حمله قطری‌ها به بازارهای گازی

قطر یکی از سه تولیدکننده و صادر کننده گاز طبیعی فشرده شده یا ال ان جی است؛ استرالیا و آمریکا هم در این حوزه با سرعت در حال حرکت هستند که به دلیل کاهش قیمت نفت به دلیل شیوع ویروس کرونا، با رکود دست و پنجه نرم می‌کنند آمریکا در 2019 ، 23.1 درصد سهم تولید گاز طبیعی در جهان را در اختیار داشت و پس از آن روسیه با 17 درصد و خاورمیانه با 17.4 درصد قرار داشتند.

ده تولید کننده برتر گاز طبیعی 70 درصد عرضه گاز طبیعی دنیا را در 2019 در اختیار داشتند. تولید گاز آمریکا در سال گذشته 10.2 درصد افزایش یافت و به 89.1 میلیارد فوت مکعب در روز رسید. افزایش تولید گاز طبیعی در آمریکا این کشور را در رتبه اول تولید گاز طبیعی مایع هم قرار داده است. آمریکا 40 درصد تولید جهانی گاز طبیعی مایع را در اختیار دارد که بیشتر آن به مصرف پالایشگاه ها و تولیدات پتروشیمی می رسد.

از آنجایی که آمریکا بیشتر گاز تولید شده را مصرف میکند در صادرات این محصول در رتبه سوم جهان قرار دارد. قطر با در اختیار داشتن 22.1 درصد سهم صادرات گاز طبیعی مایع در رتبه اول قرار دارد و پس از آن استرالیا (21.6 درصد)، آمریکا (9.8 درصد)، روسیه (8.1 درصد) و مالزی (7.2 درصد) قرار گرفته اند.

حرکت معکوس قطر
برترین صادر کننده گاز طبیعی جهان سه سال پیش بازار ها را با حفاری از میدان گاز شمالی مشترک با ایران شوکه کرد. این کشور در 2019 اعلام کرد تولید گاز طبیعی خود را تا 2027 از 77 میلیون به 126 میلیون تن میرساند. به نظر می رسید این تصمیم به خاطر افزایش تقاضا برای گاز طبیعی مایع و بالا رفتن رقابت مخصوصاً از طرف استرالیا و آمریکا گرفته شده بود.

قطر در فوریه سال جاری میلادی تصمیم گرفت توسعه میدان گازی شمالی را در بحبوحه کاهش قیمت گاز طبیعی مایع به خاطر عرضه بیش از حد آن به بازارهای جهان به تعویق بیندازد، ولی طرح توسعه آن تا 2027 همچنان پابرجا بود. حالا به نظر می‌رسد قطر از عرضه بیش از حد گاز به بازار بهره می برد.

ارزیابی های جدید نشان می دهد میدان گاز شمالی، بزرگترین میدان گازی جهان، در خشکی هم گسترش می یابد و ذخایر آن دو برابر شده و به 1760 تریلیون فوت مکعب گاز و 70 میلیارد بشکه میعانات گازی می رسد.
در این بین، بسیاری از شرکت‌های خصوصی مخصوصاً شرکت‌های آمریکایی مجبور شده‌اند توسعه ذخایر گاز طبیعی خود را به خاطر کاهش قیمت به تاخیر بیندازند. با کاهش رقابت، قطر سهم بیشتری را در بازار گاز به دست می آورد چون همچنان ارزان ترین تولید کننده گاز طبیعی مایع در جهان است.

حتی با سطح فعلی تولید، تحلیلگران صندوق بین المللی پول و موسسات اعتبار سنجی قیمت نفت مورد نیاز قطر برای متعادل نگهداشتن بودجه اش را پایین ترین رقم در منطقه در نظر گرفته اند. وزارت دارایی قطر اعلام کرد قیمت نفت مورد نیاز قطر برای متعادل نگه داشتن اقتصاد آن پس از 2022 به کمتر از 40 دلار در هر بشکه می‌رسد یعنی حتی قبل از راه اندازی ظرفیت جدید تولید گاز طبیعی مایع در این کشور.

