تأثیر بحران پناهنده گان بر روابط اتحادیه اروپا و ترکیه

یکی از این دلایل، دلایل فرهنگی است که به عقیده هانتینگتون مانع از پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپاست و این همان چیزی است که کهل هم به آن اشاره کرده است. اروپای مسیحی نمیتواند یک عضو مسلمان داشته باشد. حتی اگر حکومت آن لائیک باشد. اما در مورد اسلام گرایی در ترکیه و نقش آن در پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا باید گفت که با یک واقعیت دوگانه مواجه است، از یک سو اروپایی ها نگران آن هستند که با ورود ترکیه به اتحادیه اروپا جمعیت مسلمان این اتحادیه افزایش پیدا کرده، خصلت مسیحی آن را تضعیف کند و از سوی دیگر رشد اسلام گرایی میانه رو در ترکیه در صورت پیوستن آن کشور به اتحادیه اروپا می تواند دیگر کشورهای اسلامی را به پیروی از الگوی ترکیه تشویق کند.

به نظر می رسد در پی تحولات اخیر از تأکید رهبران اروپایی برمسیحی بودن اتحادیه اروپا کاسته شده است. و علاوه براین ها مساله کردها یکی از مهمترین موضوعاتی بوده که روابط ترکیه با اتحادیه اروپا را از دهه نود تا کنون خدشه دار کرده و شکاف بزرگی در درک اتحادیه اروپا و ترکیه در مورد رفتار با اقلیت کردها به وجود آورده است: از نظر جامعه اروپا مسأله کردها باید با ابزارهای سیاسی و بدون خشونت و ابزار نظامی حل شود. اما از نظر ترکیه این مسأله به تروریسم مربوط می شود و باید با ابزار نظامی حل شود. در واقع تمایلات فزاینده و فزون خواهانه رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه در سال های گذشته، و برخوردهای اخیر با کردها به نگرانی ها درباره صلاحیت ترکیه برای عضویت در این اتحادیه از نظر معیارهای دموکراتیک دامن زده است. نکته جالب دیگر اینکه رهبران اروپایی بند جدیدی را در قانون اساسی اتحادیه اروپا گنجانده اند که مطابق آن پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا فوق العاده دشوار خواهد بود. این بند که به بند “اکثریت مضاعف ” معروف است، بیشتر به منظور جلوگیری از ورود ترکیه به اتحادیه اروپا وضع شده است ومطابق این بند ورود ترکیه به اتحادیه اروپا منوط به موافقت اکثریت مردم کشورهای عضو اتحادیه اروپا خواهد بود . اما اصلی ترین مانع پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا به غیر از مسأله دموکراسی و حقوق بشر موضوع قبرس است که به دو قسمت ترک نشین ویونانی نشین تقسیم شده است که اروپا مایل به پیوستن قسمت یونانی نشین به این اتحادیه است که این امر به معضلی بین روابط ترکیه واتحادیه اروپا تبدیل شده است وبه طور کلی میتوان گفت روابط ترکیه واتحادیه اروپا همواره منشا تنش در این اتحادیه بوده است . به نحوی که با وجود آغاز مذاکرات درباره عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا از سال 2005 این روند پیشرفت چندانی نداشته است. با این همه بحران پناهنده گان که امسال باعث آوارگی و بی خانمانی هزاران نفر و ورود آنها به اروپا شد. دولت های انحادیه اروپا به ویژه آلمان را وادار به تعامل با آنکارا کرده است. به این خاطر که بحران مهاجرت این روزها باتوجه به هجوم چشمگیر پناهنده گان به کشورهای اروپایی واختلاف شدید اعضای این اتحادیه درباره چگونگی موضع گیری در قبال این بحران به یکی از چالش های بزرگ برای قاره سبز تبدیل شده است. در این میان ترکیه به دلیل موقعیت جغرافیایی و نزدیکی به اروپا نقش مؤثری را در تسهیل موج مهاجرت مردم سوریه به اروپا دارد و بیش از 2 میلیون پناهجوی عراقی وسوری به این کشور رفته اند. هزاران تن از این پناه چویان از مرز ترکیه وارد یونان می شوند و به سمت اروپای غربی در حرکت هستند اما فشار ناشی از ورود سیل مهاجران سوری و عراقی به کشورهای اروپایی و نارضایتی های داخلی باعث شده است که ترکیه واتحادیه اروپا برسر طرح مشترکی در ارتباط با امور پناه جویان توافق کنند. براساس این توافق اتحادیه اروپا موظف شده است که دومیلیارد یورو ودر مرحله اول به ترکیه برای اسکان پناهنده گان و آوارگان پراخت نماید و طی سه سال آینده به طور مرحله ای روادید ورود برای 75 میلیون شهروند ترکیه به این اتحادیه را لغو نمایند ودر عوض ترکیه نیز در مقابل این امتیاز بزرگ موظف به پذیرش پناهنده گان اخراجی از اروپا شود که از طریق مرزهای آنها به صورت غیر قانونی وارد اروپا شده اند و مرزهای خود را بر روی مهاجران که قصد عبور به اروپا دارند ببندد.

اما پرسشی که اینجا مطرح میشود این است که این بحران چه تأثیری بر روابط اتحادیه اروپا وترکیه خواهد گذاشت؟ به نظر می رسد که روند روز افزون ورود پناهنده گان سوری به اتحادیه اروپا بر روابط میان این اتحادیه با ترکیه تأثیر گذاشته است در واقع ترکیه ابتدا از این نقش خود اهدافی هم چون افزایش فشار تبلیغاتی و سیاسی به آمریکا جهت اجازه دادن به آنکارا برای ایجاد منطقه ای بی طرف در شمال ترکیه را داشت. هدف دوم رها شدن از اقامت بخش گسترده ای از پناهنده گان سوریه در خاک این کشور و سوم رها شدن از دست هزاران مزدور تروریست مستقر در خاک ترکیه ودادن فرصت فرار برای آغاز زندگی جدید در غرب بود. اما اکنون افزایش شمار پناهنده گان به اروپا و فشار اقتصادی به این کشورها و تهدیدات امنیتی که از این حیث متوجه این کشورهاست این فرصت را برای ترکیه فراهم کرده است تا از این بحران به عنوان فرصتی برای امتیاز گیری از اروپا و احیای مذاکرات الحاق به این اتحادیه استفاده کند و براین اساس تصادفی نیست که آنگلا مرکل صدراعظم آلمان در سفر اخیر خود به ترکیه وعده داد که موضوع پیوستن ترکیه را به اتحادیه اروپا بار دیگر به جریان خواهد انداخت، اما باید دید که در آینده ترکیه چگونه با این بحران برخورد خواهد کرد و در عین حال کشورهای اروپایی تا چه اندازه حاضر به عقب نشینی در مقابل خواسته های ترکیه هستند.

منبع:http://alwaght.com