بحران افغانستان چه معنایی برای ترکیه دارد؟
با این‌حال این رئیس جمهور پیشین آمریکا یعنی باراک اوباما بود که ابتدا در سال 2011 با گفتن اینکه طالبان دشمن نیستند قصد واشنگتن را برای عقب‌نشینی نشان داد. در پایان بایدن طرحی را برای خروج اجرا کرد که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق طراحی کرده بود. جدی‌ترین اشتباه واشنگتن این بود که بدون ایجاد یک روند انتقال سیاسی در مذاکرات دوحه بین دولت افغانستان و طالبان عقب‌نشینی کرد. این اشتباه موضوع کتاب‌های بسیاری در ایالات متحده خواهد بود. پژوهشگران آمریکایی می‌توانند داستان کشورشان را که در تلاش‌های خود برای بازسازی و دموکراتیزه کردن عراق و افغانستان شکست خورد تعریف کنند. دولت بایدن، به نوبه‌ی خود می‌تواند بر «اجلاس برای دموکراسی» مجازی که در دسامبر برگزار می‌شود متمرکز شود.
اثرات منطقه‌ای
با این حال وضعیت برای کشورهایی که بحران افغانستان بر آنها تاثیر می‌گذارد بسیار بدتر است : ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، روسیه، چین، هند، پاکستان، ایران و در نهایت ترکیه. به‌همین دلیل است که خلا سیاسی در حال ظهور و نتایج نبرد قدرت ریشه‌دار ناشی از خروج ایالات متحده یک مسئله‌ی مهم در راه خواهد بود. موضوعاتی که نیازمند توجه هستند شامل رقابت بین روسیه و چین و همچنین پاکستان و هند، امنیت مسیر «یک کمربندی و جاده»، وضعیت ایغورها، موج آوارگان آینده، وضعت جدید قاچاق مواد مخدر و مشکلات امنیتی مستقیم و غیر مستقیم است که طالبان برای آسیای میانه بوجود خواهد آورد. برای پر کردن این خلا روسیه همکاری نظامی با تاجیکستان و ازبکستان را ارتقا داده است. هند نگران افزایش قدرت پاکستان است. چین نگران هرگونه تاثیر بر ایغورهاست. ایران هم به نوبه‌ی خود به دنبال سود بردن از این نا آرامی‌هاست.
با عمیق تر شدن بحران جدید در افغانستان، آنکارا که شرایط خاصی را تعیین کرده است، تماس‌هایی را برای خروج از کشور از برخی ذینفعان دریافت می‌کند که این سوال را مطرح می‌کنند که آیا نقش غیر نظامی ترکیه با منافع ملی آن سازگار است یا خیر. رجب_طیب_اردوغان رئیس جمهور ترکیه، به نوبه‌ی خود بر مشارکت در معامله در افغانستان پافشاری می‌کند و پیشنهاد صحبت با نمایندگان طالبان را در صورت لزوم، مطرح می‌کند. در درجه‌ی اول ترکیه تعهد نظامی کافی برای درگیر کردن خودش در یک جنگ داخلی بالقوه در افغانستان را ندارد (و نخواهد داشت). ترکها که روابط عمیقی با همه‌ی گروه‌ها از جمله طالبان دارند علاقه‌ای به درگیر شدن در نبرد ندارند.
به این ترتیب آنها به دنبال راه‌های برای انجام ماموریت‌های خودشان در کابل و در این چهارچوب هستند. بطور خاص، ترکیه می‌خواهد تا یک همکاری دیپلماتیک برای جلوگیری از جنگ داخلی پس از خروج آمریکا ایفا کند. از دید آنکارا، این جایگاه یک بازتاب پیوندهای تاریخی بین ترکهاو افغانها است. از آنجا که طالبان کل کشور را تحت کنترل خود درآورده است، برخلاف مذاکرات دوحه بنظر می‌رسد که افغانستان از بقیه‌ی دنیا جدا افتاده است. اتحادیه_اروپا قبلا متعهد شده است که در این شرایط کمکهای مالی را قطع خواهد کرد.
آنکارا قصد دارد تا شرایط لازم را برای نیروهای غیرنظامی خود برای کنترل فرودگاه در هر دو حالت ایجاد کند. آنها بر این باور هستند که پشتیبانی مالی و لجستیکی، کلیدی برای انجام این ماموریت است. در همین زمان تلاش برای ترغیب طالبان در حال پیشرفت است. در همین راستا ترکیه می‌خواهد یک میانجی مورد اعتماد و یک نیروی تثبیت کننده بشود. درست است که ایالات متحده با عقب‌نشینی کردن از افغانستان موقعیت خودش را در خاورمیانه تغییر داد. تعادل قدرت در آسیای میانه هم تغییرات مشخصی را تجربه می‌کند. در واقع اگر ترکیه به دنبال ایفای یک نقش فعال در سیاست آسیای میانه است باید بخشی از موازنه در افغانستان بشود. به علاوه ترکها مزایای ایفای نقش فعال در چنین مواقعی را می‌دانند. این کشور در عراق، سوریه، لیبی، ناگورنو_قره‌باغ و افغانستان فعالیت می‌کند. ترکیه نمی‌تواند مسئولیت وضعیت افغانستان را بر عهده بگیرد ولی نمی‌تواند از بحران هم فرار کند. مشخص است که پناهندگان افغان در راه اند و معقول ترین اقدام داشتن نقش در مدیریت بحران پیش رو است.
- برچسب ها: آمریکا, اتحادیه اروپا, افغانستان, اندیشکده, اندیشکده جریان, ترکیه, جریان, جو بایدن, طالبان
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
