ورود پناهجویان از افغانستان، سوریه و ایران سبب شده روحیه خارجیستیزانه در ترکیه تقویت شود. هر مقدار که شمار پناهجویان در ترکیه رو به افزایش است به همان مقدار نیز نظرات منفی نسبت به حضور آنها در جامعه بیشتر میشود.
روزنامه “تاگس اشپیگل” آلمان روز جمعه ۸ مرداد (۳۰ ژوئیه) در گزارشی مفصل به “بیگانهستیزی فزاینده در ترکیه” پرداخته و نوشته است که “خارجیستیزی در ترکیه هم مثل اروپا شده است”.
استانبول اکنون حال و هوای یک شهر عربی را دارد. غروبها قایقهای تفریحی از استانبول خارج میشوند و موسیقی و آوازهای عربی در سراسر تنگه بسفر طنین میاندازند.
یک شهروند ترک در استانبول از این وضعیت شکایت میکند و میگوید “نمیتوان باور کرد که در استانبول هستید”.
خانوادههای عرب از منطقه خلیج فارس در امتداد سواحل قدم میزنند. در خیابانهای خرید استانبول به عربی صحبت میشود و کودکان پناهجوی سوری در چهارراهها گدایی میکنند.
در فروشگاههای بزرگ به زبانهای روسی، عربی و فارسی قیمت کالاها نوشته شده و حتی برخی فروشندگان به زبانهای خریداران خود صحبت میکنند.
حالا همه چیز در حال تغییر است و روحیه ضد عربی به خصومت آشکار تبدیل میشود. بیگانههراسی نه تنها علیه جهانگردان عرب بلکه علیه سه میلیون و ۶۰۰ هزار پناهجوی سوری نیز افزایش مییابد. افراد ثروتمند خاورمیانه که با خرید ملک پاسپورت ترکیه را گرفتند نیز مورد هدف قرار گرفتند.
دریافت شهروندی ترکیه با خرید خانه۲۵۰ هزار دلار
سرمایهگذاری ۲۵۰ هزار دلاری برای گرفتن تابعیت ترکیه کافی است و شهروندان کشورهای بحرانزده و بیثبات یا سرکوبگر سیاسی خاورمیانه از این فرصت استفاده کردند. عراقیها، ایرانیها و سعودیها خریداران اصلی خانه در ترکیه هستند.
تاگس اشپیگل در ادامه گزارش خود یادآور شده است که پیشداوریها و شایعات مشابهی که قبلا در اروپا علیه اعراب پخش میشد اکنون به ترکیه رسیده است.
یک مغازهدار خشمگین در خیابان خرید “جاده استقلال” واقع در مرکز استانبول میگوید آنها دختران ۱۴ ساله را به عنوان روسپی میفروشند.
در برخی از شهرهای هممرز ترکیه با سوریه، اکنون تعداد سوریها بیشتر از خود ترکهاست.
حسامالدین جیندوروک، رئیس پیشین پارلمان ترکیه ادعا میکند که در استان مرزی حاتای شمار پناهجویان سوری در حال حاضر به حدی رسیده است که سوری ها احساس میکنند صاحبخانهاند و از ترکها خواستهاند که منطقه را ترک کنند.
شهروندان قدیمی استانبول: در شهر خودت غریبه هستی
در برخی از نقاط شهر تابلوهای مغازههای عربی بیشتر از تابلوهای ترکی است. رسانههای محلی مینویسند که حدود دو میلیون عرب از جمله حدود یک میلیون سوری در استانبول ۱۶ میلیونی زندگی میکنند.
برخی از شهروندان ترکیه عصبانییت و نارضایتی خود را از دست پناهجویان سوری در توییتر تحت هشتگ #GitmeVaktinizGeldi (زمان رفتنان فرا رسیده) بیان میکنند.
خود سوریها هم بیکار ننشستند و خطاب به کسانی که میگویند “سوریها باید ترکیه را ترک کنند” وضعیت خود را به ترکی شرح میدهند. یکی از آنها میگوید: «ما را میکشند. یک ملت مسلمان را دارند میکشند. شما این را نمیفهیمد و نمیخواهید درک کنید. ولی بدانید مادامیکه روسها و ایرانیها فرزندان ما را به قتل میرسانند ما به سوریه برنمیگردیم.»
اوزگور دمیرتاش، یک آکادمسین ترک در توییتی با گذاشتن فیلمی از مردان جوان افغانستانی که به سمت مرز ترکیه در حال حرکتند، میپرسید: «اگر آنها از جنگ گریختهاند چرا کودک، زن و یا افراد مسن همراه آنها نیست؟ اگر پاسخ کارشناسان مهاجرت را دریافت کنم خوشحال می شوم.»
یک مفسر تلویزیون نزدیک به سیاستهای دولت اخیرا خواستار اعطا سریع شهروندی ترکیه به پناهجویان شده بود و بلافاصله در فضای مجازی به عنوان “لزبین عرب” مورد توهین قرار گرفت.
اپوزیسیون ترکیه چه میگوید؟
اپوزیسیون ترکیه هم موضوع پناهجویان را گویا برای خود تازه کشف کرده است. کمال قلیچداراوغلو، رهبر مخالفان خواستار بازگرداندن پناهجویان سوری به کشورشان شده و به دلیل افزایش تعداد پناهجویان از افغانستان از دولت انتقاد کرده و میگوید این موضوع سرنوشتساز برای ترکیه است.
تانجو اوزجان ، یکی از اعضای حزب قیلیچدار اوغلو و شهردار شهر بولو در شرق استانبول میخواهد هزینههای آب و برق را برای خارجیان بیشتر کند. این سیاستمدار محلی گفته است این اقدام هم کافی نیست و خطاب به خارجیان میگوید: Üتو باید بری!»
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه از این بحثها شگفتزده شده است. اردوغان سالها توانسته بود با اتکا به “مهماننوازی” ترکها سیاست درهای باز پذیرش سوریها را به عنوان یک وظیفه بشردوستانه توجیه کند.
اردوغان اکنون تغییر أوضاع را به موقع درک نکرده و یا آن را جدی نگرفته است.
منتقدانی مانند قیلیچداروغلو، رهبر حزب اپوزسیون ترکیه اکنون آماده حمله بیشتری به “سیاستهای پناهجوپذیری اردوغان” هستند.
قیلیچداراوغلو در ویدئویی که در توییتر منتشر کرده گفته است: «چاردوغان کاخ هزار اتاقی خود در آنکارا را باید از افغانها پر کند.»
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.