آمریکا به فکر احیای برجام با محلل چینی است/آخرین پلیتیک ها در آخرین روزها

در twitter به اشتراک بگذارید
در whatsapp به اشتراک بگذارید
در telegram به اشتراک بگذارید
احیای برجام یا هر معاهده ای که ایران را از نقطه گریز هسته ای دور کند؛همچنان یک اولویت راهبردی برای دولت بایدن محسوب می شود؛اما چرا؟

ایالات متحده خود را در قامت قدرت هژمون در نظام بین الملل عرضه می کند و از همین رو حفظ و حراست از نهادهای بین المللی برآمده از جنگ جهانی دوم را مسوولیت اصلی خود می داند.یکی از همین نهادها و رژیم های بین المللی ،پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای است که البته با نزدیک شدن ایران به نقطه گریز هسته ای در معرض خطر قرار گرفته است؛این نگرانی بوضوح خود را در آخرین گفت و گوی رابرت مالی با سی ان ان نشان می دهد.او می گوید:اگر ایران به پیشبرد برنامه هسته ای خود ادامه دهد و هیچ توافقی نیز در کار نباشد،امکان حراست از منافع منع گسترش سلاح های هسته ای بسیار دشوار خواهد بود و حتی غیر ممکن.او در ادامه تاکید می کند:«برای ممانعت از این خطر باید یک توافق در “آینده قابل پیش بینی” منعقد شود.لورنس نورمن در گزارشی به تاریخ 16 جولای در وال استریت ژورنال به نقل از منابع آمریکایی و اروپایی تخمین می زند که ایران حداکثر تا 3 ماه دیگر قادر خواهد بود مواد شکاف پذیر لازم برای ساخت سلاح هسته ای را انباشت کند.بنابراین آمریکا در مقطع کنونی ابتدا در جست و جوی یک تواقق با تهران است تا نقطه گریز ایران را به حداق یکسال کاهش دهد و با توجه به اینکه سرعت حرکت در پروسه نقطه گریز (یعنی فاصله غنی سازی 60 درصدی تا 90درصدی)بسیار کوتاه است،توافق با تهران را حداکثر تا پایان تابستان دنبال می کند؛در غیر اینصورت پیش نویس موجود در وین قادر نخواهد بود، به راستی آزمایی اقدامات هسته ای ایران بپردازد و اصولا ممکن است ایران تا آن مقطع زمانی از دروازه ورود به یک کشور هسته ای عبور کند و این یعنی ضربه دردناک بر پیکره رژیم بین المللی منع اشاعه.حال با این مفروضات باید به این پرسش مهم پاسخ دهیم که آمریکایی ها چگونه برای این دوران کلیدی و البته پرریسک برنامه ریزی کرده اند.واشنگتن بخوبی می داند که در این مرحله سرعت تاثیرگذاری تحریم های موجود از سرعت نقطه گریز ایران عقب افتاده است و با اعمال تحریم های جدید در همین مقطع زمانی قادر نیست ترمز پیشرفت هسته ای ایران را بکشد؛پس چگونه این بازیگر می تواند عقب ماندگی خود را در این حوزه برطرف کند؟آمریکا بدنبال استراتژی است که با یک تیر دو نشان بزند وآن بالا بردن هزینه امتناع از مذاکره برای ایران و همینطور افزایش هزینه عدم موفقیت مذاکرات برای چین است.(چین از ماه مارس به این سو بصورت روزانه اقدام به خرید 950 هزار بشکه نفت از ایران کرده است)یعنی به جای اینکه با شروع زودهنگام بازی پرریسک و به عبارت دیگر بازی بر لبه پرتگاه انگیزه های ایران را از هم اکنون از میان ببرد،کارت بازی پرریسک و اراده خود برای عملیاتی سازی آن در پایان تابستان را از هم اکنون روی میز گذاشته است.گزارش رسانه های غربی(وال استریت ژورنال و بلومبرگ به تاریخ 19 جولای و رویترز 22 جولای) بر صحت این گزاره تاکید می کنند.