همکاری امارات و ترکیه در ایستگاه نظامی

طی دوسال گذشته، دو کشور در جهت تغییر روابط تیره آنکارا – ابوظبی تلاش کردند که این اتفاق به طور جدی و عملی طی چند ماه گذشته با سفر بن‌زاید به ترکیه در نوامبر 2021 و سفر اردوغان به ابوظبی در فوریه و مه 2022 رقم خورد. روابط اقتصادی دو کشور طی این مدت دو ساله رشد چشم‌گیر و بالای 80 درصد داشته و روابط سیاسی به بالا‌ترین سطح خود سیده است. و اخیرا سفر آکار به ابوظبی نشان دهنده گشایش فصل جدید همکاری‌های دوجانبه در حوزه‌ی نظامی است.

 
در دیدار روز دوشنبه(30می) خلوصی آکار با «محمد بن احمد آل بواردی»، همتای اماراتی، در مورد مسائل دوجانبه و منطقه‌ای و همکاری‌های آموزشی نظامی و صنایع دفاعی تبادل نظر شده است.

همزمان با سفر آکار به امارات، نشستی در آنکارا با هدف توسعه همکاری‌های نظامی-دفاعی ترکیه و امارات برگزار شد. طی این نشست با حضور اسماعیل دمیر، رئیس صنایع دفاعی ترکیه و طارق الحسینی رئیس شورای اقتصادی «توازن» امارات، دو یادداشت تفاهم امضا شده است. یک توافق در مورد همکاری با سامانه‌های تست و ارزشیابی ترکیه و توافقی دیگر مربوط به همکاری های صنعتی بین انجمن هوافضا و صنایع دفاعی ترکیه (SASAD)  و شورای شرکت‌های دفاعی امارات (EDDC) است.

شورای اقتصادی توازن(Tawazun) امارات مسئول تدارکات و تامین قراردادها برای نیروهای مسلح امارات و پلیس ابوظبی است. توازون که از سال 1992 فعالیت خود را در امارات متحده عربی آغاز کرده، در تشکیل بیش از 111 شرکت و تامین ابزار سرمایه‌گذاری در 12 حوزه مشارکت داشته است و اکنون وظیفه تامین بسترهای مورد نیاز همکاری نظامی با ترکیه را بر عهده دارد.

علاقمندی امارات و ترکیه به افزایش همکاری‌های نظامی ممکن است با انگیزه‌های متفاوت برای طرفین تعریف شده باشد. به نظر می‌رسد ترکیه بیشتر با اهداف اقتصادی و امارات با توجه به دغدغه‌های امنیتی‌اش به سمت گسترش روابط دوجانبه در سطح نظامی گام برداشته‌اند. تاثیر این سطح همکاری برای دیگر بازیگران منطقه متفاوت خواهد بود و با توجه به اینکه اسرائیل و افزایش روابط با آن در دستور کار امارات و ترکیه مشترک است، به بررسی موردی آن خواهیم پرداخت.

اهداف اقتصادی ترکیه

تلاش برای خروج ترکیه از وضعیت بحرانی اقتصادی می‌تواند انگیزه خوبی برای مقامات این کشور به منظور گسترش همکاری‌ها با دیگر دولت‌ها باشد. نرخ تاریخی تورم بالای70درصد، قدرت با ثبات اردوغان را متزلزل ساخته است. نرخ دلار در ترکیه پس از یک ثبات موقتی دوباره روند صعودی به خود گرفته و این روزها قیمت دلار، رکورد بالای 17لیر را هم به ثبت رسانده است. از امارات ثروتمند به عنوان گلوگاه تنفسی دولت اردوغان در میانه‌ی آشفته بازار اقتصاد یاد می‌شود. آذرماه گذشته خبر تصمیم ابوظبی برای سرمایه‌گذاری 10میلیارد دلاری در ترکیه منتشر شد. در فاصله کمی از آن هیئت نظامی این کشور به منظور آغاز روند همکاری‌های نظامی به آنکارا سفر کردند. در بحران اخیر صعود نرخ دلار در برابر لیر اخبار غیر رسمی منتشر شد که ممکن است امارات اقدام به فروش دلار به ترکیه کند.
هر چند آمریکا، امارات را به منظور انتقال دلار به ترکیه تحت فشار قرار می‌دهد اما تلاش‌های اخیر در راستای توسعه‌ی همکاری‌های نظامی ترکیه و امارات با سرمایه‌گذاری ابوظبی و همچنین خرید تسلیحات نظامی از ترکیه، به ترکیه برای ورود دلار به کشور از مجرای رسمی‌تر کمک خواهد کرد.
طی سال گذشته، صادرات دفاعی_ نظامی ترکیه به ویژه در حوزه صنایع هوایی 47.7 درصد رشد کرد و در سال 2020 تعداد شرکت‌های ترکیه در فهرست « 100 شرکت برتر صنایع دفاعی جهان» به هفت شرکت رسید. تمرکز ترکیه بر روی تجاری‌سازی تسلیحات خود به ویژه مانور بر روی معرفی کارنامه موفق پهپادی چه در حوزه توسعه فناوری و چه در میدان‌های نبرد همچون جنگ اوکراین و نبرد قره‌باغ، سبب شده بازار فروش تسلیحاتی و ارز آوری حوزه نظامی ترکیه روند رو به رشدی داشته باشد که به نظر می‌رسد همکاری جدید با امارات می‌تواند پررونق‌تر شدن این بازار را برای ترک‌ها رقم بزند.

