اندیشکده بروکینگز در ۱۹۱۶ در واشنگتن با حمایت مالی یکی از تجار سرشناس ایالات متحده به نام سامر بروکینگز تأسیس شد. این مجموعه به پژوهش در حوزههای سیاست خارجی، اقتصادی، حکمرانی و توسعه جهانی پرداخته و شعباتی در قطر، چین و هند دارد. این مجموعه در تازهترین گزارش[۱] خود توصیههایی به دولت آمریکا برای پیشبرد سیاست خارجی ایالات متحده در سیاستهای امنیتی و مناطق اروپا، آسیا و غرب آسیا داشته است.
امنیت بینالملل
بازگشت آمریکا به معاهدات بینالمللی با محوریت ایالات متحده از مهمترین توصیههای این اندیشکده میباشد. تا بدین ترتیب بتواند با رفتار در چارچوب چندجانبهگرایی، دو رقیب جهانی یعنی چین و روسیه را مهار نماید. در این راستا توصیه میشود آمریکا با تصویب کنوانسیون سازمان ملل درباره قانون دریاها و با همکاری کشورهای همسایه این دو، مانع توسعهطلبی نظامی چین در دریای چین جنوبی و روسیه در دریای قطب شمال شود و حرکت نظامی آنها را به دوایری منتهی به مرزهای دریایی بینالمللی محدود کند.
پیشنهاد شده دولت بعدی آمریکا برای انعقاد معاهدهای تحت عنوان «پیمان جدید فراآتلانتیک» با شرایط حفظ بازدارندگی هستهای اروپا، لغو کلیه تعرفهها و موانع تجاری دو سوی اقیانوس اطلس(به استثنای بریتانیا) و نهایتاً گسترش تلاشها برای حمایت از تجارت آزاد و دموکراسی به برنامهریزی بپردازد
توصیه دیگر، بازداشت و مجازات گروههای نژادپرست و برتریطلب سفیدپوست در دیگر نقاط جهان به ویژه در اروپاست. نویسندگان بر این مبنا توصیه دارند که جامعه اطلاعاتی ایالات متحده بهویژه وزارت امنیت داخلی و افبیآی با همکاری سرویسهای اروپایی تروریستهای نژادپرست را تحت پیگیری قرار دهد و همانگونه که مانع فعالیت گروههای تکفیری در خاک کشورهای اروپایی و آمریکا میشوند، از تداوم حرکت این افراد و گروهها نیز جلوگیری کنند. آنها این مسأله را برای حفظ مشروعیت مبارزه بینالمللی آمریکا با تروریسم و ارتقای هژمونی این کشور در سطح جهانی ضروری میدانند.
مورد دیگر تلاش برای افزایش سهمیه پناهندگان در آمریکا و ارتقای آموزشی و شغلی آنان به جهت فرصتهای اقتصادی است که برای کشور میزبان فراهم میآورند. این گزارش با نقد سیاست ترامپ که تعداد پذیرش پناهندگان در ایالات متحده را از ۸۵۰۰۰ نفر در ۲۰۱۶ به ۱۸۰۰۰ نفر در ۲۰۲۰ کاهش داد، معتقد است راهحل درست مدیریت و مهار موج پناهندگی از کشورهای در حال توسعه است، وگرنه جلوگیری از این روند امکانپذیر نیست. این امر به آمریکا کمک میکند تا همراهی بیشتری از سوی اروپا جلب کند و در برابر چالشهای جهانی مانند همهگیری کرونا، متحدتر عمل کنند.
دیگر توصیه بینالمللی مقابله با تغییرات آبوهوایی است. در این گزارش از دولت خواسته شده هم داخل ایالات متحده با روند روبهرشد آلودگی هوای ناشی از سوختهای فسیلی در ایالات پرجمعیت و بزرگی مانند کالیفرنیا مقابله و بر انرژیهای پاک سرمایهگذاری کند. و هم در خارج از کشور با بازگشت به معاهده پاریس، به همگرایی جهانی جهت جلوگیری از گرمتر شدن زمین و گسترش سوختهای تجدیدناپذیر بپیوندد. در همین خصوص پیشنهاد شده با توجه به سهم بالای ۴۰% آمریکا و اروپا از تولید ناخالص داخلی جهان، با پیوستن به «مکانیسم تنظیم تجارت کربن» که واردات این سوخت را محدود میسازد، دیگر کشورها را نیز به تصویب و اجرای سیاستهای مشابه ترغیب کنند.
