چرا رئیس‌جمهور آمریکا در قبال عراق سکوت کرده است؟

در همین ارتباط، وی اخیرا در جریان برگزاری کنفرانس امنیتی مونیخ ۲۰۲۱ سیاست‌های واشنگتن در قبال کشورهای مختلف را تشریح کرد. سخنرانی بایدن در کنفرانس امنیتی مونیخ که به صورت مجازی با حضور رهبران اروپایی برگزار شد، شاید نخستین اظهار نظر رسمی رئیس‌جمهوری جدید آمریکا در حوزه سیاست خارجی بوده است؛ هرچند که وی پیشتر نیز سخنانی را در محافل مختلف مطرح کرده بود.

جو بایدن تاکنون در خصوص مسائل مختلفی نظیر سیاست‌های کشورش در قبال جمهوری اسلامی ایران، رویکرد واشنگتن در قبال توافق هسته‎‌ای و احتمال بازگشت به این توافق و نیز استراتژی خود در کشورهایی نظیر چین، سوریه، عربستان، افغانستان، میانمار و … سخن گفته است. اما آنچه که بیش از هر چیزی قابل تأمل به نظر می‌رسد، این است که بایدن تاکنون در هیچیک از محافل رسمی از جمله کنفرانس مونیخ 2021 سخنی از عراق و استراتژی واشنگتن در قبال این کشور به میان نیاورده است.

این مسأله موجب شده است تا گمانه‌زنی‌های بسیاری در نزد افکار عمومی در خصوص نوع رویکرد و نگرش دولتِ جدید ایالات متحد آمریکا در قبال عراق، مطرح شود. این درحالی است که هم‌اکنون حاشیه‌های فراوانی پیرامون حضور نیروهای نظامی ایالات متحده آمریکا در خاک عراق وجود دارد و هر روز نیز بر این حاشیه‌ها افزوده می‌شود. اما با این‌حال، باز هم شاهد فقدان اظهارنظر رسمی بایدن در خصوص عراق هستیم.

در این زمینه، کارشناسان و ناظران تحولات سیاسی و بین‌المللی سناریوهایی را مطرح می‌کنند که ازجمله آن‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد؛

سناریوی اول؛ بی‌اهمیت بودن عراق در سیاست خارجی بایدن

یکی از گمانه‌زنی‌هایی که در خصوص عدم اظهارنظر سیاسی جو بایدن، رئیس‌جمهور دموکرات ایالات متحده آمریکا درخصوص عراق مطرح می‌شود این است که در واقع، عراق و تحولات آن در سیاست خارجی او جایی ندارد. کارشناسانی که این سناریو را مطرح می‌کنند، معتقدند که برخلاف دولت دونالد ترامپ، بایدن و تیمِ همراه او توجهی به عراق ندارند و این کشور در سیاست خارجی آن‌ها فاقد اهمیت است.

اما با این‌حال،  «فیلیپ کراولی» دیپلمات سابق آمریکایی در سخنانی تصریح می‌کند: «منافع آمریکا در عراق مشخص است و با رفت و آمد دولت‌های جمهوری‌خواه و دموکرات دستخوش تغییر نمی‎‌شود. سیاست بایدن باقی ماندن آمریکا در عراق است و همکاری‌های نظامی میان دو طرف ادامه خواهد یافت». بنابراین، این دیپلمات سابق آمریکایی بر این باور است که سناریوی بی‌اهمیت بودن عراق در سیاست خارجی دولت دموکرات ایالات متحده فاقد اعتبار است.

سناریوی دوم؛ عراق اهمیت دارد؛ اما اولویت نیست

یکی دیگر از سناریوهایی که در خصوص عدم اظهارنظر سیاسی و رسمی بایدن در خصوص عراق مطرح می‌شود، این است که «عراق برای بایدن اهمیت دارد اما اولویت نیست». کسانی که به این سناریو اعتقاد دارند، معتقدند که بایدن درحال حاضر با پرونده‌ها و چالش‌های به مراتب پیچیده‌تری از آنچه که در عراق می‌گذرد، مواجه است و ترجیح می‌دهد در وهله اول این چالش‌ها را مرتفع ساخته و سپس به سراغ عراق برود.

