به گزارش «الجزیره»، «امیر اورین» روزنامه نگار اسرائیلی در گزارشی در نشریه «هاآرتص» درباره اسناد آرشیو اسرائیل که از حالت محرمانه خارج شده، خبر داد که این اسناد از تلاش موساد در دهه 1960 برای نزدیک شدن به هیکل که چهره‌ای بسیار مؤثر و نزدیک به تصمیم‌سازان اصلی در مصر بود خبر می‌دهند.
وی افزوده که محمد حسنین هیکل دوست نزدیک «جمال عبدالناصر» و چهره‌ای به‌شدت ملی و ضد اسرائیلی بود که به هیچ نحو امکان خریدنش توسط اسرائیل وجود نداشت.
بر اساس این گزارش، موساد با تهیه یک برنامه مفصل تلاش کرد که هیکل را به دیدار و مصاحبه با رسانه‌های اسرائیلی یا سفر به تل‌آویو متقاعد کند و در این باره شبکه گسترده‌ای از نیروهای امنیتی خود در آتن، ژنو، نیویورک، واشنگتن، لس آنجلس، پاریس و رم را به کار گرفت.
این گزارش درباره نحوه رسیدن به هیکل می‌افزاید که افسران موساد پیشنهادهای متنوعی را در این باره مطرح کردند که شامل استفاده از روزنامه‌نگاران امریکایی یا اروپایی و نیز استفاده از یک چهره آکادمیک امریکایی و یک افسر پلیس مصری بود که همگی روابط نزدیکی با هیکل داشتند.
در این گزارش آمده که در نهایت تصمیم بر آن شد که از دوستی محمد حسنین هیکل با «رابرت سنت ژان»، نویسنده امریکایی، استفاده شود و او مسئول متقاعد کردن هیکل شود. در این پرونده از هیکل به «عوزی» و از سنت ژان به «سامبا» یاد می‌شود و نام عملیات «عوزی ـ سامبا» تعیین شده است.
بر اساس این گزارش موساد تلاش کرد که این عملیات در نیویورک و در حاشیه سفر هیکل به همراه عبدالناصر برای حضور در مجمع عمومی سازمان ملل در سال 1960 انجام شود اما هیکل پیش از اجرای عملیات ناگهان به قاهره برگشت.
به موجب این عملیات قرار بود که سنت جان با هیکل دیدار کند و او را برای دیدار با نماینده اسرائیل در سازمان ملل و در نهایت با عالی‌ترین مقام دولت بن گوریون، یعنی موشه دایان، بکشاند.
اسناد موساد که از حالت محرمانه خارج شده مربوط به سال‌های 1959-1960 است و مشخص نیست که هدف از این عملیات چه بوده و سرنوشت آن به کجا انجامیده، اما به گفته روزنامه‌نگار اسرائیلی، احتمالا هدف جلب هیکل برای تأثیرگذاری بر سیاست مصر درباره اسرائیل یا دست‌کم تغییر افکار عمومی مصر به نفع اسرائیل بوده است.
این گزارش هرچند نشان نمی‌دهد که عملیات موفق شده باشد، به خودی خود بحث‌های بسیاری در مصر برانگیخته است. به خصوص که همچنان پرونده «اشرف مروان» داماد جمال عبدالناصر در مصر مفتوح است و همچنان درباره اینکه وی جاسوس اسرائیل بوده یا مصر و واقعیت مرگ مشکوک او در سال 2007 در لندن بحث‌های بسیاری برپاست.
از میان واکنش‌های درگرفته در مصر درباره این گزارش، «عبدالله السناوی»، سردبیر سابق نشریه «العربی الناصری» تأکید کرد که این گزارش صرفا یک داستان‌پردازی از جانب خود موساد است و طوری تنظیم شده که جنجال بسیاری در مصر برپا کند.
«یوسف العقید»، رمان‌نویس مصری و نماینده مجلس این کشور، نیز این گزارش را یک داستان‌پردازی پوچ و تلاش برای نبش قبر خواند و افزود که مواضع هیکل درباره اسرائیل بر کسی پوشیده نیست و او در زمان حیاتش نیز به علت این مواضع با مشکلات بسیاری مواجه شد.
محمد حسنین هیکل فعالیت مطبوعاتی خود را از دهه 1940 آغاز کرد و در کودتای ارتش مصر در 1952 برای برکناری ملک فاروق، به علت نزدیکی‌اش به فرماندهان کودتا، به چهره‌ای تأثیرگذار در سیاست مصر تبدیل شد.
او در 1957 به سردبیری نشریه الاهرام منصوب شد و تا 1974 که در این مقام بود این نشریه را به یک رسانه مهم در سطح بین‌المللی با تشکیلات گسترده و مراکز مطالعاتی متعدد با تیراژ بالا تبدیل کرد.
در پی امضای قرارداد صلح میان مصر و اسرائیل در زمان انور سادات به شدت از این قرارداد انتقاد کرد و کار به بازداشت وی در 1981 رسید.
محمد حسنین هیکل در 2016 در 93 سالگی درگذشت.
