چشمانداز روابط ترکیه و عربستان
رسول علیپور در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به اخبار منتشر شده درخصوص تلاش قطر برای میانجیگری میان ریاض و آنکارا و احتمال دیدار میان ولیعهد عربستان و رئیس جمهور ترکیه، خاطرنشان کرد: ترکیه با توجه به جایگاهش در بلوک غرب در سالهای گذشته تلاش کرده از متغیر گرایش به شرق نیز در تنظیم روابطش با بلوک غرب استفاده کند تا از فشارهای غرب بکاهد.
وی با بیان اینکه برخی رویکردها در سیاست خارجی ترکیه بار اقتصادی این کشور را سنگینتر ساخت و تعدد عملیات نظامی هزینههای مالی هنگفتی را به ترکیه تحمل کرد، افزود: برای نمونه، حمایتهایی که ترکیه از اخوان المسلمین داشته است، باعث تنش با عربستان، امارات و مصر شد. در چنین شرایطی به نظر میرسد ترکیه نیازمند سامان دادن به اقتصاد خود با تغییر گرایش منطقهای و همگرایی با کشورهایی است که با آنها دچار تنش سیاسی شده است.
تلاش اردوغان برای مهار پیامدهای مدل جدید اقتصادی
علیپور با اشاره به ارائه مدل اقتصادی جدید از سوی رئیس جمهور ترکیه که مبتنی بر کاهش نرخ بهره بانکی است، ادامه داد: اردوغان باوجود همه انتقادهایی که به این مدل از سوی احزاب و رسانههای مخالف صورت گرفته است، اصرار دارد این طرح را پیش ببرد و مخالفانش در کابینه را نیز کنار گذاشته است. در چند ماه گذشته ارزش لیر ترکیه در مقابل ارزهای خارجی به شدت کاهش یافته و توجیه اردوغان نیز این بوده که این کاهش به تولیدکننده داخلی کمک خواهد کرد و در ادامه منجر به صادرات، جذب ارز و سرمایه خواهد شد که تولید را به رونق خواهد انداخت.
وی اضافه کرد: در این روند، نیروی کار ارزان در اختیار سرمایهگذاران خارجی قرار خواهد گرفت که به افزایش اشتغال و شروع روند خروج ترکیه از وضعیت نابسامانی اقتصادی منجر خواهد شد؛ اما قطعا این سیاست پرخطر است و روشن نیست که ترکیه بتواند سرمایهگذاران خارجی را جذب کند؛ چراکه اروپاییها که شریک عمده اقتصاد ترکیه هستند، همواره تلاش کردهاند از سرمایهگذاری در ترکیه به عنوان ابزار مهار و کنترل سیاستهای اردوغان در منطقه و جهان استفاده کنند و زمانی که او خواسته با ایدهها و سیاستهای آنها مخالفت کند، پاسخشان اعمال فشار اقتصادی بوده است.
این کارشناس مسائل ترکیه با تاکید بر اینکه کشورهای غربی شریکی قابل اطمینان برای ترکیه نیستند، گفت: در چنین شرایطی ترکیه تلاش میکند برای مقابله با این موضوع با کشورهایی که تنش سیاسی دارد، وارد نوعی همگرایی شود؛ همانطور که در سفر اخیر ولیعهد امارات به ترکیه در دیدار با اردوغان، صندوق 10 میلیارد دلاری برای سرمایهگذاری در بخشهای مختلف ترکیه اختصاص داده شد.
علیپور درعین حال یادآور شد: مخالفان در ترکیه به شدت به این سیاست اردوغان اعتراض و تاکید کردهاند که چگونه میشود با کشوری مانند امارات که در سالهای اخیر بر اساس اعلام دولت ترکیه در کودتای 2016 و براندازی دولت نقش مهمی داشته، کار کرد؟
در ادامه، وی با اشاره به اشتباهات محاسباتی عربستان و امارات در جنگ یمن، گفت: این کشورها برای اینکه بتوانند دست برتر را داشته باشند و سیاستهای اشتباه خود را ترمیم کنند، خود را نیازمند یارگیری در منطقه میبینند تا بتوانند با تکیه بر آنها بحرانهای پیش روی خود را پشت سربگذارند.
