برنامه رژیم برای تبدیل شدن به صادر کننده گاز و افزایشنقش این کشور در معادلات انرژی در دریای مدیترانه می تواند شرایط را برای حضور شرکت های انرژی امارات در میادین گاز اسرائیل فراهم کند. موسسات مالی و اعتباری امارات هم می تواند برای تامین منابع مالی مورد نیاز پروژه های انرژی در سرزمین های اشغالی مورد توجه قرار بگیرد.

شرکت خط لوله اروپا و آسیا (EAPC)روز سه شنبه ۲۰ اکتبر از توافق اولیه با امارات عربی متحده با حضور استیون منوچین وزیر خزانه داری امریکا برای انتقال نفت به قاره اروپا خبر داد. در طرف اماراتی، مسئولان شرکت‌هایMED-RED  و MRLB امضای خود را پای این قرارداد در برابر نمایندگان اسرائیلی گذاشتند.

 با نهایی شدن این قرار داد شاهد اجرایی شدن یکی از مهم ترین توافقات اقتصادی میان تل آویو و ابوظبی خواهیم بود. استفاده از خط لوله «ایلات-اشکلون» مسیری امن تر، سریع تر و ارزان تر در اختیار امارات قرار خواهد داد و در طرف دیگر نیز رژیم صهیونیستی می تواند به وسیله این قرار داد تبدیل به بازیگری مهم و استراتژیک در حوزه انرژی تبدیل شود. برنامه طرفین این است که نفت امارات با نفتکش یا از طریق خاک عربستان سعودی به بندر اسرائیلی ایلات در ساحل دریای سرخ برسد و از خط لوله ۲۵۴ کیلومتری به بندر دیگر اسرائیل، اشکلون در ساحل مدیترانه منتقل شده تا از آب­های این دریا به اروپا صادر شود.

استفاده از زیر ساخت های انرژ‌ی هر دو کشور مد نظر دولتمردان رژیم و امارات بوده است در هفته‌های گذشته هم این دو کشور به همراه آمریکا پیش نویس سند همکاری استراتژیک سه جانبه در زمینه انرژی را در واشنگتن امضا کردند. طبیعی است که آمریکا مایل است امنیت انرژی اروپا به منابع انرژی روسیه و ایران وابسته نباشد، آمریکا در تلاش برای افزایش سهم خود در بازار گاز اروپا است و اگر دولت جدید آمریکا با ایران به توافق احتمالی برسد و تحریم‌ها علیه صنعت انرژی ایران رفع شود ایران به دنبال بازیابی سهم خویش در بازار نفت اروپا خواهد بود.

به گزارش بلومبرگ آمریکا نیز که این هفته از برپایی «صندوق ابراهیم» با سرمایه اولیه سه میلیارد دلاری در اورشلیم با عنوان صندوق توسعه مالی بین المللی برای تقویت پیمان صلح اسرائیل و امارات خبر داد، به احتمال زیاد به پروژه نفتی این دو کشور متحد خود علاقه‌مندی نشان داده و در آن مشارکت خواهد داشت.

هر دو کشور مصمم به افزایش سطح روابط و عملیاتی شدن این خط لوله هستند.  بنا بر آمار  وزارت انرژی اسرائیل این کشور سالیانه ۱۰.۵ میلیون تن  نفت مصرف می کند. امارات متحده عربی که ظرفیت تولید ۴ میلیون بشکه در روز دارد، بیشتر نفت خود را به آسیا می­فروشد. این کشور محصولات عمده تصفیه شده‌ای را به اروپا می­فروشد که این محموله ها معمولاً از طریق تانکرهای عبور از دریای سرخ حمل می شوند.

خط لوله ایلات-اشکلون که توسط ایران و اسرائیل در قالب پروژه ای مشترک و مخفیانه در دهه ۱۹۶۰ احداث شده بود، ظرفیت تولید روزانه ۶۰۰ هزار بشکه در روز و فضای ذخیره ۲۳ میلیون بشکه نفت را دارد. استفاده از خط لوله ایلات-اشکلون این امکان را فراهم می­کرد تا نفت ایران از مسیری متفاوت راهی بازار اروپا شود. رژیم صهیونیستی هم می توانست امنیت انرژی خود را با واردات نفت از ایران تضمین نماید و هم از حق ترانزیت نفت ایران به اروپا بهره ببرد.

