موانع و چشم‌انداز تشکیل دولت نجیب میقاتی در لبنان
میقاتی در حالی مسئول تشکیل دولت شده است که پیش از او و در یک سال گذشته مصطفی ادیب و سعدالدین حریری در تشکیل دولت ناکام ماندند.
نجیب میقاتی متولد سال 1955 در طرابلس، بازرگان و سیاستمدار باسابقه لبنانی است که پیش‌ازاین دو بار، نخست در سال 2005 و سپس در سال 2011 میلادی نخست‌وزیر لبنان شده است.
میقاتی ازجمله شخصیت‌های مهم و شناخته شده سیاسی است که از متحدان حزب المستقبل و خانواده حریری در لبنان به‌حساب می‌آید. او همواره از مقاومت لبنان علیه رژیم صهیونیستی تمجید کرده، اما منتقد رویکرد حزب‌الله در قبال سوریه است.
مواضع احزاب، جریانات سیاسی و کشورهای خارجی
رأی پارلمان یکی از شروط مهم تشکیل دولت در لبنان است. مجلس لبنان 128 نماینده دارد که به علت فوت 2 نفر و استعفای 8 نفر، اکنون به 118 نفر کاهش یافته است. از این 118 نفر، نجیب میقاتی توانسته است موافقت و همراهی 72 نماینده (معادل 61 درصد) را برای تشکیل دولت کسب کند که برای تشکیل دولت رقم مناسبی است.
فراکسیون «المستقبل» به ریاست حریری با ۱۷ نماینده که مهمترین حزب اهل سنت لبنان است، «التنمیه و التحریر» به ریاست نبیه بری با ۱۷ نماینده و ۴ نماینده مستقل (دیدگاه‌های نبیه بری که ریاست پارلمان را بر عهده دارد و از حمایت و پشتیبانی حزب‌الله برخوردار است، به‌نوعی مواضع شیعیان لبنان هم محسوب می‌شود)، فراکسیون «الوفاء للمقاومه» وابسته به حزب‌الله با ۱۲ نماینده، فراکسیون «التقدمی الاشتراکی» به ریاست ولید جنبلاط با ۷ نماینده، «التکتل الوطنی» وابسته به تیار المرده با ریاست سلیمان فرنجیه با ۵ نماینده، «القومیه الاجتماعیه» با ۳ نماینده، «الوسط المستقل» با ۲ نماینده و «اللقاء التشاوری» ۲ نماینده موافق از مجموع ۴ نماینده، جریان‌هایی هستند که با تشکیل دولت توسط میقاتی موافقت نموده و از او استقبال کرده‌اند.
«الجمهوریه القویه» وابسته به حزب «نیروهای لبنان» به ریاست سمیر جعجع با ۱۴ نماینده، «لبنان قوی» وابسته به جریان ملی آزاد به ریاست جبران باسیل با ۱۷ نماینده، فراکسیون «النواب الارمن» با ۳ نماینده، «ضمانه الجبل» با ۴ نماینده و ۳ نماینده مستقل و دو نماینده از «اللقاء التشاوری»، فراکسیون‌هایی هستند که رأی مخالف به تشکیل دولت توسط میقاتی داده‌اند.
جبران باسیل که ضلع مسیحی جریان مقاومت را رهبری می‌کند و یکی از سه ضلع ائتلاف 8 مارس است با این توجیه که بین میقاتی و حریری تفاوتی نمی‌بیند، از دادن رأی موافق به او امتناع کرده است؛ اما بااین‌حال ممکن است نظر او پس از رایزنی‌ها تغییر کند. چراکه میقاتی از سوی میشل عون رئیس‌جمهور مارونی و رهبر سابق جریان آزاد ملی که باسیل هم‌اکنون ریاست آن را بر عهده دارد، مأمور تشکیل کابینه شده است.