این کارشناس مسائل ترکیه به نقش آفرینی رژیم صهیونیستی در منطقه و پیامدهای آن پرداخت و اضافه کرد: هر چند عربستان علنا از عادیسازی روابط با رژیم اسرائیل سخن نگفته، اما این رژیم در سیاستهای عربستان و خط مشی آن نقش مهمی ایفا میکند. علاوه بر آن محمد بن سلمان بسیار امیدوار بود با اصلاح وجهه سنتیاش در افکارعمومی دنیا، خود را اصلاح طلب علاقه مند به اجرای دموکراسی نشان دهد، اما اشتباهات مکرر او باعث شد وجهه بینالمللی خود را از دست بدهد و به نوعی منزوی شد.
علیپور با اشاره به گزارشهای منتشر شده از سوی سازمانهای اطلاعاتی آمریکا که موید ایفای نقش اول از سوی بن سلمان در قتل جمال خاشقچی بودند و تشدید تنشها و تقابلها میان آنکارا و ریاض پس از این قتل در کنسولگری عربستان در استانبول، تصریح کرد: اردوغان از ابزار خاشقچی در مقابله با بن سلمان به خوبی بهره برد و وجهه بینالمللیاش را تخریب کرد؛ تا جایی که عربستان به صورت غیرعلنی محصولات ترکیه را تحریم کرد.
نیاز متقابل ترکیه و عربستان
وی با بیان اینکه در شرایط کنونی ترکیه نیازمند است برای برون رفت از اوضاع نابسامان اقتصادی فعلی روابط سیاسی خود را با کشورهای منطقه ترمیم کند، گفت: عربستان نیز برای برون رفت از بحرانهای سیاسی و ترمیم وجهه بینالمللی بن سلمان نیازمند همگرایی با کشورهای منطقه از جمله ترکیه است، همانطور که براساس گزارش رسانهها، یکی از خواستههای بن سلمان از اردوغان برای عادیسازی روابط، عدم بیان جنایت عربستان در قتل خاشقچی در هیچ محفلی بوده است.
این تحلیلگر مسائل ترکیه، با یادآوری اینکه اردوغان بیش از موضوعات سیاسی و ژئوپلیتیکی، به دنبال جذب سرمایه است و در ترکیه بازه شش ماههای را برای حل مسائل اقتصادی اعلام کرده، ادامه داد: با اینکه برخی این سیاست اقتصادی را با سیاست چین مقایسه میکنند، اما مخالفان با برشمردن پیامدهای آن، دیدگاههای دیگری دارند. بر این اساس ما در دو هفته اخیر شاهد ترافیک جدی در تماسهای تلفنی برای بسترسازی برقراری ارتباط اردوغان با مقامات امارات و عربستان بودیم.
علیپور درعین حال به چالشهای اقتصادی عربستان پرداخت و گفت: تنش میان ترکیه و عربستان غیرقابل حل نیست و قرار نیست مشکلات سیاسی به طور ریشهای حل شود؛ اما آنها با درنظرگرفتن دستاوردهای اقتصادی و سیاسی، میتوانند برخی اختلاف نظرها را کناربگذارند؛ همانطور که ترکیه و مصر تنشهای خود را کاهش دادند.
وی با اشاره به پیامدهای کاهش تنش میان عربستان و ترکیه اظهار داشت: این دو کشور در روابطشان با آمریکا دغدغههای مشترک دارند در این شرایط آنها نیازمند همگرایی هستند تا حتی به صورت مقطعی تنشهای گذشته را کنار بگذارند. البته تاثیر نزدیکی روابط این دو کشور در پروندههای بینالمللی، بستگی به نتیجه دیدارها و میزان امتیازدهی دو طرف در میز مذاکره دارد. برای این دو کشور، مهم منافع ملیشان است و آنها در بده – بستانها اصول ثابتی در سیاست خارجیشان ندارند.
منبع:https://www.scfr.ir
- برچسب ها: آمریکا, اخوان المسلمین, امارات, اندیشکده, اندیشکده جریان, ترکیه, جریان, جنگ یمن, چین, رژیم اسرائیل, رسول علیپور, روابط ترکیه و عربستان, عربستان, قتل جمال خاشقچی, کودتای ۲۰۱۶ ترکیه, مصر
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
