هزینه‌های اقتصادی عملیات نگهبان دیوارها

در بخش زیر به نکات و گزاره‌های اصلی این یادداشت اشاره می‌کنیم

• همانند دوره‌های قبلی درگیری با حماس، عملیات نگهبان دیوارها دارای سه نوع هزینه‌ی اقتصادی است: الف) هزینه‌های نظامی که مسقیماً در اثر درگیری وارد می‌شود. ب) هزینه‌ی اقتصاد شامل از دست دادن روزهای کاری، تعطیلی جزئی یا کامل کارخانه‌ها و مشاغل و کاهش تقاضا ج) خسارات و آسیب مالی ناشی از حملات موشکی حماس علیه شهرهای اسرائیل عمدتاً می‌توان به خسارت به اموال دولتی و خصوصی اشاره کرد.

نویسندگان در بخش زیر به سه تفاوت اصلی عملیات نگهبان دیوارها و عملیات لبه محافظ اشاره‌کرده‌اند:

• طول و شدت درگیری: عملیات لبه محافظ بیش از 50 روز طول کشید؛ درحالی‌که عملیات نگهبان دیوارها تنها یازده روز به پایان رسید؛ اما شدت بمباران در عملیات نگهبان دیوارها 5 برابر بیشتر از عملیات لبه محافظ بود.
• گسترش «منطقه خطر» تعیین‌شده در اسرائیل به 80 کیلومتری نوار غزه است؛ درحالی‌که عملیات لبه محافظ در 40 کیلومتری بود. درنتیجه در طی عملیات اخیر، فعالیت اقتصادی بیشتر تحت تأثیر قرار گرفت، خصوصاً به این دلیل که دامنه طولانی‌تر شامل منطقه مرکزی اطراف تل‌آویو می‌شد؛ جایی که بخش عمده‌ای از اقتصاد اسرائیل در آن متمرکز است.
• یکی دیگر از تفاوت‌های مهم، شورش در شهرهای اسرائیل توسط جمعیت یهودی و عربی بود که خسارت و آسیب گسترده به دارایی‌ها زد.

نویسندگان در بخش دیگر بر اساس 3 متغیر به بررسی هزینه‌های عملیات نگهبان دیوارها پرداخته‌اند:

• الف) هزینه نظامی مستقیم: یکی از دشواری‌های محاسبه هزینه، اختلاف‌نظر وزارت دفاع و وزارت دارایی است. برای نمونه هزینه عملیات لبه محافظ به ترتیب توسط وزارت دفاع و دارایی 9 و 6.5 میلیارد NIS برآورد شده بود که در پایان برآورد رسمی 7 میلیارد NIS بود. ازآنجایی‌که عملیات نگهبان دیوارها شدت بیشتری داشت، احتمالاً هزینه روزانه جنگ هوایی دو برابر هزینه عملیات لبه محافظ خواهد بود؛ اما به دلیل مدت‌زمان محدود عملیات نگهبان دیوارها و تکیه‌بر جنگ هوایی، احتمالاً هزینه‌ی نظامی مستقیم، 4 تا 5 میلیارد NIS برآورد خواهد شد.
• ب) خسارت مالی ناشی از شلیک موشک به اسرائیل: در عملیات لبه محافظ، 4600 ادعا برای خسارت مستقیم مطرح شد و غرامت آن بالغ‌بر 200 میلیون NIS است؛ اما این بار خسارت وارده تقریباً به دلیل قدرت حملات موشکی حماس بیشتر است و احتمال دارد 315 میلیون NIS به‌عنوان برآورد هزینه کل خسارت اموال مطرح شود.
• ج) خسارت به فعالیت اقتصادی: مطابق محاسبات اولیه، هزینه‌ی خسارت به فعالیت اقتصادی بالغ‌بر 1.2 میلیارد NIS بوده است؛ بنابراین هزینه اقتصادی 20 درصد کمتر از هزینه عملیات لبه محافظ است.

نویسندگان در بخش پایانی یادداشت می‌نویسد: «در عملیات نگهبان دیوارها، برخلاف دوره‌های قبلی نبرد، اقتصاد به‌سرعت متناسب با الگوی کاری که در بحران کووید 19 به دست آمد با تغییرات همراه شد که می‌توان به کار در خانه و دورکاری اشاره کرد و همین سبک جدید باعث شد تا جلوی آسیب بیشتر به اقتصاد را بگیرد. بسیاری از بخش‌های مهم به‌خصوص بخش فناوری پیشرفته که 52 درصد صادرات اسرائیل را تشکیل می‌دهد هیچ خسارتی وارد نشد.»

منابع پژوهش در دفتر اندیشکده موجود است .