نفس‌های آخر بی بی؟!
اکنون پرسش کانونی این است که سرنوشت وی چه خواهد شد و آیا بالاخره قدرت از وی گرفته خواهد شد و خود وی و حزبش در جایگاه اپوزیسیون خواهند نشست یا این که همچنان شانس ماندن در این پست را دارد؟ و در صورت موفقیت جبهه مخالف در حذف بی بی، آیا شاهد تحولات در سیاست‌های اسرائیل در قبال فلسطینی‌ها و منطقه خواهیم بود یا خیر؟
مائیر لاپید رئیس حزب یش عتید تا نیمه شب چهارشنبه برای تشکیل کابینه و اعلام آن به رئون ریولین رئیس جمهور اسرائیل مهلت دارد. طی این دو سه روز رایزنی‌های فشرده‌ای میان جبهه مخالفان برای تشکیل کابینه تغییر برگزار شده است. قرار بود دو روز پیش، لاپید از راست میانه تشکیل کابینه را به ریولین اعلام کند، اما موانعی اجازه این کار را نداد. به هر حال، شواهد و قراینی نشان می‌دهد که عمر سیاسی نتانیاهو حداقل در مقام نخست‌وزیر رو به پایان است؛ هر چند فعلا با ضرس قاطع نمی‌توان از آن سخت گفت. ولی به هر حال، زمان اصلا به نفع نتانیاهو نیست و به احتمال زیاد امروز چهارشنبه لاپید بتواند تشکیل کابینه را اعلام کند؛ اما اگر این اتفاق بیفتد به معنای پایان کار نیست. یک ضرب المثل اسرائیلی می‌گوید “هیچ کاری انجام نشده است، مگر وقتی که عملا به پایان برسد” (انجام شده باشد). به این دلیل که یاریو لیوین رئیس کنست که از حزب لیکود است، احتمالا نشست پارلمان برای رای اعتماد به کابینه جدید را چند روزی به تعویق بیندازد. هدف هم خرید زمان برای نتانیاهو است که تا آخرین لحظات و حتی تا جلسه کنست نیز نهایت تلاش خود را برای بر هم زدن معادله در حال شکل گیری خواهد کرد.
نتانیاهو از آن دست سیاستمداران قهار اسرائیلی است که زود تسلیم رقبای خود نمی‌شود و بر عکس اسلافش قدرت را از یک مساله ملی و قومیتی به یک امر شخصی تنزل داد و همین هم باعث شد که ائتلاف اضداد برای بر زمین زدن وی شکل بگیرد که تنها جامع میان آنها کنار زدن خصمی مشترک به نام بنیامین نتانیاهو است و الا هیچ قرابت فکری و سیاسی بین آنها نیست.
در کل با وجود احتمال بالای موفقیت لاپید ـ بنت در تشکیل کابینه، اما دو عامل مانع توافق و تشکیل دولت تغییر شود. نخست شکست گفتگوها میان اطیاف مختلف جبهه تغییر و دوم نافرمانی احتمالی برخی اعضای حزب یامینا. این نافرمانی بعد از معرفی کابینه تا جلسه رای اعتماد می‌تواند موجب شکست توافق احتمالی شود.
درباره عامل نخست می‌توان به بروز مجدد اختلاف میان ارکان ائتلاف تغییر اشاره کرد. البته برخی از این اختلافات تا لحظه نگارش این یادداشت هنوز حل نشده است؛ از شرط جدید خانم ایلت شکد چهره موثر در حزب یامینا به رهبری نفتای بنت مبنی بر انتخاب وی در کمیته مسئول انتصاب قضات به جای خانم میراو میخائیلی رهبر حزب کار گرفته تا پافشاری گدعون ساعر رئیس حزب تکفاه حدشاه (امید نو) بر گنجاندن بند تصویب قانونی در توافق تشکیل کابینه درباره ادامه شهرک‌سازی در شهرک‌های یهودی نشین در کرانه باختری اشغالی.
درباره فاکتور دوم نیز با وجود موفقیت بنت در راضی کردن شکد برای پیوستن به ائتلاف با راست میانه و چپ‌ها، اما گویا امیخای شیکلی دیگر نماینده عضو این حزب در کنست هنوز ناراضی است. از این رو، نباید این احتمال را از نظر دور داشت که موافقت شکننده و نارضایتی برخی اعضای یامینا ممکن است به رای منفی آنها در نشست رای اعتماد به کابینه در کنست ختم شود. اینجا هم ذکر این نکته خالی از لطف نیست که بنیامین نتانیاهو و حزب لیکود و طیف راستگرای موتلف با وی حملات سهمگینی را علیه نفتالی بنت و حزبش به راه انداخته‌اند تا جایی که کار به برگزاری تظاهرات جلو منازل بنت و شکد و حتی تهدید آنها از سوی برخی راستگرایان تندرو کشیده شده است. این فشار روانی سنگین و نگرانی برخی از نمایندگان یمینا از احتمال از کف دادن پایگاه راست خود در جامعه اسرائیل می‌تواند تاثیرگذار باشد.
