چگونه هند، اسرائیل و امارات نظم فرا منطقهای جدیدی ایجاد میکنند؟
اندیشکده آمریکای انستیتو میدل ایست در تحلیلی به قلم «محمد سولیمان» مینویسد: «هند، اسرائیل و امارات متحده عربی برای مدت طولانی دارای روابط سطحی بودهاند؛ اما توافقنامه عادیسازی سال گذشته اسرائیل و چندین کشور عربی به همراه تلاش ترکیه برای بازگشت به هژمونی نظام اسلامی و اختلافات رو به رشد امارات و پاکستان، نظم فرا منطقهای هند- ابراهیمی را محتمل ساخته است. این پیمان چندجانبه نوظهور میتواند شکاف ایالاتمتحده را در خاورمیانه پر کند و این پتانسیل را دارد که ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک منطقهای نظم جهانی پس از جنگ جهانی دوم را تغییر دهد.»
در بخش زیر به نکات و گزارههای اصلی این یادداشت اشاره میکنیم
- در طی سالهای گذشته، مناسبات اقتصادی و تجاری میان هند – اسرائیل – امارات به آرامی گسترشیافته است؛ زیرا از یک سو، هند خواهان دستیابی به بازار کار و نفت امارات است و از سوی دیگر در عصر رقابت قدرتهای بزرگ، ابوظبی، جایگاه هند را بهعنوان قدرت نوظهور جهانی به رسمیت شناخته است زیرا که دهلینو در جاهطلبیهای ابوظبی برای خودمختاری استراتژیک نقش اساسی و تعیینکنندهای ایفاء میکند. در جبههی دیگر، اسرائیل خواهان عادیسازی روابط علنی با کشورهای عربی بود و امارات هم تلآویو را کانالی برای روابط نزدیک با دولت بایدن میدانند. نگرانیهای مشترک در تلآویو و ابوظبی از جنبش اسلامگرای اخوان المسلمین تا سیاست خارجی توسعهطلبانه ایران و ترکیه انگیزهی برای پیشبرد یک تحول بیسابقه یعنی توافقنامه ابراهیم را ایجاد کرد.
هرچه آنکارا و اسلامآباد، مشارکت راهبردی خود را گسترش دهند، ترکیه بیشتر بهجای شریک اقتصادی به رقیب ژئوپلیتیک هند تبدیل میشود.
- از سوی دیگر هند و اسرائیل دارای جهانبینی و منافع مشترک هستند که میتوان به تمایل دو کشور برای ایجاد دولتهای قومگرا و مقابله با جنبشهای اسلامگرا اشاره کرد. اسرائیل دومین تأمینکننده بزرگ تسلیحات برای هند است و راهحلهای امنیت سایبری را برای تأمین زیرساختهای حیاتی ارائه میدهد. اسرائیل همچنین نیروهای ویژه هند را در زمینه مبارزه با تروریسم آموزش میدهد و نیروهای امنیتی را به فناورهای نظارتی مجهز میکند.
- از سوی دیگر همسویی استراتژیک جدید بین ابوظبی و دهلینو بر محور مقابله با افراطگرایان اسلامگرا، دفاع از حاکمیت کشور و مقابله در برابر نفوذ فزاینده ترکیه ایجادشده است. اهرم اقتصاد کشورهای حاشیه خلیجفارس بر پاکستان، آنها را به خصوص برای هند جذاب میکند زیرا امارات از آن برای مهار اسلامآباد و حتی میانجیگری بین هند و پاکستان برای کاهش تنشهای سیاسی استفاده کرده است.
نویسنده در بخش پایانی یادداشت مینویسد: «اندازه، قدرت و نفوذ دولتهای هند – اسرائیل و امارات این پتانسیل را دارد که ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک منطقه را تغییر دهد. درحالیکه ژئوپلیتیک ممکن است دلیل اصلی چنین ائتلاف فرا منطقهای بیسابقه باشد؛ اما جنبه ژئواکونومیک را نباید دستکم گرفت. یکی از چالشهای مهم ائتلاف فوق جایی است که عربستان سعودی مرکز اسلام و بزرگترین اقتصاد عربی در ارتباط با بلوک ژئوپلیتیک نوظهور قرار دارد. ریاض روابط خوبی با تلآویو و دهلینو برقرار کرده و ممکن است در بلندمدت به این گروه به عنوان یک فرصت راهبردی نگاه کند. البته ظهور بلوک هند – ابراهیمی در غرب آسیا میتواند به واشنگتن راهحلی استراتژیک برای چالشهای حضورش در منطقه ارائه کند و برای تأمین راهبرد چرخش به شرق آسیا، مسئولیت تأمین منافعش را به این ائتلاف نوظهور احاله کند.»
منابع پژوهش در دفتر اندیشکده موجود است .
- برچسب ها: اسرائیل, امارات, اندیشکده, اندیشکده جریان, توافقنامه عادیسازی, جریان, هند
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
