نگرانی امریکا از دیپلماسی واکسن چین در امریکای لاتین

«مرکز دیپلماسی عمومی امریکا» معتقد است که دیپلماسی واکسن در حال تبدیل شدن به یکی از مولفه های قدرت نرم در جهان است. با توجه به شیوع کرونا و قدرت توزیع گسترده واکسن از سوی چین شاهد بکارگیری این نوع از دیپلماسی از سوی چین و ارائه واکسن در قبال اخذ امتیازاتی از کشورهای آسیب پذیر جهان هستیم. ادامه سیاست گذاری امریکا مبنی بر «امریکا در اولویت» و خروج امریکا از سازمان بهداشت جهانی به عنوان بزرگترین حامی مالی این سازمان در بحبوحه کرونا، با مایوس کردن بسیاری از کشورهای جهان نسبت به امریکا موجب هموار شدن راه برای بکارگیری دیپلماسی واکسن از سوی دیگر رقبا مانند چین در مناطق آسیب پذیرتر مانند امریکای لاتین بوده است. به طوریکه امروز اکثریت کشورهای امریکای لاتین دریافت کننده واکسن های چینی یا کمک های چین برای تهیه واکسن هستند. به اذعان مقامات امریکایی بکارگیری دیپلماسی واکسن به عنوان یکی از راه های توسعه نفوذ چین در منطقه لاتین تهدیدی برای امریکا محسوب می شود و دولت امریکا را به تلاش برای مقابله واداشته است.

مصادیق دیپلماسی واکسن چین در امریکای لاتین
حوزه وسیع توزیع واکسن های چینی در امریکای لاتین شامل تمامی کشورهای امریکای جنوبی (به جز سورینام و گویان)؛
ورود واکسن های چینی به برزیل در ازای ورود چین به حوزه زیرساخت های فناوری اطلاعات برزیل؛
تحریک پاراگوئه به چرخش سیاسی به سمت چین به عنوان یکی از 15 کشوری که تایوان را برسمیت می شناسد در ازای دریافت واکسن؛
تبدیل مکزیک به یکی از کانون های توزیع واکسن چینی در منطقه علیرغم همسایگی این کشور با آمریکا
تخصیص وامی یک میلیارد دلاری از سوی دولت چین به کشورهای امریکای لاتین و حوزه کارائیب برای تهیه واکسن کرونا در ماه جولای 2020

Figure 1در تصویر کشورهایی که در انتظار واکسن چینی هستند با رنگ آبی، کشورهایی که در انتظار واکسن روسی هستند با نارنجی و رنگ بنفش نمایانگر کشورهایی است که قرار است از هر دو کشور واکسن دریافت کنند.

احساس تهدید آمریکا از دیپلماسی واکسن چین در آمریکای لاتین
کریگ فالر رئیس فرماندهی جنوب ارتش امریکا 27 فروردین طی سخنرانی خود در جلسه کمیته نیروهای مسلح سنای امریکا نفوذ حزب کمونیست چین با هدف کسب برتری اقتصادی در نیمکره غربی را یکی از تهدیدات اصلی برای امریکا در منطقه نیمکره غربی عنوان کرد. از جمله راهکارهای چین برای کسب چنین برتری بر امریکا، تلاش برای بدست گرفتن ساختارهای فناوری اطلاعات و سوء استفاده چین از بیماری کووید بود که به اذعان فالر ذیل دیپلماسی ماسک و واکسن چین قرار می گیرد (ارائه واکسن در ازای حضور هوآوی در پروژه های اینترنت نسل پنجم در کشورهای مذکور). گزارش مرکز تحقیقات کنگره امریکا در 6 فروردین به موضوع بکارگیری دیپلماسی واکسن از سوی چین و روسیه برای تقویت حضور بین المللی این کشورها اشاره می کند و معتقد است که به خاطر تاخیر در تولید واکسن در اکثر کشورهای با درآمد متوسط و پایین، و وجود محدودیت های مالی، این دسته از کشورها به تهیه واکسن های چینی و روسی رو آوردند.

