اندیشکده آمریکایی «بنیاد کارنگی برای صلح بین‌الملل» در تحلیلی به قلم «آریل لوویت» می‌نویسد: «سوابق مشکوک، پیشرفت‌های هسته‌ای و بی‌توجهی آشکار به تعهدات برجامی، مشخص می‌کند که تهران نسبت به دوران امضای برجام، چالشی بزرگ‌تر برای تکثیر سلاح اتمی است. عدم جبران صحیح این چالش‌ها می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای بر نظام منع تکثیر سلاح هسته‌ای داشته باشد».
در بخش زیر به نکات و گزاره‌های اصلی این یادداشت اشاره می‌کنیم
- بزرگ‌ترین چالش در مذاکرات اخیر، پیشرفت فعالیت‌های هسته‌ای ایران است که در واکنش به لغو یک‌جانبه برجام توسط دولت ترامپ انجام شد. ایران از سال 2018 م. به تولید، آزمایش و استقرار بیش از هزار سانترفیوژ پیشرفته اقدام کرده است که مدت‌زمان لازم برای رسیدن به مواد شکاف پذیر بمب را به طرز قابل‌توجهی کوتاه می‌کند و اکنون اورانیوم را به سطوحی غنی می‌کند که دیگر به معنای کاربرد صلح‌آمیز بودن آن نیست؛ بنابراین ایران می‌تواند ظرف چند ماه مواد هسته‌ای به ارزش یک سلاح اتمی تولید کند که این امر بسیار کمتر از استاندارد یک‌ساله گریز هسته‌ای است که برجام برای دستیابی به آن طراحی‌شده بود.
نویسنده در بخش دیگر یادداشت به چهار تحولی که برای تضعیف برجام طراحی‌شده، اشاره می‌کند:
الف) مواد شکافت پذیر: ایران می‌تواند در شرایط کنونی اورانیوم را سه تا پنج برابر سریع‌تر از قبل غنی کند و همچنین زمان گریز هسته‌ای تا فوریه 2021 م. تقریباً سه ماه کاهش‌یافته است.
ب) طراحی و تولید سلاح‌های هسته‌ای: بایگانی هسته‌ای به سرقت رفته از ایران نشان می‌دهد که این کشور تا چه اندازه در مسیر طراحی، آزمایش، توسعه و تنظیم زیرساخت‌های ساخت سلاح‌های هسته‌ای قرار داشته است. نگهداری دقیق بایگانی هسته‌ای توسط ایران از سال 2003 م نشانگر این است که علائق ایران در نقش آشکار تعهدات ان.پی.تی هرگز کاهش نیافته است.
ج) رد و عدم تبعیت ایران از قطعنامه‌های سازمان ملل در حوزه توسعه برنامه موشکی: ایران نه‌تنها منع توسعه برنامه موشکی با قابلیت دوگانه را که در قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل را رد کرده بلکه هرگز به این تعهد پای بند نبوده است.
د) عدم پای بندی ایران به تعهدات پادمانی آژانس: مجموعه‌ای از گزارش‌های اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مستند سال‌ها ناکامی‌های متعدد ایران در عمل به تعهدات پادمانی خود است؛ این در حالی است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای حل‌وفصل این مسائل با ایران تلاش مستمری داشته است.
نویسنده با تأکید بر چهار واقعیت فوق معتقد است:
- توانایی ایران در حوزه برنامه هسته‌ای تا حد زیادی پیشرفت کرده که اکنون به طرز نگران‌کننده‌ای به آستانه‌ی هسته‌ای نزدیک شده است.
- فعالیت‌های گذشته و رفتارهای اخیر ایران تردید جدی در مورد اهداف هسته‌ای کاملاً صلح‌آمیز ایران ایجاد کرده است.
- زمان دستیابی ایران به مواد هسته‌ای کافی برای سلاح هسته‌ای در حال حاضر سه ماه است و روزبه‌روز کاهش می‌یابد.
نویسنده در بخش پایانی یادداشت معتقد است که راهبرد زیر می‌تواند به بازسازی اعتماد و اطمینان از این‌که ایران به دنبال سلاح اتمی نیست، کمک کند:
- منع فعالیت‌های ایران بر روی فلز اورانیوم و لغو برنامه غنی‌سازی سانترفیوژ پیشرفته ایران از طریق دسترسی سریع با ذخیره ایمن در یک کشور ثالث تا زمانی که ایران مجاز به ازسرگیری چنین فعالیتی تحت مفاد برجام شود.
- غیرفعال سازی تأسیسات پیشرفته غنی‌سازی و تولید سانترفیوژهای پیشرفته
- اجرای یک رژیم نظارتی برای ممنوعیت فعالیت تسلیحاتی مطابق بخش T برجام. دسترسی آژانس به تأسیسات مشکوک هسته‌ای برای نظارت و بازرسی
- موافقت ایران به اجرای کامل موافقت‌نامه پادمان جامع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی. این نه‌تنها شامل پروتکل کامل الحاقی، بلکه همچنین همکاری تهران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای دستیابی به “نتیجه‌گیری گسترده‌تر” است که توسط برجام تعیین‌شده است
منابع پژوهش در دفتر اندیشکده موجود است .
- برچسب ها: اندیشکده, اندیشکده جریان, اورانیوم, بایدن, برجام, برنامه موشکی, تحریم, ترامپ, جریان, غنی‌سازی, هسته‌ای ایران
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
