انتخابات عراق؛ ‘احساس می‌کنیم در جنگل زندگی می‌کنیم نه در یک کشور’
ناامیدی و سرخوردگی گسترده‌ی مردم از سیاست عراق، هزاران نامزد انتخاباتی را که نماینده‌ی حدود ۱۵۰ حزب و اتحاد سیاسی هستند، دچار مشکل کرده است؛ نمایندگانی که خود را برای رقابت‌های انتخاباتی روز ۱۸ مهر/ ۱۰ اکتبر آماده می‌کنند.
از زمان آغاز کارزار انتخاباتی از تیرماه/ ژوئیه، نامزدها در تلاش برای بازگرداندن اعتماد از دست‌رفته‌ی رأی‌دهندگان بوده‌اند. در طولانی‌ترین کارزار انتخاباتی عراق از سال ۱۳۸۲/ ۲۰۰۳، تجمعات سیاسی با کم‌ترین میزان مشارکت برگزار شده است. در این تجمعات، نامزدها تلاش زیادی می‌کردند تا جمعیت حاضر بازتاب میزان محبوبیتشان باشد.
کاهش روزافزون مشارکت در تجمعات سیاسی نشان‌دهنده‌ی ناکامی گسترده‌ی نامزدها در جلب رأی‌دهنده‌ها با برنامه‌های تبلیغاتی‌شان است. پس از چندین دوره‌ی انتخاباتی که تغییری در بهبود وضع موجود نداشته است، حال بسیاری از عراقی‌ها باور خود را به وعده‌های بهبود شرایط اقتصادی و امنیتی کشور از دست داده‌اند.
ریاض فیصل، ۵۶ ساله و کارمند بخش آموزشی خصوصی به امواج.میدیا گفت: “من از سال ۱۳۹۷/ ۲۰۱۸ دیگر در هیچ‌یک از انتخابات سراسری و محلی شرکت نکرده‌ام. مثل بسیاری دیگر، آخرین‌باری که در انتخابات شرکت کردم، سال ۱۳۹۳/ ۲۰۱۴ بوده است.”
فیصل دلیل کاهش انگیزه‌ی رأی‌دهندگان به مشارکت سیاسی را “ناکامی” در اداره کشور از سوی سیاستمدارانی می‌داند که تنها به دنبال کسب ثروت و پست‌های دولتی هستند.
فیصل گفت: “ما احساس می‌کنیم که در جنگل زندگی می‌کنیم و نه در یک کشور. چراکه هیچ قانون، خدمات عمومی، احترام به شهروندان و برنامه‌ای برای توسعه، در این کشور وجود ندارد.”
اولین انتخابات پارلمانی عراق در سال ۱۳۸۴/ ۲۰۰۵، علی‌رغم بیش از ۱۰۰ حمله‌ی مسلحانه توسط تندروهای مخالف با تغییرات سیاسی، به مراکز رأی‌گیری، مشارکت ۸۰ درصدی مردم را به دنبال داشت.
محمد العیسی، پژوهشگر سیاسی به امواج.میدیا گفت: “عراقی‌ها در آن زمان با امید به آینده‌ای روشن و این‌که پس از ۳۰ سال تمامیت‌خواهی و رنج، انتخابات کلید دستیابی به آینده‌ای بهتر است، به پای صندوق‌های رأی رفتند.”
عیسی در ادامه افزود این اشتیاق بیانگر خواست مردم عراق برای تغییر شرایط زندگی خود و کشور بعد از سال‌ها جنگ و تحریم‌های اقتصادی بود.
با گذشت زمان، این امید جای خود را به یأس از مشارکت در انتخابات در سال‌های بعد داد و عراقی‌ها بیش از پیش از روند سیاسی کشور ناامید شدند.
به گفته‌ی کمیسیون مستقل انتخابات عراق، در سال ۱۳۹۷/ ۲۰۱۸، ۱۳ سال بعد از انتخابات مهم سال ۲۰۰۵/۱۳۸۴، مشارکت رأی‌دهندگان به ۴۵ درصد سقوط کرد.
در دوسال گذشته، بحران‌های متعدد -از جمله عدم ارائه‌ی خدمات عمومی و ضعف دولت در حل بحران بیکاری و فساد فراگیر- موجی از اعتراضات گسترده را در شهر مرکزی بغداد و شهرهای جنوبی عراق در پی داشته است.
معترضان، ائتلاف‌های سیاسی عراق را به ضعف مدیریت مسائل کشور، فساد، ایجاد مشکلات جدید و همچنین رقابت بین یکدیگر متهم کرده‌اند. این در حالی‌است که به گفته‌ی معترضین سیاستمداران می‌بایست به دنبال بازسازی عراق و پایان دادن به رنج مردم باشند.
با این حال، آمال الدین الهر الخفاجی، نامزد ائتلاف دولت قانون و از چهره‌‌های پیشین حزب الدعوه اسلامی که توسط نوری المالکی، نخست‌وزیر پیشین رهبری می‌شد، معتقد است چنین اتهامات گسترده‌ای “ناعادلانه و غیر واقعی” است.
خفاجی به امواج.میدیا گفت: “بعد از سال ۱۳۸۲/ ۲۰۰۳، عراق هدف توطئه‌های داخلی و خارجی برای از بین بردن سیستم دموکراتیک این کشور قرار گرفت و دولت‌ها همواره با چالش‌هایی سخت و خطرناک روبه‌رو بوده‌اند.”
به گفته‌ی خفاجی، کنار گذاشتن سیستم سهمیه‌بندی فرقه‌ای (مشهور به محاصصه)، به نفع یک سیستم پارلمانی اکثریتی، به بازسازی دوباره‌ی عراق کمک خواهد کرد.
خفاجی در ادامه گفت: “رأی‌دهندگان عراقی به جای رویکرد منفی و ناامیدانه به رأی دادن، می‌توانند به شایسته‌ترین ائتلاف سیاسی‌ای که کشور را اداره کرده است رأی بدهند تا نقش تأثیر‌گذاری در پارلمان داشته باشد. رأی‌دهندگان با این‌کار از تأثیر سیستم سهمیه‌بندی می‌کاهند.”
برخی احزاب سیاسی شیعه امیدوارند برای حل بحران بی‌اعتمادی مردم نسبت به سیاست عراق، مقامات مذهبی نجف به رهبری آیت‌الله العظمی علی سیستانی نقش مؤثری در ترغیب به رأی‌دادن ایفا کنند.
روحانیون برجسته‌ی شیعه مانند آیت‌الله العظمی سیستانی، در سال‌های اخیر از دخالت در امور سیاسی خودداری کرده‌اند. هرچند در سال ۱۳۹۵/ ۲۰۱۶، احمد الصافی نماینده‌ی سیستانی، خطبه‌ای در شهر مقدس کربلا ایراد کرد و در آن از نارضایتی مقامات مذهبی شیعه از رهبران سیاسی عراق گفت.
صافی با بیان این‌که مقامات مذهبی شیعه دیگر در مورد مسائل سیاسی صحبت نخواهند کرد، گفت: “ما تمام تلاش خود را کردیم، اما کارساز نبود.”
در آستانه‌ی انتخابات ۱۳۹۷/ ۲۰۱۸، مقامات مذهبی در نجف با صدور بیانیه‌ای از عدم اعتماد خود به نتایج انتخابات عراق گفتند، انتخاب مشارکت سیاسی را به خود افراد واگذار کرده و هرگونه تهدید و اجبار را محکوم کردند.
روز ۷ مهر/ ۲۹ سپتامبر امسال، دفتر آیت‌الله العظمی سیستانی بالاخره از عراقی‌ها خواست در روند سیاسی مشارکت فعال داشته باشند. دفتر سیستانی اعلام کرد “مرجعیت عالی دینی، همه را به شرکت آگاهانه و مسئولانه در انتخابات آینده تشویق می‌کند…اگرچه این انتخابات بدون ضعف نیست، اما بهترین راه برای دستیابی به آینده‌ای مسالمت‌آمیز است و از خطر هرج و مرج و انسداد سیاسی جلوگیری می‌کند.”
با این وجود مشخص نیست که رهنمودهای مرجع شیعه تا چه حد بر میزان مشارکت مردم تأثیر می‌گذارد.
در این میان، واقعیت این است که بعید به نظر می‌رسد عدم مشارکت وسیع رأی‌دهندگان تغییری ایجاد کند یا طبقه‌ی سیاسی را که بسیاری آن را مسئول بحران‌های عراق می‌دانند، تنبیه کند. در نهایت، مادامی که طرفداران ائتلاف‌های سیاسی در قدرت رأی دهند و دیگران مشارکت نداشته باشند، آن‌ها همواره در خط مقدم سیاست باقی خواهند ماند.
منبع:https://amwaj.media
- برچسب ها: انتخابات عراق, اندیشکده, اندیشکده جریان, جریان, عراق
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