از دیگر سو، به نظر می‌رسد که لاپید و بنت به نوعی از پیوستن و رای اعتماد نمایندگان عرب رعام اطمینان خاطر دارند، اما با وجود وعده‌های منصور عباس فعلا تضمینی برای این هم وجود ندارد. در دیگر تشکل عربی نیز، اختلاف در فهرست یکپارچه عربی در رای اعتماد به کابینه تغییر بالاست و با توجه به مخالفت سرسختانه تجمع خلق دموکراتیک به احتمال زیاد این فهرست از این کار خودداری کند. نخست وزیری نفتالی بنت به عنوان چهره‌ای بسیار تندرو و عرب‌ستیز مانع جدی حمایت این فهرست از کابینه لاپید است. گفتنی است که بر اساس توافق لاپید و بنت قرار است رهبر یامینا دو سال نخست نخست وزیر باشد و خود لاپید دو سال دوم.
در مجموع کابینه در صورت موفقیت لاپید در تشکیل آن، به 61 رای کنست از 12 رای نیاز دارد و فعلا ائتلاف تغییر با فرض پیوستن رعام 62 کرسی دارد که در صورت عدم رای مخالف حداقل دو عضو یامینا رای اعتماد خواهد گرفت و تشکیل می‌شود، اما در غیر این صورت ناکام می‌ماند.
در کنار مسائل پیشگفته، نتانیاهو نیز تلاش خود را متمرکز کرده است تا از دو طریق مانع موفقیت مخالفانش شود؛ نخست از طریق ایجاد شکاف در جبهه مخالف خود به ویژه در میان اعضای دو حزب یامینا و حزب “امید نو” (ساعر) و دوم از طریق پیشنهادهای وسوسه‌انگیز به طرف‌های مختلف
به هر حال به فرض تشکیل کابینه و حذف نتانیاهو از قدرت که بیش از هر زمانی صدای آن به گوش می‌رسد، پرسش این است که چه خواهد شد؟ احتمالا این اتفاق در صورت وقوع به قیمت پایان عمر سیاسی نتانیاهو تمام شود. از یک طرف، کنار گذاشته شدن وی احتمال محاکمه و حتی حبس وی را تقویت می‌کند و از طرف دیگر نیز به احتمال زیاد مخالفانش طرح ممانعت از واگذاری پست نخست وزیری به شخص متهم به فساد را در کنست به تصویب برسانند و این گونه مانع بازگشت مجدد بی بی به قدرت در آینده شوند. در کل، حتی به فرض ماندن نتانیاهو در قدرت چند صباحی بیشتر اما عمر سیاسی تاثیرگذار وی را می‌توان پایان یافته فرض کرد و دیگر آن بی بی مقتدر یک دهه اخیر نخواهد بود. طی این روزها نیز حجم نارضایتی عمومی از وی نسبت به نتایج جنگ اخیر با غزه بسیار بالاست.
اما سوای این‌ها، حذف نتانیاهو از سپهر سیاست اسرائیل هر چند به ظاهر امر مساله‌ای پراهمیت است، اما بیشتر از جهت معادلات و مناسبات داخلی قدرت در خود اسرائیل است. بعید است فراتر از آن تاثیری بر جای بگذارد و برآیندی در جهت تغییر سیاست‌های اسرائیل؛ چه در قبال فلسطینی‌ها چه مسائل منطقه‌ای داشته باشد؛ آن هم به سه دلیل، نخست حضور چهره‌های تندروتر از نتانیاهو همچون ساعر، بنت و لیبرمن در ائتلاف تغییر است که عملا احتمال هر گونه تحولی را ناممکن می‌سازد. دوم جبهه راست میانه و چپ که با کمک این راستگراهای تندرو به قدرت بازگشته است، دیگر آن قوام و توان گذشته را ندارد و قادر به تحول‌آفرینی نیست. سوم این که جامعه اسرائیل امروز بیش از هر زمانی راستگراست؛ آن هم یک نوع راستگرایی افراطی.
اما ائتلاف تغییر در صورت موفقیت در حذف نتانیاهو و تشکیل کابینه، چون فاقد یک مولفه جامع است و همچنان که از نام آن پیداست صرفا ائتلافی برای تغییر نتانیاهو است، از مقومات بقا برخوردار نیست. این ائتلاف از ایدئولوژی‌های بسیار ناهمگون تشکیل شده است که صرفا یک هدف مشترک آنها را دور هم جمع کرد و آن هم برکناری نتانیاهو از قدرت است که پس از تحقق آن آن شکاف‌ها و اختلافات فکری وسیاسی خود را نشان خواهد داد. از این رو، دولت احتمالی این ائتلاف بسیار متزلزل و شکننده خواهد بود و به همین دلیل به احتمال زیاد نتواند عمر چهار ساله خود را تکمیل کند و پیش‌بینی می‌شود که عمر کوتاهی داشته باشد. در طول تاریخ اسرائیل، اکثر دولت‌ها نتوانسته‌اند چهار سال خود را کامل کنند، چه رسد به این دولت که متشکلی از اضداد است.
- برچسب ها: اسرائیل, اندیشکده, اندیشکده جریان, جریان, فلسطین, کابینه لاپید, نتانیاهو
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
