در سال 2020 میلادی 15 حزب سیاسی از حق شرکت در انتخابات مجلس برخوردار شدند و در سال 2021 میلادی حزب جوان/ گنج Genç Parti و حزب محافظه کارصعود MYP /Muhafazakar Yükseliş Partisi به فهرست احزاب افزوده شدند.
به گزارش شورای عالی انتخابات ترکیه احزاب سیاسی ترکیه:
*حزب خوب İYİ Parti به ریاست مرال آکشنر ملی گرای ترک و انشعابی از حزب حرکت ملی گرا.
*حزب عدالت و توسعه AK Parti به ریاست رجب طیب اردوغان
*حزب آناوطن Anavatan Partisi به ریاست ابراهیم چلبی وارث حزب مام میهن تورگوت اوزال
*حزب ترکیه مستقل BTPموسس پروفسور حیدر باش با گرایش اسلامی و دوستار اهل بیت بود و به علت کرونا فوت کرد. حسین باش Hüseyin Baş به ریاست حزب ترکیه مستقل انتخاب شد.
*حزب اتحاد بزرگ BBP به ریاست مصطفی دستچی، موسس حزب محسن یازئجی اوغلو انشعاب از حزب حرکت ملی گرا، ملی مذهبی، متحد اردوغان، خواهان انحلال حزب دموکراتیک خلق ها است.
*حزب جمهوریت خلق CHP به ریاست کمال قلیچدار اوغلو/ سوسیال دموکرات و آتاترکیست
*حزب دمکرات DP موسس عدنان مندرس در سال 19460 ، به ریاست گلتکین اویسال Gültekin Uysal
*حزب دموکراتیک چپ DSP موسس رخشان اجویت همسر بلنت اجویت، در 14 نوامبر 1985 تاسیس شد. ریاست حزب را اوندر آکساکال Önder Aksakal برعهده دارد.
*حزب گنج Genç Partiموسس جم اوزان و رئیس حزب حاکان اوزان HAKAN UZAN
*حزب دموکراتیک خلق ها HDP به ریاست همزمان “میتحات سنجار Mithat Sancar و پروین بولدان Pervin Buldan ” ؛ چپگرا و ملی گرای کرد است. شاخه سیاسی حزب گارگران کردستان…متهم به تروریسم است. “دولت باغچه لی” رئیس “حزب حرکت ملی گرا” پان ترکیست و حزب اتحاد بزرگ تاکید می کنند که حزب دموکراتیک خلقها تروریست است و باید منحل شود.
*حزب حر دعوی پارتیسی Hürdava Partisi اسلام گرای کرد است. ریاست “حر دعوی پارتیسی” را اسحاق سالام İshak Sağlam برعهده دارد. حزب مطالبهٔ آزاد در سال ۲۰۱۲ تاسیس شد و توسط رهبران جنبش مستضعفین وابسته به جنبش حزب الله کرد تشکیل شده است. اولین دبیرکل حزب محمد حسین یلماز بود . درماه تیر ۱۳۹۲ و برگزاری انتخابات در کنگره حزب ،زکریا یاپیجی اوغلو به ریاست حزب منصوب شد. حر دعوی پارتیسی مخالف ایدئولوژی “کمالیسم – آتاتورکیسم” با نماد شش پیکان(نماد حزب جمهوریت خلق) است که کشور ترکیه بر اساس آن پایهگذاری شدهاست. مصطفی کمال آتاترک فرمانده کل و رهبر جنگ آزادیبخش ملی ترکیه ایدئولوژی کمالیسم را تدوین و اجرا کرد. این ایدئولوژی مجموعه اصلاحات فراگیر سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی بود که بهمنظور جداسازی دولت نوین ترکیه از سنت عثمانی بنیانگذاری شد و طرز زندگی غربیِ را درپیش گرفت. بر تأسیس نظام دموکراسی، برابری سیاسی و مدنی برای زنان، سکولاریسم، حمایت دولتی از علوم و تحصیلات آزاد را تاکید شد.
شش اصل و پیکان آتاترک : جمهوری خواهی، ملی گرایی، خلق گرایی، دولت گرایی، لائیسم و انقلاب گرایی است. حر دعوی پارتیسی Hürdava Partisiهمچنین مخالف جنبش “آپاجو لار Apocular( اندیشه عبدالله اوآلان) موسس و رهبر “حزب کارگران کردستان/ اتحاد جوامع کردستان متکی بر سوسیالیسم، اکولوژیک، کنفدرالیسم دموکراتیک و اندیشه و فرهنگ زرتشتی” است. *حزب حرکت ملی گرا MHPبه ریاست “دولت باغچه لی”، ملی گرای ترک و پان ترکیست و پان تورانیست…آتاترکیست است. دولت باغچه لی گفته است که حزب دموکراتیک خلقها تروریست است و باید منحل شود *حزب محافظه کار صعودی MYP به ریاست انگین یلماز Engin Yılmaz است. حزب راست گرا است. *حزب سعادت Saadet Partisi موسس پروفسور دکتر نجم الدین اربکان، اسلام گرای سنی مذهب، طرفدار اتحاد اسلام است. تمل کارا ملا اوغلو ریاست حزب سعادت را بر عهده دارد. روابط حسنه ای با ایران دارد. *حزب کمونیست ترکیه TKP *حزب وطن Vatan Partisi به ریاست دوغو پرینجک ، سوسیالیست / مائوئیست و مدعی حمایت از آتاترک- کمالیسیم، حزب کارگران کردستان را تروریست می داند و بر بر انحلال حزب دموکراتیک خلقها تاکید می کند. مخالف آمریکا و ناتو است. * حزب رفاه نوین Yeniden Refah Partisi انشعابی از “حزب سعادت” به ریاست دکتر محمد علی فاتح اربکان پسر مرحوم نجم الدین اربکان است. اسلام گرا و حامی حزب عدالت و توسعه است.
