چشم‌انداز مذاکرات صلح پس از اعلام خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان
جو بایدن رئیس جمهور آمریکا طی روزهای گذشته اعلام کرد از اول می(11 اردیبهشت) طی یک جدول زمانی روند خروج نظامیان آمریکایی آغاز خواهد شد. این اقدام بایدن با موافقت ها و مخالفتهایی در بین نخبگان سیاسی آمریکا و افغانستان مواجه بوده است . اکنون همه نگاهها به آینده نظام سیاسی افغانستان و تاثیر این خروج بر تحولات داخلی افغانستان دوخته شده است.
تسهیل شرایط مذاکرات
بایدن درنطق روز چهارشنبه اعلام کرد که اگر در زمان دولت وی بود چنین توافقی انجام نمی‌داد اما اکنون وارث توافقی از دولت قبلی است که تمایل ندارد انجام آنرا به آینده واگذار کند. مهمترین دستاوردی که به نظر مقامات آمریکایی پس از مذاکرات دوحه در سپتامبر 2020 حاصل شد، این است که طالبان تعهد داده که از خاک افغانستان و مناطق تحت پوشش طالبان برای حمله به منافع آمریکا یا ظهور دوباره القاعده استفاده نخواهد شد. بایدن به صورت غیرمستقیم از حمله به افغانستان پس از حملات یازده سپتامبر دفاع کرد وگفت: « این ماموریت به آنچه هدفش بود، دست یافته است، القاعده واقعا درهم شکسته، و از افغانستان فراری شده است.» او برای توجیه خروج از افغانستان که به مثابه پذیرش شکست در این جگ پرهزینه می‌باشد اضافه کرد: «ما باید مطمئن می‌شدیم که افغانستان دوباره به مکانی تبدیل نخواهد شد که از آنجا به وطن ما حمله شود، ما به این هدف دست یافتیم.».
اگرچه کاملاً مشخص است که بایدن با چرخشاز مواضع قبلی در مورد ماندن نیروهای آمریکایی در خاک افغانستان برای زمینه‌سازی پیشبرد مذاکرات تلاش میکند اما با این حال سخنان بایدن حاکی از نوعی تناقض و عدم قطعیت در مورد نتیجه مذاکرات دارد و سعی میکند با لفاظی های تهدید آمیز از نتایج منفی جلوگیری کند.
پیش از این علاوه بر از دو دور مذاکرات دوحه در سپتامبر و دسامبر 2020، همچنین گفتگوهای بین الافغانی نیز بین نمایندگان طالبان و دولت افغانستان در مسکو انجام شد. در این نشست که روز۲۹ اسفند در مسکو میان طالبان و دولت افغانستان برگزار شد، دولت افغانستان بر این باور است که مذاکرات دوحه بیشترین نتایج را برای طالبان و کمترین نتیجه را برای دولت افغانستان در پی داشته است به همین دلیل از آزادی 5000 زندانی طالبان در ازای 1000 زندانی حکومت افغانستان به عنوان پیش شرط مذاکرات خودداری کرد. اما در نهایت با اکراه به تبادل زندانیان تن داد. بنابراین تا اینجا گفتگوهای بین الافغانی نتیجه مهمی در پی نداشته و این دیکته تهدیدآمیز کاخ سفید به مقامات ارگ بوده که موجب همراهی کابل با روند گفتگوها شده است.
نگرانی‌ها از خروج غیرمسئولانه آمریکا
جو بایدن در توجیه خروج نیروهای آمریکایی اعلام کرد که دموکراسی با اهرمهای نظامی امکان پذیر نیست اما آمریکا همچنان با روشهای دیگری از حقوق مردم افغانستان و زنان این کشور دفاع خواهد کرد. با این حال نگرانی‌هایی از خروج نیروهای آمریکایی در بین برخی رهبران افغانستان شکل گرفته است.
