پیشروی نیروهای ترکیه در عمق 45 کیلومتری شمال عراق
پس از ناکامی پروژه اعلام استقلال اقلیم کردستان در اکتبر ۲۰۱۷ و همزمان با شروع عملیات نظامی ترکیه در عفرین، عملیات نظامی ترکیه در شمال عراق در ۱۰ مارس ۲۰۱۸ آغاز گردید. در این عملیات نیرو های ارتش ترکیه تا عمق 30 کیلومتری شمال عراق نفوذ کردند. از می 2019 نیز سلسله عملیات های موسوم به «پنجه» از طریق زمین و هوا انجام گرفت. خلوصی آکار فرمانده سابق ستاد کل ارتش و وزیر دفاع فعلی اعلام کرد که ترکیه تا زمان نابودی آخرین تروریست از منطقه خارج نخواهد شد. اخیرا نیز مرحله جدید این عملیات با نام پنجه ببر در حال انجام است که در آن نیروهای ترکیه تا عمق 45 کیلومتری خاک عراق نفوذ کرده و به دنبال نابودی و امحای پایگاه های پ‌ک‌ک می باشند. اخبار حکایت از آن دارد که ارتش ترکیه برخلاف عملیات های سال‌های قبل، اقدام به تاسیس پایگاه در مناطق اشغال شده کرده و قصدی برای ترک این مناطق ندارد.
(مناطق آبی رنگ مناطق تحت اشغال ترکیه، قهوه ای پ‌ک‌ک، و سبز نیز مناطق تحت حاکمیت پیشمرگان است)
بنظر می رسد ترکیه باتوجه به ضعف دولت مرکزی عراق و نوپا بودن حکومت الکاظمی از یک سو و درگیری دولت امریکا در انتخابات داخلی و نیز پیامدهای کرونا در عرصه جهانی از سوی دیگر، توانسته بدون مخالفت های جدی پیشروی های قابل توجهی در شمال عراق داشته باشد. تا جایی که رسانه های نزدیک به پ.ک.ک از تعبیر «ایجاد منطقه امن توسط ترکیه در شمال عراق» استفاده کرده اند.
در برخی مناطق اشغال شده توسط ترکیه، پیشمرگان حزب دموکرات کردستان عراق جایگزین نیروهای پ.ک.ک شده اند. نچیروان بارزانی نیز حضور نیروهای پ.ک.ک در شمال عراق را غیر قانونی و نامشروع عنوان کرده و در مقابل، پ.ک.ک نیز پیشمرگان حزب دموکرات کردستان را به همکاری با ترکیه متهم کرده است.
تا کنون در واکنش به عملیات نظامی ترکیه در شمال عراق، امارات با اعتراضی رسمی اقدام ترکیه را نقض حاکمیت ملی عراق توصیف کرده است. عربستان، مصر، بحرین و کویت نیز اعتراض خود به اقدام ترکیه را اعلام نموده اند.
این در حالی است که از سال 2016 تاکنون شاهد افزایش تلاش های ترکیه برای حضور نظامی در خارج از مرزهای خود در مناطق همجوار سوریه و عراق هستیم. حضور نظامی ترکیه در شمال عراق سابقه بیشتری در قیاس با سوریه دارد و ترکیه بارها به بهانه مقابله با پ.ک.ک در این کشور از طریق زمین و هوا مداخله نظامی داشته است.
در این دوره از حملات ترکیه، پایگاه نظامی بشیقه عمده ترین مکان حضور نیروهای این کشور بوده است. اما از دوسال اخیر به این سو ترکیه سطح مداخله و حضور نظامی خود در شمال عراق را گسترش داده است و در حال تاسیس پایگاه های مختلف در مناطق مختلف است.
در حال حاضر ترکیه نزدیک به 8 هزار کیلومتر مربع از خاک سوریه را تحت کنترل دارد و این مساحت بیشتر از مساحتی است که این کشور از بخش ترک نشین قبرس در کنترل خویش دارد. منطقه ای که در سال 1974 توسط ترکیه در قبرس اشغال شد 3500 کیلومتر مربع می باشد. در این مناطق (سوریه) لیر ترکیه وجه غالب است و مناطق سوری تحت تصرف ترکیه توسط استانداری های مرزی ترکیه اداره می شوند. موارد ذکر شده برخی تحلیل گران را به این نتیجه رسانده است که اشغال این مناطق توسط ترکیه صرفا به منظور در دست داشتن ابزاری برای چانه زنی در آینده سوریه و عراق نیست. و یا صرفا در جهت مقابله با تهدیدات محتمل از جانب شبه نظامیان کرد علیه امنیت ملی ترکیه نیست. گرچه تمامی این موارد بخشی از حقیقت است، اما این تمامی ماجرا نیست. بنظر می رسد که ترکیه در حال برنامه ریزی برای حضور کامل نظامی در طول نوار مرزی خود با عراق و سوریه بوده و به دنبال ایجاد کمربندی امنیتی در این منطقه است. تداوم چنین عملیات هایی حس وطن پرستی و ملی گرایی را در داخل ترکیه تقویت کرده و اردوغان را به عنوان رهبری باصلابت و ملی تثبیت می نماید.
لذا می توان از اهداف ژئوپلیتیک ترکیه در این مناطق سخن گفت. هوشیار زیباری وزیر خارجه سابق عراق نیز از حرکات نظامی اخیر ترکیه در کردستان عراق و بخش زاکو با عنوان واقعه ژئوپلیتیک بسیار جدی یاد کرده و نسبت به حجم و گستره عملیات ابراز نگرانی نموده است.
- برچسب ها: اقلیم کردستان, اندیشکده, اندیشکده جریان, جریان, عراق, نیروهای ترکیه
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
