مذاکرات صلح لیبی در مغرب

لیبی طی هفته گذشه شاهد رکود نسبی سیاسی حاکم بر این کشور و شروع مذاکرات سیاسی میان پارلمان لیبی، مستقر در بنغازی و مجلس دولت لیبی، مستقر در طرابلس، بود. این مذاکرات دوجانبه که به میزبانی مغرب در شهر بوزنیقه بر ساحل اقیانوس اطلس برگزار شد یکی از جدی ترین مذاکرات صلح میان دوطرف لیبی از زمان انعقاد موافقتنامه صلح صخیرات در سال 2015 محسوب می­گردد. در این مذاکرات که به گفته دو طرف در فضایی صمیمی و مثبت برگزار شد پیشرفت قابل ملاحظه­ای در زمینه­های مرتبط به  پایان دادن به چندپارگی در دولت و مبارزه با فساد حاصل شد و دوطرف نیز بر سر تقسیم بخش بزرگی از مناصب دولتی عالیرتبه توافق نمودند. هم­زمان با مذاکرات بوزنیقه، مذاکرات دیگری در شهر مونترو سوئیس میان دولت وفاق ملی و مقامات شرق لیبی برگزار شد و دو طرف طی این مذاکرات نیز بر سر اموری همچون برگزاری انتخابات طی 18 ماه آینده، تغییرات در شورای ریاست جمهوری متشکل از رئیس و معاونان و برگزاری انتخابات ریاست­جمهوری و پارلمان بر طبق قواعد قانون­اساسی به صورت اولیه توافق نمودند. علاوه بر این اخباری از مذاکرات میان طرف­های لیبی به میزبانی قاهره و همچنین برنامه­هایی برای برگزاری دور جدیدی از مذاکرات لیبی در پاریس وجود دارد.

مذاکرات رخ داده در سوئیس و مغرب میان طرف­های لیبی را می­توان حاصل اراده­ای بین­المللی مبنی بر کاهش دادن تنش­ها در لیبی و ایجاد راه حلی سیاسی در این کشور دانست و از این رو احتمال زیادی وجود دارد که در دور جدید مذاکرات رسمی لیبی در ژنو طی ماه آینده این تفاهمات اولیه به توافقی جامع میان طرف­های لیبی منجر شود. شواهد امر نشان می­دهد این اراده بین­المللی بیشتر از جانب ترکیه، مصر، فرانسه و ایتالیا و با پشتیبانی ایالات متحده آمریکا شکل گرفته است و به نظر می­رسد به گونه­ای در حال رخ دادن است که منجر به حذف خلیفه حفتر و فائز السراج خواهد شد. روند حوادث از جمله حوادث مرتبط با توقیف وزیر کشور دولت وفاق و قدرت گرفتن بیش از پیش فتحی باش­آغا در طرابلس، اعلام فایز السراج مبنی بر استعفا در صورت حصول توافق، نقش بارز عقیله صالح، رئیس پارلمان لیبی در طبرق در مذاکرات صورت گرفته در مغرب و سوئیس، اجبار خلیفه حفتر به بازگشایی میدان­های نفتی واقع در شرق لیبی از جانب آمریکا و در نهایت شعله­ور شدن اعتراضات مردمی در شرق لیبی در اعتراض به فساد و نبود خدمات و استعفای عبدالله الثنی، نخست­وزیر دولت شرق لیبی از جمله نشانه­هایی است که نشان از به حاشیه رفتن خلیفه حفتر و تا حدودی فایز السراج دارد. با این وجود به دلیل رابطه مستحکم امارات متحده عربی با خلیفه حفتر، حذف حفتر ممکن است به اعتراض اماراتی­ها و کارشکنی آن­ها از طریق خلیفه حفتر در فرایند حل بحران لیبی منجر شود.

جمهوری اسلامی ایران بر اساس سیاست همیشگی خود مبنی بر حل و فصل مسالمت آمز مناقشه لیبی و حفظ تمامیت ارضی این کشور، می­بایست از توافق میان طرف­های لیبیایی حمایت نماید. با این وجود، احتمال به دست آمدن توافق در لیبی و برقراری دولتی مستقر در این کشور و برخی تلاش­ها برای به حاشیه راندن اماراتی­ها در این کشور در صورتی که منجر به واکنش اماراتی ها و یا بازی دادن آنان نگردد، زمینه­ساز کاهش نفوذ امارات در پرونده­های دیگر منطقه­ای نیز خواهد شد و از این رو بهترین سناریو برای جمهوری اسلامی را می توان حصول توافق در لیبی بدون حضور اماراتی­ها و حفتر یا حضور کم­رنگ آن­ها دانست.