میر رحمان رحمانی، رئیس مجلس نمایندگان در مورد خروج نیروهای آمریکایی هشدار داد: «خروج نیروهای خارجی در شرایط کنونی می تواند منجر به بدتر شدن اوضاع و جنگ داخلی شود.» تنها امتیازی که بایدن به آن امیدوار است کاهش هزینه های امنیتی و نظامی آمریکا و عدم ظهور القاعده در خاک افغانستان است. این مساله کاملا در راستای منافع آمریکا بدون توجه به دغدغه های امنیتی دولت و مردم افغانستان است. دولت آمریکا عملا شکست در افغانستان را پذیرفته است؛ از ابتدای حمله نظامی امریکا به افغانستان تاکنون ۲۴۸۸ نفر از نیروهای امریکایی در جنگ افغانستان کشته شده اند و بیش از ۲۰ هزار و ۷۲۲ سرباز این کشور نیز زخمی گردیده اند. از سال 2014 و پس از اعلام خروج نیروهای ناتو بیش از 40 هزار نیروی افغان در درگیریهای این کشور کشته شده اند. از سوی دیگر آمریکا هیچگونه سیاست منسجمی برای امنیت افغانستان پس از خروج نیروهای خود اعلام نکرده است. بایدن در صحبتهای کلی و سیاستی غیر مسئولانه، حفاظت از امنیت افغانستان را به کشورهای اطراف افغانستان مانند روسیه، چین، ترکیه و هند واگذار نمود در صورتی که به عنوان نمونه هند و چین به دلیل اختلافات سیاسی و ژئوپلتیکی سیاست واحدی برای امنیت افغانستان ندارند. از سوی دیگر جمهوری اسلامی ایران به دلیل اشتراکات فرهنگی و همچنین مرزهای جغرافیایی بیشترین تاثیر را در امنیت آینده افغانستان خواهد داشت اما بایدن در نطق روز چهارشنبه هیچ گونه اشاره ای به نقش ایران نکرد.
ریشه های چالش‌های آینده افغانستان
با توجه به روند گفتگوها و مذاکرات آمریکا با طالبان، گفتگوهای بین الافغانی و نشستهای مسکو در مورد افغانستان ، موارد اساسی وجود دارد که طرفین تا کنون از گفتگوی موثر در مورد آن خودداری کرده اند.مهمترین مساله ساختار نظام سیاسی آینده افغانستان است. از یک سو طالبان بر امارت اسلامی تاکید دارد. از سوی دیگر دولت افغانستان قویا چنین سیستمی را رد کرده و باآن مخالفت میکند. این اختلافات بر نشست استانبول که قرار است ماه می برگزار شود سایه افکنده است. فریدون خوزون، سخنگوی شورای عالی مصالحه ملی در مورد سندی که توسط کمیته وحدت افغانستان تهیه شده گفت:« بعد از تصویب، این سند جمهوری اسلامی افغانستان خواهد بود که به نشست ترکیه ارایه خواهد شد.». علاوه بر این در نقشه راه سیاسی افغانستان که قرار است در نشست استانبول ارائه شود دو گزینه پیشنهاد شده است که نخست گزینه حکومت صلح و گزینه دوم به عنوان دولت انتقالی صلح با تغییر نسبی ساختار قدرت می باشد.
تا کنون طالبان نسبت به این مساله واکنشی نشان نداده است اما در گفتگوهای قبلی برخی نمایندگان طالبان در حاشیه نشست دوحه، آنها از به نوعی امارت اسلامی با برخی تفاوت ها نسبت به گذشته سخن گفتند با این حال با توجه به اینکه طالبان به دنبال جلب حمایت افکار عمومی برای حضور در آینده نظام سیاسی افغانستان است، مردم افغانستان به سخنان این گروه مبنی بر رعایت حقوق زنان و پذیرش رسانه هایی مثل رادیو و تلوزیون و تغییرات جدید با دیده تردید نگاه میکنند.
از سوی دیگر طالبان و آمریکا در روند خروج نظامیان هیچ گونه اعتمادی به یکدیگر ندارند .« محمد نعیم»، سخنگوی طالبان در قطر در صفحه توییترش نوشته که تا زمان خروج کامل نیروهای نظامی خارجی آنان در هیچ نشست بین المللی در مورد افغانستان شرکت نخواهند کرد. این مساله باعث شد تا نشست استانبول از 16آوریل به 24 آوریل موکول شود. اختلافات و دوقطبی سیاسی که بین اشرف غنی و عبدالله عبدالله از قبل وجود داشته است با خروج آمریکا و تقویت طالبان به عنوان وزنه سوم قدرت آینده افغانستان و توافق برسر یک ساختار قدرت سیاسی مورد قبول همه گروهها را در هاله‌ای از ابهام فروبرده است.
منبع:http://alwaght.net
- برچسب ها: آمریکا, افغانستان, اندیشکده, اندیشکده جریان, جریان, جو بایدن, چالش‌ها, صلح, طالبان, محمد نعیم, مذاکرات, نشست استانبول, نظامیان آمریکایی
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
