آیا منافع تجاری، روابط عربستان و ایران را احیا می کند؟

اخیرا خبری منتشر شد مبنی بر اینکه مبادله تجاری بین ایران و عربستان که پس از قطع روابط بین دو کشور به صفر رسیده بود، از سرگرفته شده است.

این خبر از زبان «روح الله لطیفی»، سخنگوی سازمان گمرک ایران در 17 اکتبر درباره از سرگیری صادرات ایران به عربستان نقل شد و وی گفته بود که دو محموله کالا از ایران به عربستان صادر شده است.

لطیفی افزوده بود که از سرگیری صادرات ایران به عربستان، نشان دهنده عزم دو طرف برای تقویت روابط و نتیجه مذاکرات دو طرف با میانجیگری عراق است.

وی تصریح کرده بود که حجم صادرات هنوز اندک و ناکافی است اما آغازی برای تقویت روابط اقتصادی محسوب می شود.

حجم مبادله تجاری
پیش از آنکه روابط بین دو کشور قطع شود، ارزش مبادله تجاری بین ریاض و تهران به حدود 500 میلیون دلار می رسید.

به گفته «حمدان بن عبدالله السمرین»، رئیس شورای اتاق تجاری عربستان، 60 درصد از کالاهای ایرانی صادر شده به عربستان مصرفی و 40 درصد آن واسطه ای بوده است.

صادرات عربستان به تهران نیز در اواخر سال 2014 به حدود 383 میلیون ریال معادل 102 میلیون دلار رسیده بود.

مهم ترین کالاهایی که از عربستان به ایران صادر می شد، جعبه کاغذی، مقوا، درپوش فلزی، پارچه نبافته، رنگ و پوشش های سطحی و روغن های گیاهی بوده است.

فرآورده های آهن، سیمان و برخی مواد غذایی نیز کالاهایی بوده که ایران به عربستان صادر می کرد.

اما به گفته یک مسئول در سازمان توسعه تجارت ایران، پس از آنکه دو کشور قطع روابط کردند، حجم مبادله تجاری فیمابین به صفر رسید.

رقابت سیاسی
«نمر ابو کف»، کارشناس امور اقتصادی، در گفت وگویی با پایگاه خبری «الخلیج آنلاین» گفت: رقابت سیاسی بین عربستان و ایران، نوع روابط بین دو کشور را مشخص می کند، موضوع روابط بین دو کشور برخلاف آنچه در ظاهر مشخص است، به علت رقابت عقیدتی بین طرفین کمی پیچیده است چرا که ایران رهبر جهان تشیع در اسلام و عربستان رهبر اهل سنت در اسلام است.

وی قدرت و حضور در منطقه را موثر بر روابط بین دو کشور می داند و معتقد است «مداخله ایران در امنیت و ثبات کشورهای منطقه نظیر عراق، بحرین، سوریه، لبنان و یمن، بر عربستان تاثیر می گذارد و بیشترین تاثیر آن از سوی عراق، بحرین و یمن به دلیل داشتن مرز مشترک با عربستان، متوجه این کشور است.»

به گفته این کارشناس مسائل اقتصادی، حتی اگر ایران و عربستان، قصد عادی سازی روابط بین یکدیگر را داشته باشند، باید بسیاری از مشکلات و مسائلی از جمله پایان مشکل یمن، بستن پرونده اختلافات داخلی در عراق، حل مشکل شیعیان بحرین و تنشی که اخیرا در لبنان رخ داده، حل شود.

ترجیح منافع بر رقابت
ریاض روابط خود با تهران را در ژانویه 2016 و درپی حمله برخی از شهروندان ایرانی به هیئت های دیپلماتیک این کشور در ایران قطع کرد.

در بحران شورای همکاری در سال 2017 نیز، برخی کشورهای عضو شورای همکاری در کنار عربستان ایستاده اما مبادله تجاری آنها با ایران همچنان ادامه داشت هر چند که برخی تاثیرات منفی از تنش سیاسی بین ایران و عربستان متوجه آنها بود.

حجم مبادله تجاری و همکاری اقتصادی بین ایران و کشورهای عضو شورای همکاری به جز عربستان، بر آن تاکید دارد که قطع روابط بین کشورهای عضو شورای همکاری و ایران که مشترکات زیادی دارند، سخت است.

به گفته روح الله لطیفی در آخرین آمار اعلامی، صادرات ایران به امارات به 2 میلیارد و 243 میلیون دلار طی 6 ماه نخست سال شمسی رسیده است.

در این آمار همچنین اعلام شده است که صادرات ایران به عمان 277 میلیون دلار، صادرات ایران به قطر، 75 میلیون دلار، صادرات ایران به کویت 65 میلیون دلار و صادرات ایران به بحرین 3 میلیون دلار بوده است.

در مقابل نیز ایران از امارات 7 میلیارد و 305 میلیون دلار و از عمان 270 میلیون دلار واردات داشته است اما کویت، قطر، بحرین و عربستان هیچ کالایی به ایران صادر نکرده اند.

اقتصاد بزرگ
نمر ابو کف، اظهار داشت که عربستان و ایران دو کشور محوری در منطقه هستند و دو اقتصاد بزرگ و جمعیت زیادی دارند.

به گفته این کارشناس مسائل اقتصادی، ایران و عربستان دو کشور تا حدی ثروتمند و تولید کننده نفت هستند اما نابسامانی روابط بین دو طرف به دلایلی نظیر اختلافات عقیدتی و جنگ های نیابتی، جنگ سرد و احیانا دو قطبی شدن منطقه باز می گردد.

وی گفت بازگشت روابط بین دو کشور قطعا به نفع دو طرف خواهد بود چرا که اقتصاد بزرگی دارند و بنابراین منافع بر روی دو کشور تاثیر خواهد گذاشت.

این تحلیلگر مسائل اقتصادی، افزایش مبادله تجاری بین دو طرف را موجب بازگشت روابط دیپلماتیک و مبادله سفرا دانست و گفت اگر اراده سیاسی طرفین وجود داشته باشد، به دلیل نزدیکی دو کشور و راه های دریایی موجود، مبادله تجاری بین طرفین آسان خواهد بود.

احتمال رشد مبادله تجاری بین طرفین
صادرات ایران به عربستان با وجود اینکه در انتهای فهرست قرار دارد اما به نظر می رسد تهران به دنبال همکاری اقتصادی گسترده تر با عربستان است.

به گفته روح الله لطیفی، سخنگوی گمرک ایران، از سرگیری روابط سیاسی بین ایران و عربستان بر تقویت روابط اقتصادی تاثیر خواهد گذاشت.

آنچه به احتمال رشد مبادله تجاری بین طرفین قوت می بخشد، اظهارات «محمد بن سلمان»، ولیعهد عربستان است که گفته بود: ایران کشور همجوار ماست و امیدواریم روابط متمایز و ویژه ای با آن داشته باشیم و ایران را کشوری پیشرفته ببینیم.

نمر ابو کف معتقد است بازگشت روابط بین ایران و عربستان به طور خاص به نفع ایران است و گفت که احتمالا بازگشت روابط دو کشور، در بازگشت روابط بین تهران و واشنگتن نیز نقش داشته باشد و در پی آن برخی از تحریم ها از اقتصاد ایران برداشته شود که در نهایت همه اینها به نفع ایران است و عربستان نیز از ناحیه اقتصادی، سیاسی و امنیتی سود می برد.

منبع:https://mdeast.news