اهداف امنیتی  امارات

محدودیت‌های ژئوپلیتیکی امارات باعث می‌شود این کشور همواره سایه چالش امنیت شکننده را بالای سر خود ببیند. همین مسئله باعث شده در عین حالی که ابوظبی گشایش‌ کانال‌های ارتباطی با بازیگران اصلی منطقه از جمله ایران، ترکیه و اسرائیل(در سطوح متفاوت) را در دستور کار داشته باشد، به تقویت بنیه دفاعی و نظامی خود بپردازد.
حمله چندماه گذشته انصارلله یمن به عمق خاک امارات، زنگ هشدار تازه‌ای برای تکاپوی سران ابوظبی شد. پیش از آن اماراتی‌ها تمایل خود برای خرید جنگنده اف-35 آمریکایی را نشان داده بودند. بعد از حمله، مقامات صهیونیستی به منظور نفوذ بیشتر در منطقه خلیج‌فارس، اعلام آمادگی برای تامین سامانه‌های دفاعی امارات را اعلام کردند و دعوت از خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه و سفر او به امارات می‌تواند زمینه‌ساز خرید پهپاد‌های ترکیه‌ای و سامانه‌ پدافندی ترکیه(حصار) باشد.
به طور مشخص امارات قصد دارد در توازن نظامی منطقه نقش فعال داشته باشد و صرف یک هدف به منظور تغییر موازنه میان دیگر بازیگران تصور نشود.

اسرائیل و پرونده مشترک

اسرائیل با عادی‌سازی و سپس تعمیق روابط خود با امارات و بحرین و همچنین تلاش برای پیوستن عربستان سعودی به جمع آن‌ها، روند نفوذ خود در منطقه‌ی خلیج‌فارس را علنی ساخته است که یکی از مهم‌ترین دلایل آن می‌تواند کشاندن قلمرو تقابل با ایران از مرزهای اشغالی فلسطین به پشت مرزهای ایران باشد.
 ممکن است اسرائیل با افزایش همکاری‌های نظامی امارات و ترکیه، به آنکارا به عنوان یک رقیب در خلیج‌فارس نگاه کند. اما در یک مقیاس کلی‌تر، با توجه به اینکه به تازگی عادی‌سازی روابط تل‌‌آویو-آنکارا رقم خورده است، اسرائیل از عمیق شدن روابط شرکای خود استقبال خواهد کرد. به امید آنکه در راستای تلاش‌های خود برای تشکیل ائتلاف‌های ضد ایرانی بر روی همکاری امارات و ترکیه حساب باز کند و با معرفی ایران به عنوان تهدید و خطر منطقه، مانع نزدیکی بیشتر ابوظبی و آنکارا به تهران شوند.
به تازگی ترکیه و عربستان با سفر اردوغان به این کشور روابط خود را به سمت بهبودی پیش برده‌اند، ماه گذشته رسانه‌های ترکیه اعلام کردند عربستان قصد خرید 60فروند پهپاد از ترکیه را دارد. هفته گذشته هم خبر سفر یک هیئت تجاری-اقتصادی اسرائیل به عربستان منتشر شد. با گره خوردن چندباره مذارکرات تهران_ریاض، تلاش‌های اسرائیل به منظور گشایش بیشتر مجراهای ارتباطی با سعودی شدت گرفته است. مجموعه‌ی این رخدادها نشان از افزایش همکاری‌های نظامی میان ترکیه، امارات، عربستان و اسرائیل است که می‌تواند سران صهیونیست را به ایده‌آل خود یعنی تشکیل یک پیمان امنیتی-دفاعی منهای ایران در سطح منطقه نزدیک کند. هرچند تحقق چنین سازوکاری بسیار دور از ذهن است اما می‌تواند دورنمایی از آن در معادلات منطقه‌ای به چشم بخورد.

به طور کلی توسعه مشارکت نظامی_دفاعی ترکیه و امارات در راستای اهداف ترکیه به منظور تجاری‌سازی صنعت دفاعی خود و همچنین تامین دغدغه‌های امنیتی ابوظبی و افزایش قدرت بازدارندگی امارات دنبال می‌شود. اما با توجه به روند کلی حاکم بر منطقه و تمرکز ویژه اسرائیل بر منطقه خلیج‌فارس به منظور تقابلی که با طرف ایرانی دارد، همکاری نظامی ترکیه و امارات مجموعه‌ای از چالش و فرصت برای این رژیم خواهد بود.

منابع:

savunmatr.com/savunma-sanayii/turkiye-ve-bae-arasinda-savunma-sanayii-anlasmasi-h17667.html

savunmatr.com/gundem/bakan-akar-bae-savunma-bakani-al-bowardi-ile-gorustu-h17666.html

alkhaleejonline.net/سیاسه/مذکرتا-تفاهم-ترکیه-إماراتیه-لتطویر-الصناعات-الدفاعیه