زمان برای گفتگو با ایران به سر می رسد

نکات اصلی:
۱. دولت بایدن به احیای توافق چندجانبه ۲۰۱۵ – که ترامپ با اعمال تحریم های سخت تر بر ایران از آن خارج شد – امیدوار بود. البته آن امیدواری چندان هم زیاد نبود بویژه با توجه به رویکرد تندروانه ایران از زمان خروج ترامپ که با انتخابات ژوئن گذشته ریاست جمهوری در ایران، تندتر هم شده است. اکنون، پس از پنج روز گفتگوی بی حاصل در وین میان ایران و متحدان اروپایی آمریکا، احیای توافق ۲۰۱۵، بیش از همیشه دور از واقعیت به نظر می رسد.
۲. البته با توجه به اینکه قرار است چهارشنبه آینده گفتگوها دوباره آغاز شود، هنوز روی کاغذ امکانی برای تعامل تازه ایران بر پایه یک ایده ی ارائه شده توسط متحدان اروپایی آمریکا وجود دارد که برجام بصورت گام به گام و از گذر امتیازات متقابلی که به دقت چیدمان می شوند، احیا شود. اما دیپلمات های آلمان، فرانسه و انگلستان در بیانیه بدبینانه خود در روز جمعه گوشزد کردند که ایران از پیشرفت های قبلی، پا پس کشیده و پافشاری دارد که گستره وسیعی از تحریم های آمریکا برداشته شوند پیش از آنکه محدودیت های هسته ای ایران دوباره به اجرا در آید.
۳. با توجه به شرایط موجود، بسیار محتمل به نظر می رسد که ایران با گفتگوهای وین بعنوان فرصتی برای طرح ناخرسندی های خود از ایالات متحده برخورد کند و درخواست هایی را پیش بکشد که می داند دولت بایدن قادر به انجام آن نیست و آن را به بهانه ای برای ناکار کردن قطعی و رسمی برجام تبدیل کند.
۴. از میان همه دشواری هایی که دولت ترامپ برای دولت کنونی آمریکا بوجود آورده، یکی از سخت ترین های آن، همان چشم اندازِ ایرانی است که به دنبال تسریع برنامه دستیابی به سلاح هسته ای و توسعه موشکی باشد. برجام، هرچه که بود، فرصتی را برای پرهیز از این سناریو فراهم می آورد. اکنون اسراییل، با آشفتگی در حال رصد اوضاع است و حق حمله نظامی به ایران را برای خود محفوظ می داند. تلافی ایران هم می تواند یک جنگ منطقه ای به راه اندازد که پای کشورهای عرب همسایه و در نهایت آمریکا را به میان می کشد.
۵. اگر دیپلماسی در وین شکست بخورد، باید در مسیرهای دیگری دنبال شود: بویژه، آمریکا باید یک رویکرد جمعی را با متحدان اروپایی و خاورمیانه ای اش جلو ببرد. رویکردی که راه ایران را سد کند، هر تجاوزی را مجازات کرده و به هر رفتار صلح جویانه ای پاداش دهد.
۶. روسیه و چین یکی از این دو موضع را خواهند داشت: یا در مسیر اجرای راهبرد آمریکا خرابکاری می کنند یا پنهانی آن را تقویت می کنند. هیچ گزینه خوبی وجود ندارد. همه چیز به مهارت دولت بایدن در مدیریت گزینه های محدود و جایگزین بستگی دارد و این امکان هست که سیاست خارجی بایدن و ثبات خاورمیانه، با هم فرو بریزند.