آیا ایران، با ایده‌های روسیه در زمینه فرایند امنیت منطقه‌ای خاورمیانه موافقت می‌کند؟
هانا نوته: محقق ارشد جامعه هسته‌ای کانادا (CNS) که بر مسائل امنیتی خاورمیانه، روسیه و پیامدهای آن بر سیاست‌های ایالات‌متحده و اروپا تمرکز دارد.
حمیدرضا عزیزی: کارشناس ارشد انستیتو امور بین‌الملل امنیت آلمان در برلین
اندیشکده روسی «والدای دیسکاشن کلوب» در تحلیلی به قلم «هانا نوته و حمیدرضا عزیزی» بر این تأکید دارد که هرچه مقامات روسی بیشتر، نقطه نظرات خود را در مورد امنیت منطقه‌ای بیان می‌کنند، به نظر می‌رسد جذابیت آنها برای طرف ایرانی کمتر می‌شود و اختلافات و تنش بین تهران و مسکو افزایش می‌یابد.
اهم نکات و گزاره‌های اصلی این مقاله
- در کنفرانس اخیر ولدای؛ یکی از سفرای پیشین روسیه به منظور اجرای عملی مفهوم امنیت جمعی روسیه از بازگشت به الگوی همکاری پسامادرید حمایت و پشتیبانی کرد. لاوروف وزیر امور خارجه روسیه سپس بخش عمده‌ای از سخنان خود را به چشم‌انداز «روند هلسینکی» خاورمیانه اختصاص داد. وی ادعا کرد که چنین فرایند باید از نظر محتوا و شکل فراگیر و جامع باشد: در محتوا، تمرکز بر مشکلات فراتر از منطقه خلیج‌فارس، رسیدگی به ابعاد امنیتی، نظامی، اقتصادی و انسانی به روش یکپارچه؛ و در شکل، نه تنها تمام کشورهای منطقه؛ بلکه 5 عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد حضور داشته باشند.
- جزئیات طرح روسیه برای یک فرایند امنیتی جامع و فراگیر در منطقه خاورمیانه از سوی لاوروف در کنفرانس ولدای ارائه شد که از نظر شکل و محتوا برای جمهوری اسلامی ایران غیرقابل قبول است. برای شروع، چشم‌انداز ایجاد روندی که شامل تمام بازیگران منطقه‌ای شود، به دلیل دشمنی شدید بین ایران و اسرائیل امکان‌پذیر نیست. این تصور که جمهوری اسلامی از شناسایی اسرائیل امتناع نمی‌ورزد و وارد یک چارچوب دیپلماتیک مشترک با این کشور شود غیرقابل پذیرش است. حتی در صورت موافقت، ایران مطمئناً خواهان این است که سلاح‌های اتمی اسرائیل بر روی میز مذاکره قرار بگیرد؛ اما با توجه به اینکه اسرائیل رسماً داشتن چنین سلاح‌هایی را انکار می‌کند؛ مسکو شانس کمی برای آشتی مواضع طرفین دارد.
- علاوه بر این، رهبران و مقامات ایران، برنامه موشکی را بخش اساسی استراتژی دفاعی خود با هدف اطمینان از بازدارندگی در برابر رقبا می‌دانند. ایران بر این تأکید دارد که چندین دهه تحریم‌های تسلیحاتی بین‌الملل مانع ارتقاء توانایی نظامی ایران به خصوص در حوزه دفاع هوایی شده است؛ بنابراین برای ایرانی‌ها قابل قبول نیست که بدون رسیدگی به توانایی نظامی گسترده رقبا؛ در حوزه موشکی مذاکره کنند.
- سرانجام ایده روسیه مبنی بر حضور اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل در فرایند امنیت منطقه‌ای، پیشنهادی مغایر با دیدگاه جمهوری اسلامی ایران است که همواره بر تحصیل امنیت در منطقه بر گفتگوی مستقیم بین همسایگان و بدون دخالت بازیگران خارجی تأکید می‌کند.
نویسندگان در بخش پایانی مقاله معتقدند؛ که فراتر از مفهوم مبهم مشارکت فراگیر و محتوای جامع؛ هیچ چشم انداز مشخصی از سوی روسیه برای فرایند امنیت منطقه‌ای وجود ندارد. در واقع تقاضای فراگیر و حل تمام موضوعات به تنهایی ایران و سایرین را به گفتگوی معنادار درباره امنیت منطقه نخواهد کشاند. در کنار ارائه سیاست چماق و هویج، ترتیبات مناسب و رهبری جسورانه از سرتاسر منطقه و پایتخت‌های بین‌المللی اجتناب‌ناپذیر است.
منابع پژوهش در دفتر پژوهشکده موجود است
- برچسب ها: اندیشکده, اندیشکده جریان, جریان, جمهوری اسلامی ایران, خاورمیانه, خلیج‌فارس, روسیه
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
