چگونه بایدن می‌تواند پیامدهای برجامی در سوریه را مدیریت کند؟
آندرو گرکو: کارشناس ارشد مسائل خاورمیانه نشریه نشنال اینترست
ایزابل ایوانسکو: کارشناس ارشد مطالعات امنیت، صلح و منازعه نشریه نشنال اینترست، کارشناس انستیتوی مطالعات جنگ
نویسندگان این مقاله معتقد هستند که حملات هوایی ایالات‌متحده به گروه‌های نیابتی ایران در سوریه اقدامی موجه و اجتناب‌ناپذیر بود اما با احیای برجام، سیاست دولت بایدن باید از تلافی‌جویی به سمت کاهش نفوذ ایران تبدیل شود.. ماجراجویی ایران در منطقه خاورمیانه باعث تداوم درگیری‌ها، تشدید فساد و گسترش فرقه‌گرایی شده است. تحریم‌های ایالات‌متحده که در پاسخ به توسعه هسته‌ای ایران اعمال‌شده بودجه‌های دولت را کاهش داده و رفتار اهریمنی ایران را در خارج از کشور محدود کرده است.
اهم نکات و گزاره‌های کلیدی این مقاله:
- بنابراین دولت بایدن باید خود را برای مدیریت پیامدهای منطقه‌ای پیوستن مجدد به برجام و لغو تحریم‌های مربوطه آماده کند. سوریه یک مطالعه موردی است که چگونه یک رویکرد هدفمند می‌تواند فعالیت‌های ایران را در سطح منطقه قطع کند.
- ایران از سوریه به‌عنوان سکوی پرتاب حملات به اسرائیل استفاده می‌کنند. ایران از پیامدهای جنگ داخلی سوریه – ناامیدی و هرج‌ومرج رژیم اسد – برای گسترش چشمگیر نفوذ خود که قبلاً جا افتاده بود، استفاده کرد. مشاوران و نمایندگان نظامی ایران اقدامات وحشیانه ضد شورش اسد را امکان‌پذیر می‌کنند اما ایران همچنین برنامه‌ای را که از رژیم اسد و در بعضی مواقع مغایر با آن است، پیش می برد. ایران علی رغم تحریک حملات هوایی اسرائیل علیه نیروهای اسد، حزب‌الله لبنان را در جنوب سوریه مسلح می‌کند.
- تحریم‌های ایالات‌متحده، تلاش‌های ایران برای حفظ حکومت اسد و دستیابی به اهداف مستقل آن در سوریه را ناامید کرده است. تحریم‌ها توانایی ایران در یارانه دادن نفت به رژیم سوریه را که توانایی پرداخت قیمت‌های بازار را ندارد، کاهش می‌دهد. رژیم سوریه 95 درصد از نفت خود را از ایران وارد می‌کند، اما همچنان مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
- تحریم‌ها، ایران را وادار کرده تا بودجه و منابع مالی خود را به شدت کاهش دهد، اثری که سالانه با وخیم‌تر شدن اقتصاد ایران همراه است. ایران در زمان اجرای برجام برای گروه‌های اصلی شبه‌نظامی خود در عراق ماهانه 12 تا 15 میلیون دلار هزینه می‌کرد اما این رقم اکنون به 2 تا 3 میلیون دلار رسیده است. کاهش منابع مالی پیامدهای قابل توجه ای خواهد داشت که یکی از مهم‌ترین آن جدا شدن شبه‌نظامیان از گروه‌های همسو با ایران می‌باشد.
نویسنده در بخش دیگر مقاله بر این اعتقاد است که دولت بایدن باید به پیامد و عواقب بازگشت به برجام توجه کند:
- لغو تحریم‌ها به‌طور حتم خزانه دولت ایران را پر و موفقیت‌های محدودشده در صادرات نفت و بودجه نیابتی را معکوس می‌کند. با این حال، ایالات‌متحده می‌تواند سیاست‌هایی را اجرا کند که مانع از رسیدن منابع مالی تازه به دست آمده ایران به سوریه و مهار نفوذ ایران شود.
- اعمال تحریم‌های سزار علیه هر شخص یا شرکتی که با رژیم اسد به تجارت می‌پردازد و ایالات‌متحده باید سرمایه‌گذاران و عاملانی که در سوریه دخالت می‌کند را مورد هدف قرار دهد.
- احیای برجام مستلزم لغو تحریم‌ها علیه دولت ایران در رابطه با مسئله هسته‌ای است نه تحریم‌ها علیه فعالیت‌های شرورانه ایران در خارج از کشور.
- ایالات‌متحده باید با همکاری با شرکای منطقه‌ای ازجمله اسرائیل و مصر، یک برنامه هماهنگ ترتیب دهد تا کشتی‌های ایران حامل نفت یا سایر کالا به سوریه جلوگیری کنند.
نویسنده در بخش پایانی مقاله بر این دیدگاه است که توانایی ایران در حمل‌ونقل نیروها و تسلیحات در خاورمیانه باید توسط ایالات‌متحده با حفظ سطح نیروهای فعلی در تنف و باغوز، در نزدیکی دو از سه گذرگاه مرزی سوریه و عراق محدود شود. این امر مانع کسب اطلاعات ارزشمند در مورد جنبش‌ها از طریق پایگاه ابوکمال می‌شود. ایالات‌متحده باید تلاش‌های خود را برای به اشتراک گذاشتن اطلاعاتی که توسط این پایگاه‌ها و سایر دارایی‌های آمریکایی با اسرائیل جمع‌آوری‌شده است، افزایش دهد. علاوه بر این ایالات‌متحده ضمن اتخاذ سیاست فراگیر و بهبود حکمرانی، حمایت و پشتیبانی خود را از نیروی دفاعی اسرائیل افزایش دهد.
منابع پژوهش در دفتر پژوهشکده موجود است.
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