پس از وقوع انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹ ، رژیم صهیونیستی به صورت یک طرفه «شرکت مشترک میان ایران و اسرائیل» را ملی اعلام کرد. در سال ۲۰۱۵ دادگاهی در سوییس رژیم صهیونیستی را محکوم به

پرداخت ۱.۱ میلیارد دلار غرامت به ایران کرد؛ اما اسرائیل از پرداخت آن خودداری کرد؛ با این استدلال  که این  جریمه شامل قانون تجارت با دشمن نمی شود.

 پیش از انعقاد این قرار داد، نفت سومین تولید کننده بزرگ اوپک از طریق کانال مصری سوئز با ظرفیت ۲.۵ میلیون بشکه در روز به بازار اروپا انتقال می یافت. خبرگزاری رویترز تخمین می زند که به احتمال زیاد حجم مقادیر منتقل شده به این خط لوله به ۱۰ میلیون تن در سال افزایش پیدا خواهد کرد. ارز خالفون نیز اعلام کرد که ارزش این پروژه در صورت نهایی شدن حدود ۷۰۰ الی ۸۰۰ میلیون دلار ارزیابی شده است که با تامین و استقرار تجهیزات فنی از ابتدای سال ۲۰۲۱ شروع می شود.

در مورد اهمیت ژئوپلیتیکی این خط لوله مدیر عامل شرکت خط لوله اروپا و آسیا در گفتگو با مجله فارن پالیسی در مورد این خط لوله بر این باور است که مزیت این خط لوله نسبت به کانال سوئز قابلیت پایانه های ایلات و اشکلون برای پهلو گرفتن ابر نفت کش هایی است که امروزه در انتقال نفت نقشی اساسی دارند، اما بزرگ تر از آن هستند که از کانال سوئز عبور کنند. این نفت کش ها می توانند تا ۲ میلیون بشکه نفت را حمل کنند، در حالی که کانال سوئز تنها برای عبور کشتی های موسوم به “سوئز مکس” مناسب است که ظرفیت شان نصف است. تعرفه عبور از کانال سوئز به ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار دلار رسیده است. خط لوله اروپا و آسیا به اسرائیل امکان می­دهد تا تخفیف قابل توجهی برای انتقال انرژی اعمال کند.

طبق پیش بینی کارشناسان گفته می شود که خط لوله ایلات-اشکلون می تواند حدود ۱۵٪ از نفت خام صادره به قاره سبز را تامین کند. این معامله همچنین می تواند برای مصر خبر بدی باشد، زیرا عبدالفتاح السیسی رییس جمهور مصر حدود ۸ میلیارد دلار برای توسعه کانال سوئز هزینه کرده تا هزینه انتقال نفت از دریای سرخ به مدیترانه ارزان تر شود، اما با توجه به ایجاد این خط جدید انتقال نفت به اروپا ما شاهد خلل جدی در موقعیت ژئوپلیتیکی کانال سوئز می باشیم. براساس اخبار منتشر شده مقامات تل آویو برای رفع نگرانی های قاهره هیاتی را برمذاکره با طرف مصری اعزام کردند، زیرا نمی خواهند در مسیر عادی سازی روابط با کشورهای عربی یکی از مهم ترین متحدین خود را از دست بدهند.

سوال اصلی اما آن است که آیا هدف امارات عربی متحده از انعقاد قرار داد «ایلات-اشکلون»دور زدن تنگه باب المندب و تنگه هرمز می باشد؟ پاسخ تا حد زیادی مثبت است. ابوظبی برای پیگیری اهداف ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک خود در منطقه خاورمیانه، قاره آفریقا و اروپا، باید از سد رقبای جدی منطقه ای خود یعنی ترکیه و ایران عبور کند. با اعلام خبر عادی سازی روابط میان رژیم صهیونیستی و امارات، این شیخ نشین حاشیه خلیج فارس بیش از پیش خطر نیروهای تحت امر تهران و آنکارا را در خلیج فارس و دریای سرخ احساس می کند. با اجرایی شدن این قرار داد نفتی میان ابوظبی و تل آویو، امارات علاوه بر بهره گیری از سود اقتصادی حاصل از این توافق، می تواند بر روی امن بودن این مسیر جدید انتقال انرژی به قاره اروپا حسابی ویژه باز کند.

منابع پژوهش در دفتر پژوهشکده موجود است.