ایالات متحده در این راستا  به شناسایی شرکت اصلی چینی که از ایران نفت خریداری می کند،نفت کش هایی که این نفت را به چین منتقل می کنند و همینطور پالایشگاههایی که میزبان نفت ایران هستند،اقدام کرده است.نام شرکت چینی “شرکت مقاوله ای نفت چین”موسوم به CCPC  است.این کمپانی با خرید 15 نفتکش در سال گذشته که ظرفیت جابجایی حدود 30 میلیون بشکه را دارند،نیمی از 12 پالایشگاه تی پات(پالایشگاههای کوچک که ظرفیت جذب حدود 20 هزار تا 100 هزار بشکه نفت بطور روزانه را دارند و حدود 80 درصد آنها در شانگهای قرار دارند)را با نفت ایران تغذیه می کند.طبق برآوردهای مقامات آمریکایی چین بین ماههای نوامبر تا مارس بطور متوسط روزانه 557 هزار بشکه نفت از ایران خریداری کرده است که 5 درصد از کل نیازهای نفتی پکن را برطرف می کند.این میزان تقریبا برابر با مقطعی است که ترامپ هنوز تحریم های نفتی خود را علیه تهران اعمال نکرده بود.یک برآورد دیگر نیز نشان می دهد که ایران در ماه جون 2021 بیش از 600 هزار بشکه نفت به چین صادر کرده است که بالاترین رقم از زمانی است که ترامپ تحریم های نفتی خود را علیه ایران عملیاتی کرد.اما نقش عمده و محوری در این حجم بزرگ از نقل و انتقالات نفتی را همین شرکت CCPC برعهده دارد.اگر چه دولت ترامپ این شرکت را در سال 2019 بدلیل نقض محدودیت ها در مورد نقل و انتقال و همکاری با بخش انرژی ایران در لیست سیاه قرار داد،اما رویه واشنگتن در 2 سال گذشته بر این بوده است که احکام تنبیهی و تحریمی را بطور مستقیم علیه چین بدلیل نقل و انتقال و خرید نفت از ایران صادر نکند و به جای آن شرکت های و افراد آمریکایی را از همکاری با ناقضین قانون تحریمی ایالات متحده منع کند.همین مساله باعث می شد که تجارت و کار این دسته از شرکت ها،نهادها و افراد چینی با بانک های غربی دشوار شود.اما در راهبرد افزایش هزینه های به سرانجام نرسیدن مذاکرات هسته ای با تهران،این تاکتیک تحریمی می تواند با تغییرات چشمگیر مواجه شود و ایالات متحده برای حراست از پیمان منع اشاعه ریسک تحریم های مستقیم شرکت ها،نفت کش ها و پالایشگاههای چینی را به جان بخرد یا حداقل اینچنین وانمود کند که از اراده لازم برای تغییر در الگوی اعمال تحریم های ثانویه علیه چین در حوزه نفت و انرژی نیز برخوردار است،به نظر می رسد یکی از اهداف سفر وندی شرمن معاون وزارت خارجه آمریکا به پکن رونمایی از استراتژی جدید تحریمی آمریکاست و اتمام حجت با این کشور که اگر مذاکرات هسته ای نتیجه ای در بر نداشته باشد،چین دیگر نمی تواند مانند گذشته به ایران نفت به فروش برساند و باید 5تا8درصد از نفت مورد نیاز خود را از کشور دیگری به غیر از تهران تامین کند.در واقع در استراتژی جدید واشنگتن با اعمال فشارهای فزاینده و همزمان سیاسی و دپپلماتیک بر پکن و تهران، چین نقش محلل را اول برای نجات تواق هسته ای و دوم عقد دائم تهران و واشنگتن ایفا خواهد کرد. همانطور که در گذشته به آن اشاره شد،گره کور مذاکرات وین بند همکاری های ایران و آمریکا است که از طرف رابرت مالی و مشاوران اش از دور چهارم گفت و گوهای وین روی میز گذاشته شد؛اما واقعیت این است که این بند موجبات تحریک منابع ترس و نگرانی جمهوری اسلامی و بازتولید دکترین تضمین بقا را فراهم آورده است و ایران برای ورود به این پروسه از بنیاد آمادگی لازم را ندارد.