اهمیت استراتژیک گرجستان برای ایران: زمان تغییر نگاه تهران فرا رسیده است

روسیه تصمیم می گیرد و کشورهای آسیای میانه یا بلاروس ناگزیر از تبعیت هستند، اوکراین به اتحادیه اروپا نزدیک می شود و به یکباره با تجزیه سرزمین خود توسط روسیه مواجه می شود، گرجستان به اتحادیه اروپا و ناتو نزدیک می شود و بخش هایی از کشورش توسط روسیه اشغال می شوند و….، همه نمونه هایی هستند که نشان می دهد این دولت ها با چالش های بزرگی برای کسب استقلال مواجه هستند. به همین دلیل آنها در پی نزدیکترین کشور قدرتمندی هستند که در سایه ایجاد موازنه قدرت در برابر دشمنان بالقوه بتوانند استقلال خود را حفظ کنند و به همین ترتیب نزدیکی ارمنستان به ایران و آذربایجان و گرجستان به ترکیه توجیه می شود.

با توجه به مسائل اخیر در روابط جمهوری آذربایجان با ارمنستان و با مشاهده اقتدار ایران در مرزهایش با آذربایجان و به دلیل گریزانی از وابستگی به روسیه، هر دو جمهوری های آذربایجان و گرجستان از سال های گذشته ضمن رویکرد به غرب، در حوزه منطقه ای با ترکیه وارد تعامل های استراتژیکی شدند که در عین حال منجر به ایجاد یک کانون تهدید امنیت ملی و تمامیت ارضی در جوار مرزهای ایران گردیده اند. به طور بدیهی، تداوم چنین وضعیتی برای امنیت ملی ایران نگران کننده است کما اینکه این کانون ضد امنیتی در قفقاز زیان هایی را نیز به همراه آورده است.
آنچه مسلم است، همیشه راه دیپلماسی باز است و هنر در این است که با ارائه راهکارهای درست امنیتی و دفاعی برای همسایگان امنیت خود را تضمین کنیم. با توجه به مناقشات اخیر در قفقاز از یک سو و ضرورت حفظ کریدور ارمنستان- گرجستان به عنوان دومین آلترناتیو اتصال ایران به اروپا از سوی دیگر، لازم است که دو کشور ارمنستان و گرجستان زمینه ارتباط ایران را با دریای سیاه، روسیه و کشورهای اروپای شرقی برقرار کنند. ارمنستان با ایران همراهی می کند اما گرجستان به دلیل نگرانی از تهدیدات روسیه در ائتلاف با آذربایجان و ترکیه قرار گرفته و در شرایط دشواری دریافت پشتیبانی مستقیم اروپا یا ناتو، همسایگی و مجاورت با ترکیه را فرصتی برای بهره مندی از توان دفاعی نسبتا بالای این قدرت ترک زبان یافته است. ویژگی ترکیه در برخورداری از توان نظامی همراه با تسلیحات مدرن، عضویت در ناتو و روحیه جنگ و ستیز در مردم، دولت و نظامیان این کشور ترک زبان، گرجی ها را به این نتیجه رسانده که با ترکیه و شریک استراتژیک آن یعنی جمهوری آذربایجان وارد همکاری های گردد که بتواند در برابر هر تجاوز روس ها از حمایت متحدینش بهره مند شود. بنابراین، طبیعی است که در قبال چنین همکاری، راه ارتباطی ایران به اروپا را مسدود نماید. آن طور که به نظر می رسد، مساله اساسی ناشی از توسعه طلبی روسیه است که در عین حال می کوشد از ورود ایران و ترکیه به حوزه قفقاز جلوگیری کند. روس ها توانسته اند ایران در تحریم را از ورود به قفقاز باز دارند اما ترکیه از تحرک سیاسی و اقتصادی بالاتری برخوردار است و در عین حال از توان نظامی نیرومندی هم برخوردار است و توانسته ضمن حضور گسترده در این منطقه، به شکلی از همکاری با روسیه هم وارد شود و منطقه امنی را برای خودش و متحدان قفقازیش ایجاد کند، این دیپلماسی کار را برای ایران سخت تر کرده است. ضمن اینکه، ترکی-روسی شدن قفقاز در بلند مدت نه برای ایران جذاب است و نه برای دولت های غربی.
باید بپذیریم که تئوری غالب در روابط بین الملل، رئالیسم است و بر این اساس ” قدرت”، اصل نخست برای تثبیت جایگاه منطقه ای و بین المللی است. بی هیچ شکی، با تحریم قدرتمند نخواهیم شد، صدایمان بلند است اما مهم تر از آن، باید از ابزار قدرت برخوردار باشیم و لذا دور از هر احتیاطی باید در چشم انداز نزدیکی به قدرتی در زمینه های: هسته ای، نظامی، اقتصادی و صنعتی بدل شویم به گونه ای که، از حیث توانمندی نظامی- هسته ای در هر دو بعد دفاعی و تهاجمی آن، قدرت اول منطقه باشیم و در عین حال با دیپلماسی و تعامل، زمینه های رشد و توسعه اقتصادی در داخل را فراهم آورده و نیز فعالانه در فضای همکاری ها در مناطق پیرامونی وارد شویم. تغییر نگاه سیاست خارجی می تواند برای ‌کشور فرصت ساز شود.