این بدان معناست که رئیس‌جمهور دموکرات ایالات متحده آمریکا مسائلی نظیر استراتژی واشنگتن در قبال جمهوری اسلامی ایران، توافق هسته‌ای با ایران موسوم به «برجام»، اختلافات با روسیه و آینده نقش‌آفرینی واشنگتن در سوریه را بر مسائل و تحولات عراق ارجح می‌داند؛ کما اینکه ترجیح می‌دهد بر روی جلوگیری از خسارت‌های بیشتر ویروس کرونا به کشور خود متمرکز شود.

بر این اساس، برخی کارشناسان و ناظران تحولات سیاسی معتقدند که مسائل و تحولات عراق برای بایدن از اهمیت برخوردار است اما از آنجایی که در اولویت‌بندی‌های بایدن، عراق در جایگاه‌های بعدی قرار دارد، زمان تبیین و تشریح استراتژی واشنگتن در این زمینه هنوز فرا نرسیده است. در همین راستا، «هاشم الکندی» تحلیلگر برجسته عراقی تصریح می‌کند: «نام نبردن بایدن از عراق در سخنرانی‌هایش درباره راهبرد خارجی دولت جدید آمریکا به این معنا نیست که رابطه با عراق اهمیت ندارد، بلکه نشان می‌دهد که این رابطه از اولویت‌های دولت جدید آمریکا نخواهد بود».

جدیدترین تحلیل ها و دوره های تخصصی را در کانال تلگرامی اندیشکده روابط بین الملل دنبال کنید. (کلیک کنید)

جدیدترین تحلیل ها و دوره های تخصصی را در کانال اینستاگرامی اندیشکده روابط بین الملل دنبال کنید. (کلیک کنید)

سناریوی سوم؛ احیای یک طرح قدیمی در سکوت و خفا

سناریوی دیگری که در زمینه مذکور مورد توجه کارشناسان و تحلیلگران مسائل بین‌المللی مورد توجه قرار گرفته است، تلاش «جو بایدن» برای احیای طرح قدیمی خود در خصوص عراق آن هم به صورت پنهانی و در سایه سکوت، است. سال‌ها پیش بود که رئیس‌جمهور کنونی ایالات متحده آمریکا طرح تقسیم عراق به 3 اقلیم شیعی، کُردی و سنی را مطرح کرده بود؛ طرحی که عملا به مثابه تجزیه عراق است.

اکنون نیز برخی ناظران سیاسی بر این باورند که بایدن اکنون قصد پیاده‌سازی طرح خود را دارد؛ به ویژه اینکه تلاش می‌کند همزمان بار دیگر میراث دولت دموکراتِ پیشین ایالات متحده در عراق یعنی تشکیلات تروریستی داعش را احیاء سازد. به همین دلیل است که بایدن تلاش می‌کند تا در سایه یک سکوتِ فراگیر و بدون جنجال و سَروصدا، طرح خود در عراق را پیش ببرد. این دسته از تحلیلگران سیاسی برای اثبات گفته خود، به اتفاقات امنیتی در عراق ازجمله انفجارهای انتحاری دوگانه در بغداد و نیز حملات به مواضع «الحشد الشعبی» در استان «صلاح الدین» همزمان با روی کار آمدن بایدن، استناد می‌کنند.

سناریوی چهارم؛ طراحی یک استراتژی بلندمدت در عراق

سناریوی دیگری که در این زمینه وجود دارد، این است که بایدن درحال حاضر سیاست سکوت در قبال تحولات عراق را در پیش گرفته است تا بدین‌ترتیب، زمان کافی برای وضع یک استراتژی بلندمدت در عراق را داشته باشد. کسانی که به چنین سناریویی اعتقا دارند، معتقدند که بایدن دیر یا زود پس از پایان وضع استراتژی بلندمدت خود در قبال عراق از آن رونمایی کرده و آن را برای افکار عمومی تشریح خواهد کرد. در همین ارتباط، «مهند الجنابی» تحلیلگر مسائل سیاسی عراق می‌گوید: «دولت بایدن پس از نهایی کردن پرونده‌های مربوط به ایران، روسیه و سوریه از سیاست و استراتژی خود در قبال عراق رونمایی خواهد کرد».

منبع:https://www.irthink.com/