برای افزایش تعامل با چین، توصیه میشود آمریکا نیز به عضویت «بانک سرمایهگذاری زیرساختهای آسیایی» درآید که بسیاری از متحدان آسیایی و اروپاییاش نیز به آن پیوستهاند. این اقدام فرصت مشارکت آمریکا در طرح «یک کمربند، یک جاده» را میسر میسازد
اروپا
در حوزه قاره سبز یکی از مهمترین توصیهها مهار روسیه است. به همین دلیل خواسته شده تا معاهده «استارت جدید» در حوزه محدودسازی کلاهکهای هستهای را تمدید کند. در عین حال تلاش کند به مروز زمان این معاهده را به دیگر قدرتهای هستهای بهویژه چین نیز تعمیم دهد. همچنین پیشنهاد شده دولت بعدی آمریکا برای انعقاد معاهدهای تحت عنوان «پیمان جدید فراآتلانتیک» با شرایط حفظ بازدارندگی هستهای اروپا، لغو کلیه تعرفهها و موانع تجاری دو سوی اقیانوس اطلس(به استثنای بریتانیا) و نهایتاً گسترش تلاشها برای حمایت از تجارت آزاد و دموکراسی به برنامهریزی بپردازد.
آسیا
این گزارش به آمریکا توصیه میکند با تایوان توافق تجاری دوجانبهای به امضا برساند که به افزایش سرمایهگذاری آمریکا در آنجا منجر شود. همچنین با بازگشت به «پیمان تجاری اقیانوس آرام» بار دیگر همکاری کشورهای این حوزه را در برابر چین به نمایش بگذارد و ضمن جلب دوباره همکاریهای با ژاپن تلاش شود تا کره جنوبی، اندونزی و تایلند نیز به این پیمان بپیوندند. نویسندگان در راستای سیاست مهار چین معتقدند تقویت این پیمان و گسترش اعضای آن بهنحوی که به محاصره چین توسط آنها بیانجامد، پکن را وادار خواهد ساخت تا مطلوبیتهای این اعضا در حوزه قواعد تجارت آزاد را بپذیرد. در عین حال برای افزایش تعامل با چین، توصیه میشود آمریکا نیز به عضویت «بانک سرمایهگذاری زیرساختهای آسیایی» درآید که بسیاری از متحدان آسیایی و اروپاییاش نیز به آن پیوستهاند. این اقدام فرصت مشارکت آمریکا در طرح «یک کمربند، یک جاده» را میسر میسازد تا ضمن گسترش فرصتهای شغلی برای شرکتهای بزرگ خصوصی ایالات متحده در حوزه مهندسی، طراحی و سایر خدمات مرتبط با تجهیزات و ساختوساز در آمریکا، از ضربه به منافع آمریکا در کشورهای درگیر در این پروژه، جلوگیری شود. تقویت روابط با گروههای مدنی چین از طریق سازمان موسوم به «سپاه صلح» برای جلوگیری از گسترش ناسیونالیسم ضدآمریکایی، از دیگر پیشنهادات این گزارش درباره چین است. در نهایت درباره کره شمالی نیز نه رویکرد تغافل اوباما و نه تذبذب ترامپ بلکه مقابله جدی با توسعه تسلیحات اتمی و انعقاد پیمانی موقت مبتنی بر تعلیق جزیی تحریم در برابر اطمینانبخشی به نابودی کلاهکهای هستهایاش، پیشنهاد شده است.
غرب آسیا
درباره فلسطین به جای جلسات بیهوده در شورای امنیت، به تعامل با گروههای فلسطینی بپردازد که در مواردی مانند اعاده بودجه آژانس کاریابی سازمان ملل برای پناهندگان، بازگشایی دفاتر دیپلماتیک در مناطق تحت سلطه تشکیلات خودگردان و تلاش برای کنشگری گروههای فلسطینی در چارچوب سازمان ملل نمود مییابد. همچنین به جای تعیین نمایندهای سطح بالا برای مذاکرات صلح، به فعالیت مدنی درون جوامع طرفین برای پیگیری مطالبه یک صلح همیشگی بر مبنای راهحل دو دولت پرداخته شود و همزمان تلاش شود مناطق غیراشغالی فلسطین نیز بهتدریج در مسیر توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی مبتنی بر امنیت، آزادی و رفاه قرار بگیرند.
