تهران در طول تاریخ نسبت به جاهطلبیهای ژئوپلیتیکی باکو بیشتر به دلیل تلاشهای آنها برای استفاده از جمعیت آذربایجان ایران محتاط بوده است. تهران در ابتدا تلاش کرد آذربایجان پس از شوروی را به حوزه نفوذ خود بکشاند روابط تجاری، برنامههای تبادل فرهنگی و روابط مذهبی توسعه یافت، اما در نهایت تهران عمداً از باکو فاصله گرفت. در آن زمان هیچ دلیل سیاسی برای رهبری ایران برای برقراری رابطه نزدیکتر با آذربایجان وجود نداشت.
ایران در منطقه قفقاز جنوبی؛ اصلاح و تکامل
امیل آودالیانی: کارشناس ارشد مرکز مطالعات استراتژیک بگین – سادات، کارشناس ارشد موسسه خدماترسانی متحد سلطنتی
موقعیت ایران در قفقاز جنوبی، منطقهای که آن را بخشی از منافع تاریخی خود میداند، تحتفشار شدید قرار دارد. جنگ قرهباغ در سال گذشته با توجه به قدرت رو به رشد ترکیه و روسیه، لزوم تعدیل و اصلاح رویکرد ایران را اجتنابناپذیر کرده است. توافقنامه صلح نوامبر 2020 م که به جنگ ارمنستان و آذربایجان پایان داد؛ موقعیت شکننده ژئوپلیتیک ایران در قفقاز جنوبی را نشان داد. تهران قدرت کافی برای تأثیرگذاری و نفوذ بر روند درگیری نداشت. در نقطه مقابل، مسکو و آنکارا هر دو ضمن شکلدهی به نتیجه درگیری، توافقنامه آتشبس را تنظیم و مکانیسم اجرای آن را تعیین کردند. مأموریت جدید صلحبانان روسیه و بازگشت سربازان ترک به قفقاز جنوبی نشانگر عدم حضور ایران در رقابت بزرگ قدرت مجدد در منطقه است.
اهم نکات و گزارههای کلیدی این مقاله
نویسنده در بخش پایانی مقاله بر این دیدگاه است:
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.