چرا قطر برنده است؟
قیمت نهایی ال‌ان‌جی ترکیبی از سه مولفه خوراک، هزینه مایع‌سازی و انتقال به نسبت مسافت جغرافیایی بازار هدف است؛نکته کلیدی برای قطر به نسبت رقبا در هزینه پایین و تقریباً خوراک است زیرا میدان گنبد شمالی قطر (در ایران پارس جنوبی) دارای مقادیر زیادی تولید میعانات در روند تولید گاز طبیعی بوده که می‌تواند بخش اعظم سرمایه‌گذاری در توسعه میدان گازی را پوشش دهد. این امر در کشورهای روسیه، استرالیا و ایالات متحده وجود ندارد.

مطابق ارزیابی‌ها موسسه انرژی آکسفورد، هزینه نهایی تولید ال‌ان‌جی در قطر با اکتساب مزیت وجود میعانات گازی در روند تولید گاز برای خوراک واحدهای مایع‌سازی این کشور به میزان 2.5 دلار در هر میلیون بی‌تی‌یو است در حالیکه که اگر مزیت اقتصادی میعانات را در نظر نگیریم،‌هزینه نهایی ال‌ان‌جی قطر به کمی بیش از 5 دلار می رسد.

با این توضیحات مشخص می‌شود که چرا با وجود روند کاهشی قیمت نفت که منجر به کاهش قیمت صادرات ال‌ان‌جی نیز می شود، روند صادرات ال‌ان‌جی قطر رشد کرده و صادرات دیگر رقبا کاهش یافته است.

یک دلیل مهم آن در هزینه نهایی تولید ال‌ان‌ جی این کشور است.حتی در اوایل سال 2020 که هنوز بحث اثرگذاری بحران کرونا و اثر آن بر کاهش تقاضا و در نتیجه کاهش قیمت نیز وجود نداشت، به رغم اینکه برخی از پروژه‌های تولید ال‌ان‌جی استرالیا به دلیل روند کاهشی قیمت متأثر از تحولات ساختاری بازار جهانی (مثل حرکت به سمت پیک تقاضا، رتبه نخست جایگاه تجدید‌پذیرها در تولید برق مورد نیاز در برقی‌شدن حمل و نقل)، کشور قطر برنامه‌ریزی افزایش تولید تا 126 میلیون تن تا اواسط دهه 2020 را به تصویب رساند. این امر به دلیل سطح پایین‌تر هزینه نهایی تولید ال‌ان‌جی در قطر است.

البته دیگر کشور‌ها نظیر ایالات متحده نیز تلاش کرده‌اند تا با تمرکز بر مولفه دیگر «سه گانه تعیین کننده قیمت نهایی ال‌ان‌جی» هزینه نهایی خود را کم کنند که تا‌کنون هنوز در مراحل اولیه است. مثلاً ایالات محده تلاش کرده است تا با پیشبرد طرح «ال‌ان‌جی سوآپ» بین عرضه‌کنندگان ال‌ان‌جی از هزینه انتقال خود بکاهد تا هزینه نهایی ال‌ان‌جی خود را کمتر کند.

اما ایالات متحده در حال حاضر عمدتاً بر تأکید بر «بازار‌یابی دیپلماتیک» و تبدیل موضوع ضرورت خرید ال‌ان‌جی از آمریکا در «توافقات تجاری مبتنی بر تهدید ابزار تعرفه‌بندی تجاری با کشورهایی نظیر هند و چین» سعی در افزایش سهم بازاری ال‌ان‌جی خود دارد. از اینرو، آینده بازار ال‌ان‌جی را باید در رقابت بین «عرضه‌کنندگان با هزینه نهایی تولید کم» و «عرضه‌کنندگان با ابزار بازاریابی دیپلماتیک» دانست.

منبع:http://www.mizenaft.com