«واشنگتن پست» معتقد است که امریکا نمی تواند دیپلماسی واکسن چین را نادیده بگیرد و با اشاره به صحبت های فالر در مورد دیپلماسی واکسن چین، بیان می کند که چین در حال سوء استفاده از قدرت و منابع واکسن خود در نیمکره غربی برای تحت فشار قرار دادن دولت های منطقه است. و استفاده از شیوع ویروس برای توسعه اقتصادی و پیشبرد طرح های حزب کمونیست چین را پدیده ای جدید می داند. این گزارش پاراگوئه را نمونه بارز این دیپلماسی می داند که تحت فشار شدید چین برای قطع روابط دیپلماتیک با تایوان در ازای دریافت واکسن قرار دارد. برزیل هم مورد مشابه دیگری ذکر شده که به منظور دستیابی به واکسن چینی، از مخالفت با ورود شرکت هواوی به پروژه های برزیلی چشم پوشی کرد. «واشنگتن پست» با اشاره به اینکه9 کشور لاتینی علیرغم عدم کارآمدی و تاثیر «سینوواک» (واکسن چینی کرونا که کمتر از 50% اثربخشی دارد) در حال تجارت برای دستیابی به این واکسن چینی هستند، معتقد است که قطعا عدم حضور امریکا در کنار دیپلماسی خشن چین به ضرر منطقه و منافع امریکا در منطقه است. «واشنگتن پست» به نقل از یک مقام ارشد وزارت خارجه امریکا بیان می کند که از آنجائی که کشورهای نیمکره غربی گزینه دیگری ندارند، با وجود علم به ناکارآمدی واکسن چینی و با توجه به سیاست بایدن مبنی بر اولویتِ ایالات متحده در واکسیناسیون، به چین روی می آوردند.

راهکارهای امریکا برای مقابله با دیپلماسی واکسن چین
با بررسی رفتارهای دولت امریکا می توان به موارد ذیل در چارچوب تلاش امریکا برای مقابله با دیپلماسی واکسن چین اشاره کرد:

کاخ سفید در ماه مارس از ارائه فوری مقادیری واکسن به دو همسایه خود یعنی مکزیک و کانادا خبر داد.
در ماه آوریل کاخ سفید از اماده بودن 60 میلیون دوز واکسن برای صادرات طی ماه های آتی خبر داد.
بایدن مبلغ 4میلیارد دلار به طرح جهانی کوواکس هدیه کرد.
اجرای طرحِ «فروش ذخایر واکسن» از ماه ژوئن (با اتمام واکسیناسیون بزرگسالان در داخل امریکا) نیز یکی دیگر از راهکارهای بایدن در مقابله با دیپلماسی واکسن چین است. 
اقدام دیگر دولت امریکا اعزام نمایندگانی از میان مقامات نظامی- امنیتی امریکا به کشورهای مختلف منطقه به منظور اعتماد سازی، ابراز حمایت و ارائه برخی امتیازات هم در حوزه سلامت و هم در حوزه نظامی برای مقابله با نفوذ بیشتر چین به این کشورها بود. در همین راستا می توان به سفرهای زیر اشاره کرد:
31 فروردین الی 2 اردیبهشت: سفر «کریگ فالر» (رئیس فرماندهی جنوب ارتش امریکا) به جمهوری دومینیکن، شرکت در کنفرانس امنیتی منطقه کارائیب و اعطای امتیازاتی نظیر سه بیمارستان متحرک و دو مرکز عملیات های اورژانسی؛
22 الی 26 فروردین: سفر «خوان گونزالس» (دستیار ویژه بایدن و مدیر میز نیمکره غربی در شورای امنیت ملی)، به همراه «جولی چونگ»(دستیار موقت معاون وزیرخارجه در امور نیمکره غربی) به سه کشور کلمبیا، آرژانتین و اوروگوئه که در خلال این سفرها نیز بحران کووید منجمله اولویت های منطقه ای اعلام شد؛
17 الی 20 فروردین: سفر«کریگ فالر» به اوروگوئه و آرژانتین و دیدار با نظامیان و اهدای امتیازاتی نظیر تجهیزات هلیکوپتر، سه بیمارستان صحرایی و تجهیزات تجسس
در بخش تحلیل های اندیشکده ای نیز پیشنهادات مختلفی در همین راستا به دولت امریکا ارائه شده است؛ گزارش «مرکز تحقیقات کنگره امریکا» در حالیکه الحاق مجدد امریکا به سازمان بهداشت جهانی و کوواکس را برای توسعه حضور امریکا سودمند قلمداد میکند، ولی نفوذ چین در این سازمان را چالش و تهدیدی برای امریکا قلمداد می کند و به نقل از برخی اعضای کنگره تا زمان عضویت چین در این سازمان، بایدن را از عضویت مجدد در سازمان بهداشت جهانی منع می کند. «واشنگتن پست» به عنوان راهکار پیشنهاد می دهد که امریکا طرح وام دادن مازاد واکسن ها به مکزیک و کانادا و بازپرداخت در آینده را در مورد دیگر کشورهای نیمکره غربی نیز اجرا کند. «مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی» با اشاره به ظهور دولت های چپ گرا که تمایل بیشتری به همسویی با چین دارند، به دولت بایدن پیشنهاد می دهد که هر چند با تاخیر، اقدام به متوقف ساختن گسترش حضور چین در منطقه از طریق سرمایه گذاری، توسعه بخش خصوصی و اهدای کمک های مالی به کشورهای منطقه نماید. (مانند طرح دولت بایدن برای تخصیص 4میلیارد دلار به کشورهای منطقه مثلث شمالی).

منبع:https://rahbordemoaser.ir