چالش داخلی حزب یش عتید بر سر ریاست حزب

یکی از معیارهای مهمی که عیار احزاب مختلف را در بلندمدت تعیین می‌کند، «گردش نخبگان» و تغییر کادر رهبری آن حزب به حساب می‌آید. این معیار به‌ویژه در سرزمین‌های اشغالی از اهمیت قابل توجهی برخوردار است و گفته می‌شود دموکراسی از این نقطه در هر حزب آغاز می‌شود اگر کادر یک حزب نسبت به جایگاه و عملکرد خود اطمینان داشته باشد و به دموکراسی پایبند بماند باید در هر دوره اقدام به برگزاری انتخابات درونی کند. یکی از نقاط قوت قابل توجه حزب لیکود بر ائتلاف رقیب خود یعنی آبی و سفید و سایر احزاب مخالف این است که لیکود در 13 سال گذشته 4 بار اقدام به برگزاری انتخابات داخلی کرده و هر 4 بار نتانیاهو موفق به حفظ جایگاه خود شده است.

همانطور که گفتیم انتخابات داخلی برسر رهبری حزب از جمله شاخص‌های اصلی یک حزب مبتنی بر دموکراسی به حساب می‌آید، این درحالیست که ائتلاف آبی و سفید (پیش از ورود گانتز به کابینه)، به عنوان اصلی‌ترین چالشگر نتانیاهو در سه انتخابات گذشته عمدتاً بر نام و وزن افراد مبتنی بوده است. نتانیاهو بارها از این تفاوت حزب لیکود با آبی و سفید به عنوان «سیستم در برابر فرد» یاد کرده و تا حدی حملات آنان بر مبنای دموکراسی‌خواهی را سد کرده است. این وضعیت در مورد حزب یش عتید به رهبری لاپید نیز صادق است. وی در همان ژانویه 2012 وعده داد پس از انتخابات سراسری، اقدام به برگزاری انتخابات داخلی کند، اما تا این لحظه با توسل به بهانه‌های مختلف از جمله مناسب نبودن زمان از این مهم سرباز زده است.

اکنون عوفر شلیخ که نفر دوم این حزب به شمار می‌آید خواستار برگزاری انتخابات برای کرسی رهبری حزب شده و جایگاه لاپید را به چالش کشیده است. شلیخ که سابقه رفاقت و همکاری 30 ساله با لاپید دارد، ضمن انتقاد از روند حاکم بر حزب و مدل سیاست‌ورزی لاپید تصریح کرده: «حزب با لاپید به بن‌بست رسیده است.» او در گفت‌وگو با شبکه 12 تلویزیون رژیم همچنین گفت: «ما 8 سال است که باهم کار می‌کنیم. قرار بود انتخابات داخلی حزب در سال 2019 برگزار شود، اما نشد. بدون توسل به دموکراسی نمی‌توانیم یش عتید را برجسته کنیم و مسائل اصلی را روی میز رهبری آن بگذاریم. برای اینکه یش عتید به آلترناتیو حکومت مبدل شود باید تغییراتی بنیادی رقم بزنیم. اکنون زمان و فضای کافی برای این کار داریم و باید این کار را انجام دهیم تا حزبمان به بزرگ‌ترین حزب اسرائیل مبدل شود. حزب ما به نام یک نفر وابسته نیست.»

شلیخ اعلام کرده برای رقابت با لاپید بر سر کرسی رهبری یش عتید آماده است، اما در صورت شکست خوردن همچنان عضو حزب باقی می‌ماند. وی همچنین بر لزوم نوسازی روندهای درونی حزب از طریق برگزاری انتخابات داخلی تأکید می‌کند و رقابت موفق با لیکود را در گرو آن می‌داند.

عوفر شلیخ و یائیر لاپید

در همین راستا «بن کاسپیت»، تحلیلگر المانیتور درباره این جدال می‌نویسد: شلیخ قدرتمندترین فرد پس از لاپید است. او مدعی است نتانیاهو از ریاست لاپید راضی است زیرا می‌داند، لاپید به راحتی آماج حملاتش قرار می‌گیرد. تبار ضد مذهبی و شدیداً سکولار لاپید باعث شد او رابطه خوبی با احزاب اولتراارتدکس نداشته باشد و همچنین میان احزاب عربی نیز از محبوبیت چندانی برخوردار نیست. از این رو ظرفیت بسیار محدودی برای حمله علیه نتانیاهو دارد. اما شلیخ برخلاف لاپید، از یکسو رابطه‌ای فوق‌العاده با مذهبی‌ها دارد و از سوی دیگر عرب‌ها نیز مناسبات خوبی با وی دارند. لذا تغییر کادر رهبری یش عتید باعث می‌شود رهبری این حزب از حالت دست و پا بسته خارج شود.

در پاسخ به چالش شلیخ، لاپید موافقت خود با برگزاری انتخابات داخلی را اعلام کرده اما آن را به وقت دیگری موکول کرده است. وی مدعی شده احتمال دارد انتخابات آینده در مارس 2021 برگزار شود و از این رو زمان برای برگزاری انتخابات داخلی مناسب نیست. این درحالیست که نظرسنجی منتشر شده از سوی شبکه رادیویی 103 موج اف.ام رژیم صهیونیستی نشان از آن دارد که حتی در صورت برگزاری انتخابات داخلی، لاپید با چالش چندان بزرگی روبرو نخواهد شد. در این نظرسنجی 71 درصد هواداران یش عتید به لاپید و تنها 11 درصد به عوفر شلیخ ابراز تمایل کرده‌اند.

منابع پژوهش در دفتر پژوهشکده موجود است.