخالی به اراضی شمال عمان می‌رسد و پس از افتتاح حجم مبادلات تجاری و نیز سرمایه‌گذاری میان دو کشور افزایش می‌یابد. این پروژه شرایط را برای عبور و مرور کالا از عربستان به عمان از طریق زمینی فراهم خواهد کرد و به عبارتی صادرات سعودی به دنیا آسان‌تر خواهد شد. یکی دیگر از اهداف عمان در این سفر تکمیل پروژه الدقم است. عمان در تلاش است تا الدقم را که روزی تنها روستایی برای صید ماهی بود و در فاصله 550کیلومتری جنوب مسقط قرار دارد را به بندر و مرکز صنعتی مهمی در خاورمیانه تبدیل کند. گفته شده دولت عمان پس از آن الدقم را به عنوان یک منطقه ویژه اقتصادی در نظر گرفت که کارشناسان این کشور نسبت به تراکم ۷۰درصدی جمعیت این کشور در نوار ساحلی شمال مسقط هشدار دادند و از آن پس رهبران عمان تصمیم گرفتند که سواحل بکر و توسعه‌نیافته شرقی این کشور را نیز توسعه دهند و از همان زمان طرح تبدیل روستای دقم به یک کلان‌شهر آغاز شد.
هماهنگی در جنگ یمن
هرچند هدف سلطان هیثم از این سفر بیشتر بر مسائل اقتصادی معطوف شده است اما عربستان که اکنون با همسایه خود امارات، هم در یمن و هم در مسئله صادرات نفت، اختلاف اساسی دارد، درصدد است تا با کمک عمان که به کشور میانجی در منطقه شهرت دارد، از دامنه بحران‌های خود به‌ویژه در ارتباط با یمن خارج شود؛ خاصه آنکه عمان در موضوع بحران این کشورها با قطر نقش مؤثری ایفا کرد و بن‌سلمان با درک این موضوع اکنون به تلاش‌های سلطان هیثم برای حل بحران‌های دیگر چشم دوخته است. بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان با تأکید بر حمایت کشورش از ابتکار آتش‌بس عربستان برای یمن، توافق‌نامه ریاض و همچنین تلاش‌های نمایندگان ویژه سازمان ملل متحد و ایالات متحده آمریکا در امور یمن، پیش از این سفر گفته بود: «هدف مشترک ما پایان‌دادن به درگیری‌ها مطابق راه‌حلی است که دغدغه‌های همه طرف‌ها را در نظر بگیرد و به آنها کمک کند تا به تفاهمی برسند که برای یمن و یمنی‌ها ثبات و همزیستی به بار آورد». او سفر ماه گذشته هیئت عمان به صنعا، پایتخت را نیز در راستای همین تلاش‌ها برای دستیابی به تفاهم دانست و تأکید کرد که هیئت یمنی به دنبال ابتکار عمل جداگانه‌ای در این راستا نبوده است. همچنین به باور بسیاری از تحلیلگران، ریاض خواهان میانجیگری عمان است تا بتواند با تهران به توافق‌های ضمنی برسد؛ به‌ویژه آنکه برخی از رسانه‌ها گفته‌اند دور بعدی مذاکرات تهران و ریاض در مسقط برگزار خواهد شد. این در حالی است که به باور کارشناسان منطقه، مقامات سعودی از یک سو منتظر نتیجه مذاکرات وین هستند و از سوی دیگر برای توافق با تهران عجله‌ای ندارند. تحلیلگران بین‌المللی می‌گویند، عمـان از جمله کشورهای عربی بود که در اختلافات قطر و عربستان موضعی بی‌طرفانه گرفت و تلاش کرد تا خود را درگیر این اختلافات نکند. این رفتار را درخصوص بحران سوریه نیز از ســوی عمـانی‌ها شاهد بودیم که کاملا متفاوت با سایر کشـورهای عربی به مسئله ســوریه پرداخت. حال باید دید اکنون که سعودی‌ها محتاطانه‌تر در منطقه رفتار می‌کنند، میانجیگری‌های پادشاه عمانی تا چه حد می‌تواند به بازیابی امنیت در منطقه و پایان‌دادن به بحران‌ها کمک کند.
منبع:https://sharghdaily.com/
- برچسب ها: اندیشکده, اندیشکده جریان, جریان, عربستان سعودی
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
