روابط ترکیه با عربستان سعودی و امارات عربی متحده

-ترکیه در دریای مدیترانه شرقی منزوی شده و تلاش می کند که از انزوا نجات پیدا کند. بدین سبب مداوم نرمش نشان می دهد و سیاست سازشکارانه در پیش می گیرد. کشتی های اکتشافی و حفاری گاز طبیعی ترکیه را در دریای مدیترانه شرقی به بنادر باز می گرداند و حتی در خلیج متعلق به ترکیه نیز ناوتکس اعلام می کند.
2-حکومت ترکیه به دلیل بحران و مسائل اقتصادی تلاش می کند که فورا منابع مالی و سرمایه خارجی را جذب کند. اما گزینه های جذب سرمایه خارجی محدود است. شیوع ویروس کووید19 نیز باعث شده است که بحران اقتصادی و مالی ترکیه تشدید شود. بدین سبب حکومت آنکارا برای جذب سرمایه خارجی تلاش می کند که روابط عادی با کشورهای عرب خلیج(فارس) را گسترش دهد.
3-اسرائیل برپایه “قرارداد صلح ابراهیم” روابط عادی آشکار با امارات عربی متحده، بحرین، مغرب و سودان را آغاز کرد. اسرائیل روابط حسنه ای با اردن و مصر دارد و تلاش می کند که با عربستان سعودی نیز روابط عادی را شروع کند.
4-عربستان سعودی و کشورهای عربی به پیشتازی عربستان سعودی تلاش می کنند که با ایران نیز روابط عادی برقرار کنند.
5-عربستان سعودی و امارات عربی متحده تلاش می کردند که حکومت بشار اسد رئیس جمهور سوریه را سرنگون کنند. اما اکنون تلاش می کنند که به روابط عادی با حکومت دمشق و همزمان با ایران دست یابند.
6-عربستان سعودی و امارات عربی متحده علیرغم اینکه به تنش با قطر پایان داده و روابط عادی برقرار کرده اند، اما قطر را به پایان دادن به حمایت خود از اخوان المسلمین و حماس تحت فشار قرار داده اند. ریاض و ابوظبی و به ویژه مصر به ترکیه نیز هشدار داده اند که به حمایت از اخوان المسلمین و حماس پایان دهد.
7-ترکیه که روابط حسنه ای با قطر دارد، تلاش می کند که با علاوه بر امارات عربی متحده و عربستان سعودی با مصر و اسرائیل نیز روابط دیپلماتیک و عادی برقرار کند.
8- ترکیه و قطر روابط و همکاری بسیار نزدیک و سطح بالا دارند. اما قطر در دریای مدیترانه شرقی علیرغم ناخشنودی ترکیه با یونان و قبرس یونانی نشین جنوبی نیز روابط نزدیک دارد. چنانکه هیئت وزیران قبرس جنوبی به کنسرسیوم نفت و گاز متشکل از اکسون موبیل و قطر پترولیوم ، مجوز اکتشاف گاز طبیعی در فاز پنجم را صادر کرد و مورد اعتراض ترکیه و قبرس ترک شمالی در چهام دسامبر 2021 قرار گرفت. وزارت خارجه ترکیه اعلام کرد که حکومت قبرس جنوبی به صورت یک جانبه و با نقض حقوق ترکیه و ترکهای قبرس اجازه داده است که “اکسون موبیل و قطر پترولیوم” در فاز پنجم دریای مدیترانه شرقی عملیات اکتشاف گاز طبیعی و نفت را انجام دهند. اما ترکیه به هیچ کشور و شرکت خارجی اجازه نخواهد داد که در حریم دریایی ترکیه به اکتشاف و استخراج منابع هیدروکربوری اقدام کنند و از منافع ترکیه و قبرس ترک شمالی دفاع خواهد کرد.
کنسرسیوم نفت و گاز متشکل از “اکسون موبیل و قطر پترولیوم” در پنجم آوریل 2017 میلادی نیزدر فاز دهم واقع در منطقه جنوب غربی جزیره قبرس مجوز اکتشاف گاز طبیعی و نفت را صادر کرده بود. کنسرسیوم نیز در 15 نوامبر 2017 میلادی عملیات اکتشافی گاز طبیعی را آغاز کرده بود. اما ترکیه تنها عملیات اکسان موبیل را محکوم و از ذکر نام نفت قطر خودداری کرده بود.
اکسون موبیل عملیات اکتشاف و استخراج گاز طبیعی و تبدیل آن به گاز مایع منطقه لویاتان اسرائیل را برعهده دارد. شرکت های گاز طبیعی و انرژی اسرائیلی لویاتان، دلک دریلینگ و راتیو نیز با اکسون موبیل، نوبل انرژی آمریکا همکاری دارند. شرکت آمریکایی Nobleنوبل انرژی و شرکت یونانی Energeanنیز در عملیات اکتشاف و استخراج گاز طبیعی دریای مدیترانه شرقی با اسرائیل همکاری می کنند.
عربستان سعودی و امارات عربی متحده نیز به صورت علنی از سیاست های یونان و قبرس یونانی نشین جنوبی در مقابل ترکیه حمایت می کنند.

نتیجه: حکومت ترکیه در سیاست خارجی معیار و معادلات را از دست داده و نامتعادل شده و سیاست برپایه پیشداوری ایدئولوژیک، مذهب گرا و حمایت از اخوان المسلمین را در پیش گرفته و توان ترکیه را هدر می دهد . ترکیه برای نجات از این بن بست دچار تنگنا هایی شده و به دادن امتیاز مجبور می شود و به تغیر موضع و سیاست عقبگرد 180 درجه ای دست می زند.