از سال 2015م، روسیه از دولت مستقر در شرق لیبی در توبروک و ارتش ملی لیبی در جنگ علیه دولت وفاق ملی (تحت حمایت سازمان ملل) در طرابلس حمایت و پشتیبانی مالی، سیاسی و نظامی ارائه کرده است. از سال 2017م مسکو بر آموزش، تجهیز و مشاوره ارتش ملی لیبی و فرمانده ژنرال خلیفه حفتر برای حرکت به سمت مرکز و غرب لیبی تمرکز یافته است. پیشگام اقدامات نظامی روسیه در لیبی « گروه واگنر» است. از سال 2018م گروه واگنر در قالب مزدوران در مکان های آموزشی و پایگاه های هوایی مهم مستقر شده اند و از ارتش ملی لیبی حمایت و پشتیبانی میدانی می کنند. این گروه تاکنون به عنوان کنشگر نیابتی، منافع مسکو را در بحران لیبی تضمین کرده است. از تابستان 2019 میزان حمایت و پشتیبانی گروه واگنر از ارتش ملی لیبی افزایش یافته و در سال 2020 حدود 1200 شبه نظامی از این گروه در بحران لیبی حضور داشتند که در عملیات میدانی توسط جنگنده های روسیه حمایت و پشتیبانی می شدند.
پایگاه هوایی الجفره از لحاظ استراتژیک در مرکز لیبی واقع شده و به عنوان اصلی ترین مرکز هوایی و لجستیک برای پیشروی ارتش ملی لیبی به غرب لیبی و حمله به طرابلس محسوب می شود. این فرودگاه در زمان رژیم قذافی میزبان اسکادران نیروی هوایی لیبی بود و ده ها هواپیما در آنجا متروک مانده اند. طبق گزارش ها جنگنده های روسی و گروه واگنر در سال 2019م فعالیت و اقدامات خود را در الجفره شروع کرده و حضور آن ها در سال 2020 افزایش یافته است. تجزیه و تحلیل تصاویر «مرکز مطالعات بین المللی و استراتژیک» از پایگاه هوایی الجفره در تاریخ 6 ژوئن 2020 نشانگر وسعت و عمق پشتیبانی و فعالیت روسیه می باشد.
تصویر 1
تجزیه و تحلیل تصاویر فوق در اواسط ماه مه نشان گر این است که نیروهای روسی در الجفره مستقر شده اند. موشک زمین به هوا یا موشک پانتسیر اس 1 ( سام) و سامانه های توپ خانه ضد هوایی در ضلع شمالی این پایگاه برای مقابله با حملات تهاجمی ترکیه مستقر شده اند. سلاح های زمینی ، تجهیزات ، وسایل نقلیه و چادرهای جدیدی در سراسر این مرکز مشاهده شده ، از جمله در آشیانه میگ 29 که احتمالا برای ورود جنگنده ها آماده سازی شده است.
تصویر 2: حرکت میگ 29 در مسیر پناهگاه 19 مه 2020
ورود جنگنده های میگ 29 و سو 24 به الجفره در 19 مه به منظور پشتیبانی هوایی و قدرت شلیک تهاجمی نیروهای زمینی ارتش ملی لیبی و گروه واگنر در حمله به طرابلس ارائه شده است. در اواخر ماه مه سال 2020 ، شبه نظامیان گروه واگنر و ارتش ملی لیبی پس از دستاوردهای سریع در اوایل سال به صورت گسترده با حملات شدید دولت وفاق ملی ( تحت حمایت ترکیه) روبرو و مجبور به عقب نشینی شدند.
در حالی که پرسنل گروه واگنر روسیه از سال 2017م برای انواع ماموریت های زمینی، هوایی در حال آموزش و تجهیز نیروهای ارتش ملی لیبی بودند؛ در پاییز سال 2019 نیروهای گروه واگنر به صورت مستقیم در حمله به طرابلس مشارکت داشتند. چند صد نفر از متخصصان گروه واگنر و واحدهای ارتش ملی لیبی در اطراف طرابلس مستقر هستند و از دارایی های روسی از جمله موشک های ضد تانک هدایت شونده، شناسایی هواپیماهای بدون سرنشین، موشک زمین به هوا سام ( SAM) و توپخانه با هدایت دقیق شونده برای اجرای وظایف مهم جنگی استفاده می کنند.
