رادیکال سعودی

تصمیم اخیر رهبران عربستان‌سعودی برای کاهش قابل توجه تولید نفت را باید تحولی بنیادین در راهبردهای ریاض در بازارهای انرژی و اتکای آنان به درآمدهای نفتی دانست. لذا ذخایر عظیم نفت این کشور به گونه‌ای مدیریت خواهد شد تا نسل‌های بعدی نیز بتوانند از این درآمدها استفاده کنند.

آنها دیگر تلاش زیادی برای افزایش قیمت‌ها با همکاری دیگر تولید‌کننده‌های بزرگ نفت و حفظ ظرفیت تولید مازاد انجام نمی‌دهند. گویی جایگاه آنها در چند دهه گذشته به عنوان تولیدکننده شناور بازار در حال کنار گذاشته شدن است.

محمد‌بن سلمان، شاهزاده جوان و کم تجربه خاندان سعودی معتقد است دولت کشورش باید مسیر هزینه درآمدهای نفتی را تغییر دهد. آنها سیاست کسب سهم بازار را در دستور کار قرار داده و راهبردهای پیشین ریاض را کنار گذاشته‌اند.

اگر این راهبرد تداوم یابد، بازارهای جهانی انرژی با تحولات گسترده‌ای روبه‌رو خواهد شد. اگر قیمت‌های پایین نفت ادامه یابد، سیاست‌ها سعودی باعث می‌شود که تولید نفت‌های پرهزینه کنار داشته شود. همچنین انرژی‌های تجدیدپذیر برای رقابت با شرایط دشواری دستکم در کوتاه مدت، روبه‌رو می‌شوند.

ایجاد راهی جدید
در روز ۷‌مارس امسال، از راهبرد جدید نفتی شیوخ سعودی پرده برداشته شد. آنها قیمت رسمی فروش نفت خود را کاهش دادند و تولید خود را از مرز ۱۰‌میلیون بشکه در روز بیشتر کردند. در حالی که در ماه‌های گذشته، میانگین تولید روزانه نفت آرامکو ۹/۷ میلیون بشکه بوده، در آوریل امسال، آنها ۱۱‌میلیون بشکه نفت برداشت کرده‌اند. به همین دلیل، بازار جهانی نفت پس از گشوده شدن با بیشترین سقوط قیمت از سال‌۱۹۹۱ میلادی تاکنون روبه‌رو شد.

این اقدام سعودی‌ها در پاسخ به رویگردانی روس‌ها از پذیرش کاهش تولید داوطلبانه در نشست اوپک پلاس در روز ۶‌مارس صورت گرفت. از سال ۲۰۱۶‌میلادی، روسیه و عربستان میزان تولید خود را برای حفظ قیمت‌ها بین ۵۰ تا ۶۰‌دلار با هماهنگی یکدیگر تعیین می‌کنند. تأثیر مستقیم این همکاری، رونق صنعت نفت شیل ایالات متحده و افزایش سهم بازار این کارآفرینان ریسک‌پذیر بوده است. آنها در سایه این شرایط توانستند بخش اعظم افزایش سالانه تقاضای نفت دنیا را از آن خود کنند.

سعودی‌ها که از سال‌۲۰۱۶ میلادی تاکنون به دلیل تعهدات کاهش تولید اوپک پلاس با افول تدریجی میزان صادرات طلای سیاه خود روبه‌رو بوده‌اند، امیدوارند با کاهش موقتی تولید، قیمت‌ها را در دوره رکود تقاضا به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا، افزایش دهند.

عصر همکاری فرا رسیده است؟
اما دلیل این تغییر رویکرد چیست؟ کارشناسان دلایل مختلفی را برای این اتفاق نظیر همکاری پشت پرده مسکو و ریاض برای نابودی صنعت نفت شیل امریکایی‌ها مطرح کرده‌اند. هرچند نمی‌توان این فرضیه را به سادگی پذیرفت.

اعتماد متقابل میان محمد بن سلمان و ولادیمیر پوتین در کمترین میزان خود قرار دارد. کرملین دستکاری قیمت جهانی نفت توسط ریاض در دهه ۱۹۸۰‌میلادی را یکی از دلایل کلیدی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی می‌داند. به علاوه، عربستان در سال‌های‌‌۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ میلادی تلاش کرد با جنگ قیمت‌ها به سوی نابودی نفت شیل گام بردارد، اما آنها با صدها میلیارد دلار ضرر مالی، به دستاورد قابل توجهی دست نیافتند. در مقابل، توانایی فنی و مزیت رقابتی این تولیدکنندگان تازه وارد تگزاسی در شرایط نفت ارزان به سرعت، افزایش چشمگیری یافت.

