سناریوی چهارگانه خروج ایالات‌متحده از افغانستان
اندیشکده آمریکایی بروکینگز در تحلیلی به قلم «واندا فلباب براون» درصدد پاسخ‌گویی به این پرسش است که پس از عقب‌نشینی نیروهای نظامی ایالات‌متحده، تحولات داخلی افغانستان در طی سه تا پنج سال آینده به چه سمت و سویی حرکت خواهد کرد؟ در این یادداشت ما چهار سناریوی احتمالی از حفظ نظام سیاسی موجود تا یک جنگ داخلی طولانی‌مدت را به‌صورت تفصیلی موردبررسی قرار می‌دهیم
- سناریو 1: حفظ وضع موجود: در این سناریو، شرایط سیاسی و اجتماعی موجود همچنان ادامه پیدا می‌کند و تنها در حوزه قانون اساسی و آزادی‌های رسمی مدنی و حقوق بشر مانند حقوق زنان و اقلیت‌ها تغییرات جزئی ایجاد می‌شود. بر اساس این سناریو، انتخابات مشابه دوره‌های گذشته همراه با تقلب‌های گسترده خواهد بود. همچنین به برخی از شبه‌نظامیان طالبان این فرصت داده خواهد شد تا به عضویت نیروهای دفاع ملی و امنیتی افغانستان درآیند. درمجموع بر اساس این سناریو، قدرت نظامی طالبان، نقاط ضعف نیروی دفاع ملی و امنیتی و اختلافات عمیق میان نخبگان سیاسی افغانستان را که طالبان با نهایت هوشیاری به دنبال تعمیق آن می‌باشد، نادیده گرفته است. درنهایت احتمال تحقق این سناریو بسیار ضعیف است.
- سناریو 2: توافق میان طالبان و تعدادی از کارگزاران قدرت: بر اساس این سناریو، طالبان و کارگزاران قدرت به‌جای تهدیدات ناشی از یک جنگ داخلی طولانی‌مدت، سعی می‌کنند قدرت را بین خود تقسیم کنند. البته چنین سناریویی بیشتر ریشه در شکست‌های پی‌درپی نیروهای دفاع ملی و امنیتی افغانستان از طالبان دارد. مطابق این سناریو، طالبان به قدرتمندترین بازیگر در دولت آینده افغانستان تبدیل می‌شود. همکاری مشترک طالبان و کارگزاران قدرت می‌تواند به یک شورای عالی مذهبی تحت سلطه طالبان منجر شود که بر اساس آن قدرت مطلق در دستان طالبان قرار می‌گیرد. البته این‌که چنین توافقی امکان‌پذیر است یا خیر، به تعداد کارگزاران قدرت کنار گذاشته از توافقات تقسیم قدرت و رانت اقتصادی و توانایی آن‌ها برای بسیج مخالفت مسلحانه کاملاً قوی در مناطق مختلف افغانستان وابسته است.
- سناریو 3: گسترش سریع نظامی طالبان: مطابق سناریوی سوم، طالبان از هرگونه تعامل با کارگزاران قدرت در افغانستان خودداری می‌کند؛ تا زمانی که سرزمین‌های بیشتری را تحت کنترل خود درآورد. با پایان حمایت و پشتیبانی آمریکا از ارتش افغانستان، گروه طالبان در موقعیت مناسبی قرار دارد که می‌تواند مناطق بیشتری را تحت سیطره خود درآورد. بر اساس سناریوی فوق، کابل ممکن است به‌سرعت در دست طالبان بیفتند و حمام خونی در این شهر ایجاد گردد.
- سناریوی 4: طولانی‌تر شدن جنگ داخلی و تجزیه افغانستان: بر اساس این سناریو حتی اگر طالبان قدرت را در کابل به دست بگیرند، آن‌ها تلاش می‌کنند تا آن را به‌عنوان یک دولت رسمی حفظ کنند و به درگیری‌های خود در مناطق مختلف کشور هم ادامه می‌دهند. بر این اساس کارگزاران قدرت در افغانستان تمایل کمتری به پایبندی به یک سیستم سیاسی تحت مدیریت طالبان دارند. بااین‌حال، حتی این سناریوی طولانی‌مدت جنگ داخلی نیز بعید است که باعث تجزیه و تقسیم شمال – جنوب کشور شود
نویسنده در بخش پایانی یادداشت می‌نویسد: «ترکیب سناریو 2 و 3 محتمل‌ترین سناریو برای آینده افغانستان می‌باشد؛ اما احتمال تحقق سناریوی یک بسیار ضعیف است و تنها اقدامات طالبان می‌تواند به شرایط حقوق بشر به‌خصوص حقوق زنان و اقلیت‌های قومی آسیب گسترده‌ای وارد کند.»
منابع پژوهش در دفتر اندیشکده موجود است .
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