درباره ایران به برجام بازگردد و نظارتهای بینالمللی بر برنامه هستهای را با دقت بیشتری ادامه دهد، چنانکه به زمان گریز هستهای را بار دیگر به بیش از یک سال افزایش دهد. سپس بهنحوی که اطمینان رهبران جمهوری اسلامی نسبت به عدم نقض دوباره تعهدات آمریکا جلب شود، مذاکرات طولانی، چندبُعدی و پایداری با همکاری دیگر شرکای بینالمللی برای حل دیگر منازعات با ایران از سر گرفته شود
درباره افغانستان پیشنهاد این گزارش، عبور از دوگانه خروج کامل یا ماندن برای همیشه است. در مقابل توصیه میکند چند هزار از نیروهای نظامی آمریکا تا پایان مذاکرات صلح و انعقاد توافقی مبتنی بر ثبات سیاسی این کشور طی حدوداً سه تا پنج سال آینده در کنار کابل بمانند تا اهرم فشاری علیه طالبان باشند و دستاوردهای بهاصطلاح دموکراتیک حضور آمریکا در این کشور در توافق نهایی حفظ شود.
درباره عربستان فروش تسلیحات به این کشور تا پایان جنگ یمن متوقف شود. اوباما برای جلب نظر مثبت این کشور به برجام، مخالفت جدی با تجاوز عربستان یه یمن انجام نداد در حالی که این جنگ صرفاً نفوذ ایران در یمن را افزایش داده است. تشویق عمان به میانجیگری برای پایان این نبرد مفید است. خروج نیروهای نظامی آمریکایی حاضر در عربستان، تنبیه مناسبی برای وادارسازی دولت سعودی به پایان جنگ است.
درباره ایران به برجام بازگردد و نظارتهای بینالمللی بر برنامه هستهای را با دقت بیشتری ادامه دهد، چنانکه به زمان گریز هستهای را بار دیگر به بیش از یک سال افزایش دهد. سپس بهنحوی که اطمینان رهبران جمهوری اسلامی نسبت به عدم نقض دوباره تعهدات آمریکا جلب شود، مذاکرات طولانی، چندبُعدی و پایداری با همکاری دیگر شرکای بینالمللی برای حل دیگر منازعات با ایران از سر گرفته شود.
جمعبندی
گرچه در متن گزارش کمتر اشارهای به نام بایدن به عنوان رقیب اصلی ترامپ در انتخابات ریاستجمهوری شده است ولی محتوای گزارش عموماً نقدی بر سیاست خارجی دولت ترامپ و توصیههایی نزدیک به سیاستهای حزب دموکرات است. بنابراین با در نظر گرفتن بایدن به عنوان پیروز انتخابات ریاستجمهوری آمریکا، لازم است این گزارش و دیگر متون سیاستی مشابه از سوی بروکینگز و اندیشکدههایی که به حزب دموکرات آمریکا نزدیکتر هستند، جدیتر گرفته شود. احتمالاً سیاست خارجی بایدن در عین تمایز جدی با ترامپ، تفاوتهایی نیز با سیاست اوباما داشته باشد. چنانچه در همین گزارش نسبت به سیاست اوباما در قبال کره شمالی و عربستان نیز انتقاد شده است. سیاست احتمالی دولت بایدن در غرب آسیا بر مبنای مهار نبردهای نیابتی و محدودسازی نفوذ منطقهای ایران استوار خواهد بود. به همین دلیل از برجام به عنوان ابزاری برای وادارسازی ایران به تداوم مذاکرات در دیگر ابعاد منازعه با غرب بهرهبرداری خواهد شد.
پینوشت
[۱] https://www.brookings.edu/blog/order-from-chaos/2020/10/27/a-list-of-specific-actionable-foreign-policy-ideas-for-the-next-president/?utm_campaign=Foreign%20Policy&utm_medium=email&utm_content=98666052&utm_source=hs_email
منبع:http://tabyincenter.ir/
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.