پایگاه هوایی الجفره به عنوان یک منطقه مهم حمل و نقل تجهیزات برای واحدهای گروه واگنر و ارتش ملی لیبی نقش مهم و تعیین کننده ای را ایفا کرده است. با این حال ، از ماه آوریل ، دولت وفاق ملی با پشتیبانی و حمایت ترکیه، بسیاری از دستاوردهای ارتش ملی لیبی را از بین بردند. متعاقب این حمله، نیروهای واگنر به پایگاه هوایی الجفره عقب نشینی کردند. در ماه آوریل ، نیروهای دولت وفاق ملی پایگاه هوایی الوطیه در غرب طرابلس رو به تصرف خود در آوردند و گروه واگنر روسیه مجبور به عقب نشینی شدند و در این عقب نشینی آن ها چندین سیستم موشکی پانتسیر اس 1 و سایر تجهیزات را رها کردند. بر اساس گزارش منابع آزاد، جنگنده های روسی با سلاح و تجهیزات سنگین به سمت بنی ولید واقع در 180 کیلومتری جنوب طرابلس عقب نشینی کردند و در 25 ماه مه به الجفره عزیمت کردند. تصاویر زیر ورود گروه بزرگی از نیروها و تجهیزات روسی را در 28 ماه مه به الجفره نشان می دهد. بر اساس تجزیه و تحلیل موقعیت جغرافیایی و گزارش های منبع آزاد ، ما ارزیابی می کنیم که احتمالا جنگنده های روسی در حال عقب نشینی از بنی ولید بوده اند.
تصویر 3 : ورود توپ خانه و گروه واگنر 28 مه 2020
مداخلات روسیه در بحران لیبی و استقرار گروه واگنر تاکنون دستاوردهای سرزمینی ارتش ملی لیبی ( خلیفه حفتر) را افزایش و موقعیت استراتژیک مسکو در این کشور را تقویت کرده است. حمله خلیفه حفتر به طرابلس با حمایت و پشتیبانی گروه واگنر باعث ایجاد یک جنگ تمام عیار با ترکیه ( حامی دولت وفاق ملی) شد که هزاران شبه نظامی سوری برای جلوگیری از پیشروی ارتش ملی لیبی در این کشور مستقر کرده است.
در واقع حملات مستمر دولت وفاق ملی و ترکیه در اواسط ژوئن 2020 ، نه تنها جلوی پیشروی ارتش ملی لیبی را گرفت بلکه آن ها از موقعیت مهم در تارونا، سیرت و بنی ولید هم عقب نشینی کرده اند. با وجود عقب نشینی گروه واگنر از طرابلس؛ روسیه همچنان به حمایت و پشتیبانی از خلیفه حفتر و ارتش ملی لیبی متعهد است و به حضور در مکان های استراتژیک و پایگاه های هوایی مهم مانند الجفره ادامه خواهد داد. در حالی که مسکو اهمیت شکست ارتش ملی لیبی و ضررهای سنگین گروه واگنر از جمله کشته شدن شبه نظامیان و نابودی سیتم های تسلیحاتی مهم مانند پهبادها و موشک های پانتسیر اس 1 را ارزیابی می کند، اما همچنان درصدد است تا تسلیحات مهم مانند جنگنده ها همچنان در پایگاه هوایی الجفره و شهرهای اصلی شرق لیبی استقرار داشته باشند. در حالی که مداخله گروه واگنر به رهبری روسیه حد و مرز خود را در خط مقدم طرابلس نشان داد اما این امر نشانگر این است که مسکو جایگاه استراتژیک جدید خود در شمال آفریقا و دریای مدیترانه را تضمین کرده است.
منبع:https://rahbordemoaser.ir/
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.