**حزب سعادت و حزب رفاه نوین Yeniden Refah Partisi خود را وارث “اندیشه و جریان ملی گوروش” می دانند.
**نهضت اسلامی و سیاسی ملی گوروش : نهضت ملی گوروش یکی از بزرگترین تشکل های اسلامی و سیاسی ترکیه است. نهضت ملی گوروش خود را وارث سلجوقیان، عثمانی، صلاح الدین ایوبی، نهضت آزادیبخش ملی ترکیه و فاتح دوباره جزیره قبرس می داند. نهضت اسلامی ملی گوروش، حامی نهضت اخوان المسلمین بین المللی است. چنانکه پروفسور نجم الدین اربکان می گوید: این ادعا که ما با سیاست کاری نداریم به معنی نفی نیمی از دستورات قرآن کریم و مسائل انسانی است. مسلمان بر اساس اصول قرآن باید به حل مسائل مسلمانان و جامعه بشری اقدام نماید . کسانی که مسائل جامعه بشری و اسلامی را نادیده می گیرند، ادعاهای شفقت، مرحمت، حضور و آرامش قلب، حسن ظن و رفتار مسالمت آمیز آنها نیز دروغ است. چنین کسانی جاهل به اسلام و غافل از قرآن کریم هستند، و یا آگاهانه واقعیات را نادیده گرفته و مسئولیت بندگی خداوند را از خود سال نموده و دارای اهداف و نیات سوء هستند.
نهضت ملی گوروش بر اساس این دیدگاه به نفی برخی از جماعت های اسلامی و طریقتها که می گویند ما با سیاست کاری نداریم و فقط به تربیت و تزکیه نفس و معنویات مشغول هستیم می پردازد.
نهضت ملی گوروش درباره آزادی دین و وجدان و لائیسم معتقد است:
– همه از حق آزادی دین و اعتقادات و وجدان، آزادی عبادت و انجام فرائض دینی به صورت انفرادی و یا دسته جمعی برخوردارند.
– همه از حق بیان اعتقادات دینی به صورت فردی و یا دسته جمعی، آشکار و یا محافل خصوصی، یادگیری و آموزش، تدریس و اجرای فرائض و عبادات دینی، فکری، تبلیغ و سازماندهی برخوردار هستند.
– هیچکس را نمی توان تفتیش عقاید کرده و او را وادار به بیان دین و تفکر خاصی نمود. هیچ فرد یا موسسه و تشکلی حق ندارد افراد را وادار به قبول و اجرای اهداف و اعتقادات و دین خود نماید.
جنبش ملی گوروش و حزب سعادت درباره “اصل لائیسم” معتقد است:
دولت بر اساس “اصل لائیسم” نمی تواند از دین و اعتقاد و طرز تفکر خاصی حمایت کند. دولت حق ندارد افراد را به پذیرش یک اعتقاد و اندیشه، دین و طرز عبادت و انجام فرائض وادار کند و یا آنها را ممنوع نماید. دولت حق ندارد عامل سرکوب و یا اعمال فشار باشد و همچنین دولت باید از اقدامات سرکوب، تحمیل و اعمال خشونت آمیز سایر نهادها و موسسات غیر دولتی بر افراد و سایر موسسات و نهادها پیش گیری کند.
لائیسم باید بر اساس علم، واقعیات، عقل و منطق، تجارب جامعه بشری بصورت قانونی تبیین و تدوین گردد.
لائیسم هرگز به معنی بی دینی و یا ضدیت با دین نیست و نخواهد بود. لائیسم به این معنی است که به شرط عدم خلاف اصول اخلاق عمومی، هر یک از افراد حق داشته باشند بر اساس اصول و اعتقادات خود آزادانه عمل کرده و فرائض دینی خود را بجا آورند و بر اساس اصول اعتقادات خود روش و رفتار زندگی خود را انتخاب کنند. دولت به هیچ وجه نباید خود را طرف حساب بشمار آورد یا در این امور دخالت نماید. دولت باید حافظ و حامی این آزادی ها باشد.
نهضت ملی گوروش ترکیه علاوه بر حزب سعادت، تحت عنوان وقف جوانان ملی …، سازمان های زنان و حقوق بشری، سندیکای حق ایش، سازمانهای آموزشی و تحقیقاتی، مراکز استراتژیک، اوقاف و سازمانهای خیریه، بیمارستانها و غیره نیزبه فعالیت خود ادامه می دهد.
حزب آینده Gelecek Partisi به ریاست دکتر احمد داوداوغلو در ماه مه و حزب دموکراسی و جهش به ریاست دکتر علی باباجا در ماه آوریل به تکمیل روند حزبی برای شرکت در انتخابات مجلس دست خواهند یافت.
شرط حق شرکت احزاب سیاسی در انتخابات مجلس ترکیه:
بنا به ماده 36 قانون احزاب سیاسی ، برای آنکه حزب سیاسی حق شرکت در انخابات را بدست آورد، باید حداقل شش ماه قبل از تاریخ برگزاری انتخابات در 41 استان ترکیه سازماندهی شده و کنگره بزرگ خود را برگزار کرده باشد ویا در مجلس ترکیه حداقل 20 نماینده مجلس را دراختیار داشته باشد.