جمهوری اسلامی به برجام به مثابه یک توافق تاکتیکی برای فراهم سازی بیشتر ابزارها و امکانات لازم برای تضمین بقا نگاه می کند ؛در حالیکه آمریکا در دوره بایدن به برجام به مثابه شروع یک راه دراز همکاری با ایران(یا در باکس قرار دادن ایران) وتحقق یک توافق بلندمدت و همیشگی می نگرد.اما منابع ترس و نااطمینانی ایران همیشگی است و به همین دلیل از نوعی رئالیسم دفاعی بومی مبتنی بر برنامه موشکی و سیستم شبکه ای منطقه ای و مشتمل بر گروههای نیابتی برای حراست از حکومت،تمامیت ارضی و حاکمیت استفاده می کند؛مفروضه های بنیادین این رئالیسم دفاعی آنارشیک بودن نظام بین الملل،سیستم خودیاری بازیگران بخصوص در خاورمیانه و از همه مهمتر تنهایی راهبردی و ژئوپلتیک ایران است.بند همکاری های آینده ایران را در این موقعیت هراسناک قرار می دهد که غرب و ایالات متحده قصد دارند ایران را از ابزارهای بومی و دفاعی خود محروم کنند.دولت بایدن به زعم خود در 6دور مذاکرات هسته ای و موافقت با لغو بیش از هزار تحریم،خروج انصارالله یمن از لیست تروریستی وزارت خارجه و اعمال فشار بر سعودی برای آغاز مذاکرات با تهران درصدد بود بر این جو نااطمینانی در تهران غلبه کند ولی ادراک طرف آمریکایی این است که ایران پاسخ دییپلماتیک بایدن را با افزایش حملات به نیروهای آمریکایی در عراق و همینطور برخی برنامه ریزی ها در نیویورک پاسخ داده است.در همین ارتباط مقاله شورای سردبیری روزنامه وال استریت ژورنال به تاریخ 18 جولای قابل توجه است.این روزنامه برآورد می کند که از زمان روی کار آمدن بایدن،ایران حدود 26 بار به مواضع ایالات متحده در عراق حمله کرده است و در آخرین عملیات نیز دو پرسنل اداری و غیرنظامی ارتش آمریکا مجروح شده اند.ظاهرا در این شکاف ادراکی و سوتفاهمات فزاینده است که دولت بایدن تصمیم گرفته است برای پیشبرد سیاست بلندمدت خود در قبال تهران از محللی به نام چین استفاده کند.البته به نظر می رسد راهبرد افزایش هزینه های عدم توافق با آغاز دور هفتم مذاکرات از طریق قرار دادن کارت های دیگر روی میز تقویت خواهد شد و یکی از این کارت های طلایی ارسال پرونده ایران به شورای امنیت و بازگشت تمامی قطعنامه های قبل از قطعنامه 2231 است.(تهدید به انجام این کار و نه عملیاتی سازی آن در حین مذاکره)اگر محلل چین و کارت طلایی هم جواب ندهد،باید گفت پنجمین استراتژی دولت های آمریکایی برای حل معمای ایران نیز به شکست خواهد انجامید(دولت کلینتون:سیاست مهار،دولت بوش:تغییر رژیم،دولت اوباما؛استراتژی گام به گام،دولت ترامپ:حل یکپارچه و یکباره مساله ایران و دولت بایدن:حل همزمان اما مرحله بندی شده معمای ایران).در این صورت این پیش بینی جان میرشایمر نظریه پرداز بزرگ رئالیسم تهاجمی و استاد داشنگاه شیکاگو که یکماه قبل از به قدرت رسیدن بایدن انجام شده بود،بوقوع می پیوندد:”برجام موجود زمین خورده و از بین رفته است و به نظر من موضوع ایران به یک دردسر واقعی و حتی پردردسرترین موضوع در دوره ریاست جمهوری بایدن تبدیل خواهد شد.”

 

 

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *