در اواسط ماه ژانویه، زمانی که وزرای خارجه شش کشور منطقه و همچنین دبیر کل شورای همکاری خلیجفارس به چین سفر کردند، روابط چین و خاورمیانه به تیتر اصلی رسانههای بینالمللی تبدیل شد.
در بخش ذیل به مهمترین نکات و گزارههای اصلی این یادداشت اشاره خواهیم کرد
- در اواسط ماه ژانویه، زمانی که وزرای خارجه شش کشور منطقه و همچنین دبیر کل شورای همکاری خلیجفارس به چین سفر کردند، روابط چین و خاورمیانه به تیتر اصلی رسانههای بینالمللی تبدیل شد. درحالیکه این دیدارها به هیچ ابتکار جدیدی منجر نشده، اما آنها تأکید کردند که چین بهعنوان یک بازیگر مهم سیاسی و دیپلماتیک در منطقه تلقی میشود. در این دیدار، مقامات چین بر این تأکید کردند که خاورمیانه از ناآرامیها و درگیریهای طولانیمدت به دلیل مداخلات خارجی رنج میبرد. ما معتقدیم که مردم خاورمیانه ارباب خاورمیانه هستند و هیچ خلاء قدرتی وجود ندارد و نیاز به پدرسالاری از بیرون نیست.
- رهبران چین در طی سالهای گذشته از رویکرد آمریکا در منطقه خاورمیانه انتقاد میکنند، اما آنها تمایل نداشتند که بهصورت علنی، سلطه و هژمونی آمریکا را در منطقه به چالش بکشند؛ زیرا منافع منطقهای آنها تا حد زیادی تحت رهبری آمریکا برآورده میشد. راهبرد چین در منطقه بر تعمیق تعامل با بازیگران منطقهای و عدم دشمنی با هیچیک از آنها میباشد.
- رویدادهای اخیر نشان میدهد که رهبران پکن دیگر از منطق پوشش استراتژیک رضایت ندارند و به دنبال مداخلات بیشتر در منطقه هستند. در همین راستا، در نوامبر ۲۰۲۱ م. بر اساس گزارش والاستریت ژورنال، چین در حال ساخت تأسیسات نظامی در امارات متحده عربی است. هرچند که مقام ارشد امارات تأکید کرد که این تأسیسات بههیچوجه نمیتواند بهعنوان تأسیسات نظامی تلقی شود. ماهیت این پروژه هر چه که باشد به وضوح هشداری برای آمریکا است. این در شرایطی رخ داد که دولت آمریکا، فروش جنگنده اف ۳۵ به امارات متحده عربی را لغو کرد.
- در گذشته پکن از بهرهبرداری تنش بین واشنگتن و شرکایش اجتناب میکرد، اما به نظر میرسد که در شرایط کنونی، چین مایل است از این نقاط فشار استفاده کند تا هم خود را از آمریکا متمایز سازد و هم بین واشنگتن و شرکای منطقهای اصطکاک و تنش ایجاد کند. نمونهی دیگر میتوان به گزارش سی.ان.ان اشاره کرد که چین در زمینه توسعه سامانه موشک بالستیک داخلی به عربستان سعودی کمک میکند که این امر در راستای کاهش اتکای این کشور به واردات تسلیحات خارجی میباشد.
- البته این نخستین بار نیست که چین با عربستان سعودی در زمینه موشکهای بالستیک همکاری میکند. فروش دانگ – فنگ در دهه ۱۹۸۰ در برقراری روابط دیپلماتیک بین دو کشور نقش اساسی و تعیینکننده داشت. در سال ۲۰۱۷ م بین شرکت علوم فناوری هوافضای چین و شهر علم و فناوری پادشاه عبدالعزیز در زمینه ساخت کارخانه در عربستان برای مونتاژ و خدمات پهپاد چینی سی.اچ-۴ سرمایهگذاری مشترک انجام گرفت. درحالیکه دولت آمریکا بر مذاکرات هستهای وین برای احیای برجام متمرکز است، حمایت چین از برنامه موشک بالستیک داخلی عربستان سعودی، با استقبال واشنگتن همراه نخواهد بود.
- منافع منطقهای اصلی ایالاتمتحده و چین بسیار سازگار است: آنها خواهان تداوم آزادی دریانوردی، ثبات منطقه و تداوم جریان انرژی خلیجفارس به بازارهای جهانی هستند. خلیجفارس میتواند منطقهای باشد که در آن، همگرایی منافع منجر به هماهنگی سیاستها برای حل بسیاری از مسائل مبرمی باشد که بر رویدادهای بسیار فراتر از آن تأثیر میگذارد. در غیر این صورت، رقابت بین دو کشور در عرصه جهانی میتواند نظم منطقهای متزلزل را بیثبات کند.
نویسنده در بخش پایانی یادداشت مینویسد:
با توجه به نقش سامانههای دفاع موشکی پاتریوت آمریکا در دفاع از امارات در برابر حملات موشکی انصارالله، پیام وزیر خارجه چین در مورد خاورمیانهای که نیازی به پدرسالاری خارجی ندارد، ممکن است پوچ باشد. انتظار نداشته باشد که چین جایگزین نقش آمریکا شود و همچنین این کشور هیچ علاقهای برای جایگزینی آمریکا در منطقه خاورمیانه ندارد؛ بنابراین باید منتظر پیامها و اقدامات بیشتری باشید که باعث ایجاد اصطکاک بین واشنگتن و متحدان منطقهای میشود.
China is trying to create a wedge between the US and Gulf allies. Washington should take note.
منبع:
اندیشکده جریان