این بار به نظر می‌رسد محمد بن سلمان به جای در پیش گرفتن تاکتیکی برای پیروزی کوتاه مدت به دنبال اهداف چندگانه بلندمدت است. وی می‌داند که زمان کمی برای تحقق اهداف خود (احتمالاً فقط چند دهه) دارد. تا آن زمان، آنها باید بیشترین ارزش افزوده را از ذخایر نفت خود به دست آورند. شاهزاده جوان می‌داند که با جدی شدن بحران تغییر اقلیم، دنیا حرکت به سوی کاهش و حذف انتشار کربن و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر را آغاز کرده است.

آنها برای ۵۰‌سال می‌توانند با ظرفیت کنونی به تولید نفت بپردازند. لذا اگر نتوانند در این مدت به سرعت این ذخایر را روانه بازار کنند، باید برای همیشه با آنها وداع کنند.

اگرچه دولت عربستان برای افزایش پرشتاب تولید نفت خود با موانع فنی و مالی بزرگی روبه‌رو ‌است، اما مهمترین مسئله اینست که قواعد قدیمی حاکم بر بازار نفت، فاقد کارایی هستند.

شیوخ ریاض با آغاز خصوصی‌‌سازی غول نفتی آرامکو و تبدیل آن به یک شرکت بین‌المللی، به قواعد این بازی تن داده‌اند. سودآوری بیشتر این شرکت در گروی تولید نفت بیشتر و نه تلاش برای رهبری بازار با ابزارهایی نظیر کارتل اوپک و دستکاری میزان عرضه است.
 
صف‌آرایی شیاطین در بازار نفت
در مورد دلایل در پیش گرفتن این رویکرد توسط دولت عربستان، نظرات مختلفی وجود دارد. گروهی معتقدند نفت عربستان نسبت به اکثر تولیدکنندگان بازار، از هزینه تولید و انتقال کمتری سود می‌برد. همچنین نفت این کشور پادشاهی در مقایسه با نفت ماسه‌ای کانادا، آلودگی‌های زیست محیطی کمتری تولید می‌کند. از سوی دیگر، نفت عربستان در مقایسه با نفت مردان یخی، متان کمتری منتشر می‌کند.

گفتنی است که آرامکو در مقایسه با سایر شرکت‌های نفتی دنیا از فناوری‌های پیشرفته و مزیت رقابتی فنی برخوردار است.
در مجموع، نفت سعودی‌ها در مقایسه با رقبایش از مزایای چندگانه‌ای برخوردار است. آنها تلاش می‌کنند تا در دوره گذار جهانی به انرژی‌های پاک، همچنان در بازار انرژی حضور داشته باشند.

فراموش نکنید که راهبرد جدید رادیکال نفتی عربستان می‌تواند استقلال انرژی ایالات متحده پس از پنج دهه را با تهدید روبه‌رو‌ کند. همچنین نفت روسیه و کانادا در رقابت با عربستانی‌ها با آینده دشواری روبه‌رو خواهد بود.

تاکنون ۱/۵ درصد سهام آرامکو به خریداران عربی واگذار شده است. هرچند به دلایلی به ویژه سقوط قیمت نفت و حملات پهپادی و موشکی به تأسیسات این غول نفتی، آینده واگذاری بقیه سهام آرامکو در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. فروش سهام آرامکو در قیمت‌های پایین کنونی، چوب حراج به دارایی ۲ تریلیون دلاری شیوخ ریاض خواهد بود.
پس از سال‌ها مذاکره با رهبران کویت، به زودی تولید از منطقه بی‌طرف با ظرفیت ۵۰۰‌هزار بشکه در روز از سر گرفته خواهد شد.

شرکت آرامکو در نظر دارد تا بیش از ۱۰۰‌میلیارد دلار در توسعه میدان گازی غیر‌متعارف جفوره سرمایه‌گذاری کند. نفت برداشت شده از این میدان می‌تواند به بازارهای جهانی صادر شود.

 دوئل غول‌ها در بازار نفت
 پرسش کلیدی اینست که عربستان‌سعودی تا چه زمانی می‌تواند این راهبرد را ادامه دهد. با تداوم فروش نفت ارزان، ریاض با مشکلات مالی مختلفی روبه‌رو خواهد شد. محاسبه‌های کارشناسان نشان می‌دهد که آنها فقط می‌توانند تا دو سال این سیاست را ادامه دهند.

شاهزاده محمد بن سلمان قمار بزرگی را آغاز کرده که پیش‌بینی نتیجه آن بسیار دشوار است. بازار نفت با گذار جهانی به سوی انرژی‌های تجدیدپذیر در آستانه تحولات ساختاری قرار دارد.

می‌توان این نظریه را پذیرفت که عربستانی‌ها هیچ گزینه دیگری نداشته‌اند. سهمیه‌های تولید اوپک و توافق‌های تولید با اوپک پلاس به رهبری روسیه به نتایج مورد نظر ریاض منتهی نشده‌است. بدین ترتیب دنیا به انتظار پیامدهای این راهبرد رادیکال رهبران عربستان سعودی و دوئل خونین نفتی نشسته است. اتفاقی که پیامدهای آن نفس‌ها را از هم اکنون در سینه‌ها محبوس کرده است.

منبع:https://www.mizenaft.com