در 28 آوریل «شهباز شریف»، نخستوزیر جدید پاکستان، در اولین سفر خارجی خود به مدت 3 روز به عربستان رفت.
این سفر که شامل دیدار شریف با مقامات ارشد عربستان بود، فرصتی برای ترمیم روابط عربستان و پاکستان است که در دوره نخستوزیری عمران خان به مشکلاتی خورد.
عمران خان در روابط خارجی خود تلاش کرد که روابط کشورش را با مالزی و ایران و ترکیه تقویت کند. این تلاشها البته با تهدید ریاض به توقف کمکهای مالیاش به پاکستان تا حد زیادی متوقف شد. از سوی دیگر، عربستان روابط خود را با هند، دشمن تاریخی و رقیب هستهای پاکستان، تقویت کرد.
سابقه روابط عربستان و پاکستان به چند دهه پیش برمیگردد. سفیر سابق عربستان در اسلامآباد در مقالهای در نشریه عربستانی «عرب نیوز» در آستان سفر شهباز شریف به عربستان، گفت که در دهه 1970 عربستان کمکهای بسیاری به دولت ذوالفقار علی بوتو کرد تا پروژه هستهای هند را با مشکل مواجه کند.
در همین راستا، در سال 1999، یک سال بعد از آزمایش اتمی پاکستان، «نواز شریف»، نخستوزیر وقت پاکستان و برادر شهباز شریف، از سلطان به عبدالعزیز، وزیر دفاع وقت عربستان در مرکز غنیسازی اورانیوم کاهوتا در اطراف اسلامآباد به گرمی استقبال کرد و موشک «غوری» را که امکان حمل کلاهک هستهای دارد به وی نشان داد. در آن زمان امریکا رسما به این موضوع اعتراض کرد.
می دانیم که در صحرای جنوبی ریاض، یک کارخانه تولید موشک وجود دارد که نسخه برابر اصل کارخانه پاکستانی مونتاژ موشک M-11 چین با امکان حمل کلاهک هستهای است.
فراموش نکنیم که در سال 2018 «محمد بن سلمان»، ولیعهد عربستان، اعلام کرد که اگر ایران به بمب هستهای دست پیدا کند عربستان هم با سرعت بالا همین مسیر را پیش خواهد گرفت.
در سال 2020، نشریه «وال استریت جورنال» با انتشار گزارشی از همکاری چین با عربستان در ساخت کارخانه مرتبط با صنایع هستهای خبر داد. همان زمان «نیویورک تایمز» نیز اعلام کرد که یک تأسیسات مشکوک در مناطقی از عربستان کشف کرده که احتمالا به فعالیتهای هستهای مربوط میشود.
این همه در حالی است که به نظر میآید مذاکرات با ایران درباره احیای برنامه هستهای متوقف شده و اخیرا مقامات امریکایی گفتهاند که ایران فقط چند هفته با رسیدن به فناوری سلاح هستهای فاصله دارد.
در چنین شرایطی، عجیب خواهد بود اگر در مذاکرات مقامات عربستان و پاکستان پای همکاری هستهای به میان کشیده نشود.
پیش از این، بسیاری تأکید کرده بودند که کمکهای هستهای پاکستان به عربستان به انتقال موشکهایی مربوط خواهد شد که امکان حمل کلاهک هستهای دارند. اما به نظر میآید که پاکستان فراتر از موشک، فناوری غنیسازی اورانیوم را هم در اختیار عربستان گذاشته است.
شاید عربستان در کنار ایران و لیبی و کره شمالی چهارمین مشتری ناشناخته عبدالقدیر خان، دانشمند هستهای پاکستانی، بوده باشد.
گفتنی است که یکی از خواستههای اصلی محمد بن سلمان از جو بایدن دستیابی به برنامه هستهای غیر نظامی است. با توجه به گزارشها درباره تنش در روابط سران عربستان و امریکا، احتمالا همکاری هستهای این کشور با پاکستان محور بحران تازهای در روابط ریاض و واشنگتن در آینده باشد.