در خصوص مواضع و دیدگاه‌های کشورهای خارجی نیز آنچه تاکنون مشاهده شده است، موافقت ضمنی با مأموریت میقاتی در تشکیل دولت بوده است. به عبارتی نجیب میقاتی برخلاف سعدالدین حریری تا حد زیادی از حمایت منطقه‌ای و بین‌المللی برخوردار است. در سطح بین‌الملل آمریکا، فرانسه و اتحادیه اروپا طی اظهاراتی حمایت مشروط خود از میقاتی را اعلام کرده‌اند. در سطح کشورهای عربی نیز مصر و اردن طی مواضع مشابهی پشتیبانی خود را از میقاتی ابراز داشته و قطر و امارات نیز با میقاتی مخالفت نکرده‌اند. عربستان هم که تا پیش‌ازاین با تشکیل هر دولتی که حزب‌الله در آن حضورداشته و یا از حمایت و همراهی حزب‌الله برخوردار بود مخالفت می‌کرد، موضع خاصی اتخاذ نکرده و یک رویکرد خنثی در پیش‌گرفته است.
چشم‌انداز
گزاره‌های مختلفی وجود دارد که نشان می‌دهد، نجیب میقاتی بااینکه راه دشواری در پیش رو دارد، اما درنهایت در تشکیل دولت موفق خواهد شد. اجماع در داخل (حمایت قریب به‌اتفاق احزاب، ائتلاف‌ها و جریان‌های سیاسی) و عدم مخالفت‌های خارجی که در بالا به آن‌ها پرداخته شد، دو گزاره مؤثر در این زمینه است. ضمن اینکه در سطح جامعه لبنان نیز نجیب میقاتی به‌استثنای واکنش‌های محدود در شبکه‌های اجتماعی، با واکنش تندی از سوی مردم و افکار عمومی مواجه نشد.
علاوه بر این‌ها، نجیب میقاتی برخلاف حریری، یک سیاستمدار واقع‌بین است که آن را نه‌تنها در چینش اعضای کابینه که متشکل از تمام جریان‌های داخلی است و عدم اختلاف ریشه‌ای با رئیس‌جمهور، بلکه در برنامه‌های اعلامی‌اش نیز که روی نقطه‌های ثقل بحران در لبنان متمرکزشده است می‌توان دید. وی حل بحران اقتصادی، تأمین سوخت و راه‌اندازی نیروگاه‌های برق، حمایت از طبقات آسیب‌پذیر و ثبات در قیمت پول ملی را اولویت‌های اصلی دولت خود معرفی کرده است.
اینکه میقاتی مسائل ملی و سیاسی را بر روابط شخصی، که ویژگی حریری است، ترجیح می‌دهد، یک مزیت مهم برای او محسوب می‌شود. دیدار و گفتگوی او با جبران باسیل بلافاصله پس از بازگشتش از یونان درحالی‌که حریری از هرگونه گفتگو و دیدار با باسیل خودداری می‌کرد، یک مثال روشن در این زمینه است.
اما باوجود فرصت‌های ذکرشده، میقاتی با برخی چالش‌ها در تشکیل دولت مواجه است. سهم‌خواهی احزاب و جریان‌های سیاسی به‌ویژه احزابی که در 14 مارس حضور دارند و همیشه در پی کسب سهم‌های بیشتر در دولت بوده‌اند، بحران اقتصادی رو به گسترش و تحریم‌های خارجی، همچنین موقت بودن دولتی که میقاتی تشکیل می‌دهد، چراکه در سال آینده میلادی انتخابات پارلمانی برگزار خواهد شد و البته شک و تردیدها درباره حمایت‌های خارجی، چهار چالش مهم میقاتی در این زمینه است.
در پایان آنچه باید بر آن مجدداً تأکید داشت این است که میقاتی همچنان راه سختی برای تشکیل دولت در پیش رو دارد و کماکان با موانع مختلفی در این زمینه مواجه است؛ موانعی که عمدتاً منشأ داخلی دارد و به بافت خاص جمعیتی، طایفه‌ای و سیاسی در این کشور بر‌می‌گردد که همواره هسته اولیه بی‌ثباتی در این کشور بوده است.
منبع:https://www.scfr.ir/
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
