روابط ترکیه و قطر

 شورای همکاری راهبردی عالیرتبه ترکیه و قطر درسال 2014 میلادی تشکیل شد. هفتمین اجلاس به ریاست شیخ تمیم بن حمد آلثانی امیر قطر و رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه برگزار شد. با توجه به روابط متشنج ترکیه با کشورهای عرب خلیج(فارس)، برگزاری اجلاس شورای همکاری راهبردی عالیرتبه ترکیه و قطر از اهمیت زیادی برخوردار است. در شرایطی که در روابط سیاسی و دیپلماتیک ترکیه با امارات عربی متحده و عربستان سعودی نرمش به وجود آمده است، تقویت روابط و همکاری میان ترکیه و قطر نتایج مثبتی بر تحرکات و پویایی سیاست داخلی کشورهای عرب خلیج(فارس) و روابط سیاسی ترکیه و قطر پدید خواهد آمد. در نتیجه سفر اردوغان رئیس جمهور ترکیه به دوحه، 15 قرارداد و توافق نامه همکاری میان قطر و ترکیه امضا شد.
در شرایطی که در چند مدت اخیر در منطقه گرایش عادی سازی روابط میان کشورهای منطقه و همسایه تقویت شده است، همکاری و روابط ترکیه و قطر گسترش یافته است. ترکیه در اواخر سال 2020 میلادی برای عادی سازی روابط عربستان سعودی، امارات عربی متحده و مصر اقداماتی را آغاز کرد.
همکاری بسیار گسترده و همه جانبه ترکیه و قطر بعد از مذاکرات اردوغان و شیخ تمیم بیش از پیش گسترش خواهد یافت. مدل مشارکتی و همکاری سیاسی، اقتصادی، تجاری، اموزشی، فرهنگی، امنیتی و اطلاعاتی ترکیه و قطر به مدلی برای گسترش همکاری ترکیه با عربستان سعودی، امارات عربی متحده، کویت، عمان و بحرین نیز تبدیل خواهد شد.
اردوغان قبل از سفر به دوحه نیز گفت: ترکیه مصمم است که روابط و همکاری خود را با کشورهای خلیج(فارس) نظیر روابط خود با قطر گسترش دهد. می توان گفت که سیاست و روابط ترکیه با کشورهای خلیج(فارس) علاوه بر روابط ترکیه با قطر دچار تغییر و تحول شده است. چنانکه رجب طیب اردوغان در نوامبر سال 2020 میلادی برای عادی سازی روابط عربستان سعودی، امارات عربی متحده و مصر اقداماتی را آغاز کرد. رجب طیب اردوغان 21 نوامبر 2020 میلادی با سلمان بن عبدالعزیر پادشاه سعودی درباره روابط دوجانبه و اجلاس گروه G20 تلفنی گفتگو کرد و طرفین بر رفع اختلافات به صورت مذاکرات سیاسی و گسترش همکاری دوجانبه تاکید کردند. فیصل بن فرحان السعود نیز در آستانه نشست گروه بیست در پاسخ به سئوالات خبرنگاران گفت: عربستان سعودی روابط خوب و دوستانه ای با ترکیه دارد و تحریم کالاهای ترکیه در عربستان را تکذیب کرد. بدین ترتیب اولین پیام های رفع تنش و تغییر روش در روابط ترکیه با کشورهای خلیج(فارس) ارسال شد. در سال 2021 میلادی نیز پیام های سازنده و مثبت در راستای برقراری روابط و همکاری ترکیه و امارات عربی متحده به صورت متقابل ارسال شد.
محمد بن زاید آل نهیان ولیعهد ابوظبی سوم آذر به آنکارا سفر کرد مورد استقبال رجب طیب اردوغان قرار گرفت. دو کشور 10 قرارداد مختلف متشکل از همکاری تجاری، اقتصادی، انرژی، محیط زیست، بانکداری، سرمایه گذاری راهبردی در ترکیه، بنادر و فرهنگ و توریسم و کشاورزی و فناوری ، مبارزه با پولشوئی و تروریسم و پیشگیری از منابع مالی تروریسم، تبادل اطلاعات مالی، همکاری بانک مرکزی ترکیه و بانک مرکزی امارات عربی متحده، همکاری شورای تحقیقات جرایم اطلاعات مالی وزارت خزانه داری ترکیه با واحد اطلاعات مالی بانک مرکزی امارات عربی متحده ، گمرکات و امنیت بنادر امارات عربی متحده امضا کردند و بدین ترتیب روابط ترکیه و امارات عربی متحده به اوج رسید.

تحولات اخیر در منطقه و مدل مشارکت راهبردی ترکیه و قطر، نمونه خوبی برای گسترش همکاری منطقه ای است و بر تامین و حفظ امنیت و تامین رفاه مردم کشورهای منطقه تاثیر زیادی در بردارد. سیاستها و مواضع مشترک ترکیه و قطر درباره مسائل منطقه ای و افغانستان بعد از خروج نیروهای نظامی آمریکا از افغانستان نیز اهمیت زیادی دارد. ترکیه و قطر در عملیات انتقال نیروهای نظامی و غیر نظامی از افغانستان و ارسال کمک انسانی به مردم افغانستان نقش پیشتازی برعهده دارند و مانع گسترش بحران در منطقه شده اند. مدل مشارکت راهبردی ترکیه و قطر در روند همکاری های گسترده نظیر همکاری : “تجاری و اقتصادی ، همکاری نظامی و اطلاعاتی، همکاری برای توسعه و حمایت کارگاه های کوچک و متوسط تولیدی و خدماتی ،همکاری بانکی و سرمایه گذاری و سواپ، همکاری فرهنگی و توریسم و ورزشی، همکاری بهداشتی و پزشکی، همکاری آکادمیک و دانشگاهی و تبادل دانشجو” نمونه خوبی برای کشورهای دیگر منطقه محسوب می شود. حجم تجارت ترکیه و قطر به دو میلیارد دلار رسیده است و سرمایه گذاری متقابل دو کشور به بیش از 65 میلیارد دلار افزایش یافته است.
ترکیه و قطر در 19دسامبر 2014 میلادی قرارداد تشکیل کمیته همکاری راهبردی عالی رتبه را امضا کردند. همچنین دو کشور قرارداد همکاری نظامی و آموزش نظامی، صنایع دفاعی و استقرار نیروی نظامی ترکیه در قطر را امضاء کردند. قرارداد مزبور در پنجم مارس 2015 میلادی در کمیسیون امور خارجه محلس ترکیه تصویب و رزمایش های نظامی مشترک ترکیه و قطر آغاز شد. در 25 نوامبر 2019 میلادی در نشست پنجم کمیته همکاری راهبردی عالی رتبه ترکیه و قطر، هفت قرارداد همکاری در بخشهای اقتصادی و تجاری، شهر سازی و عمران، فناوری و بهداشت، برنامه ریزی راهبردی، همکاری علمی و مالکیت فکری امضاء شد. در 14 دسامبر 2019 میلادی قرارگاه فرماندهی مشترک نیروهای نظامی قطر- ترک با شرکت وزیران دفاع و روسای ستاد کل ارتش های دو کشور افتتاح شد.
با توجه به اینکه کشورهای عرب خلیج (فارس) دارای اقتصاد وابسته به درآمد نفتی هستند و برای طرحهای عظیم عمرانی و اقتصادی سرمایه گذاری کرده اند، می توانند مدل همکاری ترکیه و قطر را انتخاب و روابط خود را با ترکیه گسترش دهند.