غلات اوکراین در دست روسیه

در این ارتباط ایالات متحده هشدار داده است که کرملین تلاش می‌‌کند از بابت فروش گندم غارت‌‌شده اوکراین به کشورهای دچار خشکسالی در آفریقا که برخی از آنها با خطر قحطی مواجه هستند، سود ببرد. بر اساس این گزارش، ایالات متحده اواسط ماه گذشته میلادی، ماه مه، نامه هشدارآمیزی را به ۱۴ کشور عمدتا آفریقایی ارسال کرد. با این مضمون که کشتی‌‌های روسی با محموله «غلات غارت شده اوکراین» بنادر نزدیک به این کشور را ترک ‌‌کنند. این نامه سه فروند کشتی باری روسی را نام برده که مظنون به حمل این «غلات» هستند. اما این هشدار آمریکا صرفا شرایط را برای کشورهای آفریقایی غامض‌‌تر کرده و آنها احساس می‌‌کنند در جدال میان شرق و غرب گیر افتاده‌‌اند و باید دست به یک انتخاب دشوار بزنند؛ یک طرف سود بردن از جنایت جنگی احتمالی و ناخشنود ساختن متحدان غربی است و طرف دیگر، نپذیرفتن غذای ارزان آن هم در زمانی که قیمت‌‌ها رو به افزایش است و صدها هزار نفر گرسنگی می‌‌کشند.

هشدار واشنگتن زمینه اتهاماتی را که دولت اوکراین علیه روسیه مطرح می‌‌کند، تقویت کرده است. اوکراین می‌‌گوید که روسیه از آغاز حمله نظامی به این کشور در ماه فوریه تاکنون ۵۰۰هزار تن گندم اوکراین به ارزش ۱۰۰میلیون دلار را دزدیده است. به گفته مقامات اوکراین، روس‌‌ها بیشتر این گندم دزدیده‌شده را به بنادر شبه‌‌جزیره کریمه منتقل کرده‌‌اند که تحت کنترل مسکو است و از آنجا نیز بار کشتی‌‌هایی کرده‌‌اند که برخی از آنها هدف تحریم‌‌های ایالات متحده قرار دارند. «ماکی سال»، رئیس‌جمهوری سنگال و رئیس اتحادیه آفریقا، روز جمعه با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه دیدار کرد و هدف از این دیدار نیز تامین غلات از روسیه بود. منتقدان می‌‌گویند این سفر که ماکی سال در جریان آن پوتین را «ولادیمیر، دوست عزیز» خود نامید، ابزاری را در دست مسکو قرار داد که از آن برای دامن زدن به اختلافات بین‌‌المللی پیرامون چگونگی واکنش به تهاجم نظامی روسیه استفاده می‌‌کند.

بسیاری از کشورهای آفریقایی در حال حاضر نگاه تردیدآمیزی به کارزار تحریم‌‌های غرب علیه روسیه دارند که از جمله دلایل آن وابستگی این کشورها به خرید سلاح روسیه، احساس همدردی آنها با روسیه از دوران جنگ سرد و نیز تلقی آنها از استانداردهای دوگانه غرب است. در رأس همه این‌‌ها نیز میزان قحطی و گرسنگی در آفریقاست. روسیه و اوکراین در شرایط معمول حدود ۴۰درصد گندم مورد نیاز آفریقا را تامین می‌‌کنند؛ قاره‌‌‌‌ای که طی سال گذشته افزایش ۲۳درصدی قیمت غلات را شاهد بود. بر اساس آمارهای سازمان ملل متحد، خشکسالی در منطقه شاخ آفریقا، ۱۷میلیون نفر را با قحطی مواجه کرده است که اغلب آنها از کشورهای سومالی، اتیوپی و کنیا هستند. بیش از ۲۰۰ هزار نفر دیگر در سومالی نیز در آستانه قحطی قرار دارند.

حسن خاننج، مدیر موسسه بین‌‌المللی مطالعات استراتژیک هرن که در کنیا مستقر است، می‌‌گوید: «بیشتر کشورهای آفریقایی که اکنون چنین نیاز مبرمی دارند، بعید است برای خرید غلاتی که روسیه می‌‌فروشد تردیدی به خود راه دهند و مهم نیست که روسیه این غلات را از کجا می‌‌آورد.» وی اظهار کرد: «دوراهی اینجا وجود ندارد. برای آفریقایی‌‌ها مهم نیست غذایی که می‌‌گیرند از کجا می‌‌آید و اگر کسی بخواهد در این‌باره قضاوت اخلاقی کند، دچار اشتباه شده است. نیاز به غذا به‌شدت مبرم است. این مساله‌ای نیست که احتیاج به بحث داشته باشد.» اما مقامات اوکراینی می‌‌گویند که راه‌‌حل مشکل غذای روسیه، فشار جهانی به روسیه برای پایان بخشیدن به جنگ است. تاراس ویسوتسکی، معاون وزیر کشاورزی اوکراین، در این‌‌باره اظهار کرد: «جواب ساده است. جنگ را متوقف کنید.»

ویسوتسکی و دیگر مقامات اوکراینی روسیه را متهم می‌‌کنند که ماه‌هاست غلات این کشور را از مناطق اشغال‌شده غارت می‌‌کند و در مناطقی مثل خرسون، دونتسک و لوهانسک «دیگر چیزی برای غارت نمانده است.» مقامات ایالات متحده تایید کرده‌‌اند که واشنگتن این نامه هشدارآمیز را روز ۱۶ مه به ۱۴ کشور فرستاده که بیشتر آنها در شمال و شرق آفریقا واقع هستند. چهار کشور غیرآفریقایی هم که این نامه را دریافت کرده‌‌اند پاکستان، بنگلادش، سریلانکا و ترکیه هستند.