طبق توافقنامهای که به پروتکل ایرلند شمالی معروف است، با شروع روابط جدید پادشاهی متحده و اتحادیه اروپا، از اول ژانویه، کالاها نیازی به بررسی در امتداد مرز ایرلند نخواهند داشت؛ اما سؤالی که مطرح میشود این است که مکانیسم و عملکرد این پروتکل چگونه است؟
چرا عدم کنترل کالاها در امتداد مرزهای ایرلند شمالی از اهمیت زیادی برخوردار است؟
علت اهمیت مرزهای ایرلند شمالی این است که این مرز به دلیل تاریخچه ایرلند شمالی و توافقنامههای ایجادشده برای ایجاد صلح که شامل حذف علائم فیزیکی و مرئی مرز بود، یک مسئله حساس و حیاتی است. نگرانی که در حال حاضر وجود دارد این است که اگر قرار باشد زیرساختهایی فیزیکی مانند دوربین یا پستهای مرزی نصب شود، میتواند هدفی تبدیل شود که به بیثباتی سیاسی مانند دوره 77 ساله آشوب[4] بیانجامد.
برنامه جلوگیری از کنترل مرزی چیست؟
پروتکل ایرلند شمالی که اکتبر گذشته توسط نخستوزیر پادشاهی متحده، بوریس جانسون، مورد بحث و گفتوگو در مذاکرات برگزیت قرار گرفت، بخشی از توافقنامه خروج[5] است (که برخی آن را «معامله طلاق»[6] خواندند) که بریتانیا بر اساس آن در 31 ژانویه 2020 از اتحادیه اروپا خارج شد.
بر اساس این پروتکل، ایرلند شمالی به اجرای قوانین گمرکی اتحادیه اروپا و پیروی از قوانین آن در مورد استانداردهای محصول (معروف به سینگل مارکت) ادامه خواهد داد. این پروتکل کنترل و بررسی کالاهایی که از ایرلند شمالی (یک کشور غیر اتحادیه اروپا[7]) به جمهوری ایرلند (یک کشور اتحادیه اروپا) منتقل میشوند را غیرضروری میکند. این پروتکل قرار است از اول ژانویه 2021 – اولین روز از روابط جدید اتحادیه اروپا و بریتانیا – لازمالاجرا شود. تا آن زمان، بریتانیا در دوره گذار یا انتقال با اتحادیه اروپا خواهد بود، به این معنی که روابط تجاری آن مانند گذشته ادامه خواهد داشت.
چه اتفاقی در مورد کالاهایی که از سایر بخشهای جزیره بریتانیا میآیند روی میدهد؟
درحالیکه ایرلند شمالی به پیروی از این قوانین اتحادیه اروپا ادامه خواهد داد، سایر بخشهای پادشاهی متحده شامل انگلستان، اسکاتلند و ولز پس از 31 دسامبر این فرآیند را متوقف میکنند. و این بدان معناست که، برای انطباق با الزامات اتحادیه اروپا، برخی از کالاها که از جزیره (انگلیس، اسکاتلند و ولز) وارد ایرلند شمالی میشوند میبایست مورد کنترل و بازرسی قرار گیرند که در این خصوص یک مرز نظارتی و گمرکی در دریای ایرلند[8] ایجاد میشود.
این کنترل برای اطمینان از موارد زیر است؛
هرگونه مالیات، بهعنوان تعرفه، بر روی محصولات وابسته به اتحادیه اروپا پرداخت میشود؛
کالاها (مانند محصولات حیوانی و غذایی) با استانداردهای اتحادیه اروپا مطابقت دارند.
در مورد میزان کنترل در بندرها ایرلند شمالی هنوز میبایست به توافقی دست یافت – اما برخی از سیاستمداران اتحادیه گرا با این مسئله مخالف هستند زیرا اعتقاد دارند که این فرآیند میتواند موجب آسیب به اتحاد پادشاهی متحده شود.
کالاهایی که در ایرلند شمالی میمانند چه میشوند؟
بسته به نتیجه مذاکرات تجاری بریتانیا و اتحادیه اروپا، ممکن است تعرفههای احتمالی (مالیات بر واردات) برای کالاهای «در معرض خطر» انتقال از ایرلند شمالی به جمهوری ایرلند (که از اعضای اتحادیه اروپا) اعمال شود. اما اگر تعرفهای پرداخت شود و کالا در ایرلند شمالی بماند،این پرداختی برگشت داده میشود. یک کمیته مشترک – متشکل از مقامات دولت بریتانیا و اتحادیه اروپا – تعیین خواهد کرد که کدام کالاها بهعنوان مصادیق کالاهای در معرض خطر انتقال به سمت اتحادیه اروپا در نظر گرفته خواهند شد.
آیا در صورت توافق تجاری بریتانیا و اتحادیه اروپا، پروتکل ایرلند شمالی همچنان موردنیاز خواهد بود؟
بریتانیا و اتحادیه اروپا در حال حاضر در حال مذاکره در مورد یک معامله تجاری هستند که هدف آن حذف تعرفه کالاهای یکدیگر و به حداقل رساندن کنترلها است. بااینحال، پروتکل ایرلند شمالی بدون توجه به توافق یک معامله تجاری یا عدم توافق، هنوز لازم خواهد بود – زیرا قانون اتحادیه اروپا به برخی بررسیهای استاندارد محصولات و کالاها حتی در صورت حذف تعرفهها نیاز دارد.
اگر پروتکل ایرلند شمالی تا اول ژانویه آماده نشود، چه اتفاقی میافتد؟
به گفته جس سرژانت[9]، در اندیشکده موسسه دولت[10]، بریتانیا ازنظر قانونی موظف است اطمینان حاصل کند که کالاهایی که از بریتانیا وارد ایرلند شمالی میشوند، بررسی و کنترل میشوند. وی میگوید: «اگر بریتانیا از قوانین اتحادیه اروپا برای جلب رضایت این اتحادیه استفاده نمیکند، میتواند جریمهای را به بریتانیا تحمیل کند یا آن را به دادگاه دادگستری اروپا بکشاند» و اگر شرکتها آماده پاسخگویی به شرایط جدید نباشند، این امر میتواند منجر به تأخیر در بندرها کشتی و ایجاد اختلال در تجارت شود.
پروتکل ایرلند شمالی چه تفاوتی با طرح بک استاپ[11] دارد؟
پروتکل ایرلند شمالی جای طرح قبلی معروف به بک استاپ ایرلندی را میگیرد که در دوره ترزا می نخستوزیر سابق بریتانیا تصویب شد. بک استاپ میتوانست در صورت لزوم و نیاز کل بریتانیا را در یک رابطه تجاری نزدیک با اتحادیه اروپا حفظ کند و این امر باعث میشود تا نیازی به بررسی و کنترل در مرز ایرلند نباشد. بااینحال، این راهحل توسط بسیاری از نمایندگان محافظهکار که میترسیدند بریتانیا سالها درگیر این توافق باشد، رد شد. این امر باعث میشد بریتانیا از مذاکره در مورد معاملات تجاری خود با سایر کشورها جلوگیری کند.
[1] Northern Ireland protocol – NIP
[2] United Kingdom – UK
[3] European Union – EU
[4] Trouble era (1921-1998)
[5] withdrawal agreement
[6] divorce deal
[7] Non-EU member
[8] Irish Sea
[9] Jess Sargeant
[10] Institute for Government think tank
[11] backstop
منبع:https://thepolitics.ir
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.