آیا ناوهای هواپیمابر، بازدارنده ایران است؟
در طی سال‌های گذشته، در دوران تشدید تنش با ایران، اعزام ناوهای هواپیمابر به منطقه خلیج‌فارس همیشه جز گزینه‌های ایالات‌متحده آمریکا بوده است. البته اهداف و نیات اعزام ناو هواپیمابر بیشتر در قالب ایجاد بازدارندگی علیه رژیم ایران، شکل‌دهی به رفتار و تقابل با پیامدهای شکست بازدارندگی قابل تبیین است؛ اما تاکنون هیچ‌گونه مدرکی وجود ندارد که اعزام ناو هواپیمابر توانسته باشد در قبال تهران و گروه‌های نیابتی‌اش بازدارندگی مؤثرتری ایجاد کند.
اندیشکده آمریکایی «واشینگتن انستیتو در سیاست خاور نزدیک» در تحلیلی به قلم «مایکل آیزنشتات و هنری میهم» به دنبال پاسخ به این پرسش است که آیا اعزام ناوهای هواپیمابر به منطقه خاورمیانه برای بازدارندگی ایران مؤثر بوده است یا خیر؟
در بخش زیر به نکات و گزاره‌های اصلی این یادداشت اشاره می‌کنیم
- بازدارندگی تنها یکی از متغیرهایی است که در سنجش و ارزیابی کارایی سیاست‌های ایالات‌متحده باید به آن توجه کرد؛ بنابراین گاهی مختل سازی عملیات، راهبرد و سیاست‌های دشمن ممکن است به‌اندازه بازدارندگی اهمیت داشته باشد. تعداد یا توانمندی نیروهای اعزامی تنها متغیر برای بازدارندگی نیست؛ بلکه متغیر اصلی، اعتبار تهدیدات بازدارندگی آمریکاست. معیار موفقیت در این وضعیت این نیست که اقدامات ایالات‌متحده مانع تمام فعالیت‌های خصمانه شود؛ بلکه شاخص اصلی این است که این اقدامات در مقابل بی‌ثبات‌کننده‌ترین فعالیت‌ها، بازدارندگی ایجاد کند و دشمن را مجبور سازد که فعالیت‌های اهریمنی خود را کاهش دهد؛ بنابراین تصمیم آمریکا برای عقب‌نشینی از افغانستان و خروج سامانه‌های دفاع موشکی از خلیج‌فارس می‌تواند تهران را تشویق کند تا برای افزایش بیشتر نفوذ منطقه‌ای، فشار خود بر ایالات‌متحده را تشدید کند.
نویسندگان در بخش دیگر یادداشت معتقدند که سیاست‌گذاران آمریکایی برای پاسخ‌گویی به این چالش‌ها بر متغیرهای زیر تأکید کنند:
- اطمینان از واکنش احتمالی: اگرچه ناو هواپیمابر ممکن است در قبال تهران بازدارندگی کاملی ایجاد نکند؛ اما حضور آن‌ها می‌تواند سنجش ریسک و تهدیدات این رژیم را تغییر دهد. اعزام ناوهای هواپیمابر سبک برای پر کردن شکاف احتمالی در آینده به منطقه می‌تواند شکل‌دهی رفتار ایران، اطمینان بخشیدن به متحدان منطقه‌ای و توانایی پاسخ‌گویی احتمالی را فراهم سازد.
- حضوری کوچک‌تر و فعال‌تر: نیروهای مشترک کوچک‌تر از ارتش، نیروی دریایی و هوایی و حضور فعال‌تر با حمایت اقدامات بازدارنده غیرنظامی می‌تواند بازدارندگی بیشتری علیه رفتار ایران شکل دهد. درواقع ایالات‌متحده باید دارایی‌های را مورد هدف قرار دهد که برای تهران از ارزش بالایی برخوردار است. بازدارندگی از طریق مجازات و انکار در مقایسه با به‌کارگیری یکی از آن‌ها با دستاوردهای بهتری همراه خواهد بود.
- تسلط بر منطقه خاکستری: ایالات‌متحده با فعالیت در منطقه خاکستری از طریق اقدامات پنهانی اعم از جنبشی و غیر جنبشی می‌تواند مقامات ایران را با همان معماهای پاسخ‌گویی مواجه کند که در طی سال‌های گذشته به سیاست‌گذاران آمریکایی تحمیل کرده‌اند. اجرای راهبرد بازدارندگی فوق در قیاس با راهبرد اعزام ناوهای هواپیمابر و بمب‌افکن‌های سنگین به خلیج‌فارس کارآمدتر و پایدارتر است.
منابع پژوهش در دفتر اندیشکده موجود است .
- برچسب ها: آمریکا, اندیشکده, اندیشکده جریان, ایران, جریان, خلیج‌فارس, ناوهای هواپیمابر
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
