ترکیه شریک راهبردی غیر قابل اجتناب اتحادیه اروپا

 حملات تروریستی 11 سپتامبر 2001 میلادی در نیویورک آمریکا، برنوع روابط قدرت های بین المللی نیز تاثیر گذاشته و تغییرات مهمی ایجاد کرد و دیدگاه های امنیتی و ساختاری جدیدی را بوجود آورد. اما ایجاد تشکل های جدید درروند همگرایی برخی مواقع با موانعی روبرو شد. اتحادیه اروپایی که یکی از قدرتهای بین المللی است به همگرایی روی آورده و تلاش می کند که روش های مختلفی را برای مقابله با تهدیدات بکار گیرد. اتحادیه اروپا هربار که با موانعی روبرو شد تلاش کرد که راه حل هایی را پیدا کند. هنگام شیوع ویروس کووئید 19 هم بین کشورهای اتحادیه اروپا و هم در ساختارعمومی اتحادیه اروپا برخی تنش ها و مشکلاتی بروز کرد. هنگام خروج انگیس از اتحادیه اروپا نیز کارشناسان مدعی بودند که اتحادیه اروپا متلاشی خواهد شد. کمیسیون اتحادیه اروپا برای مقابله و خنثی کردن بحران های پیش روی اتحادیه اروپا، درنهم سپتامبر 2020 میلادی ” گزارش راهبردی آینده پژوهی و پیش بینی مسائل” را تدوین و منتشر کرد. در دومین ” گزارش راهبردی آینده پژوهی و پیش بینی مسائل” نیز اتحادیه اروپا برای حفظ موجودیت خود در نظام بین المللی و اتخاذ تدابیر لازم برای مقابله با بحران های شوک آمیز اقداماتی را نیز طراحی کرد.
اولین ” گزارش راهبردی آینده پژوهی اتحادیه اروپا / 2020 میلادی ” با عنوان ” تعیین خط مشی برای اروپای پایدار تر Charting the course towards a more resilient Europe ” منتشر شد. در این گزارش درباره نحوه مقابله با کرونا و همبستگی کشورهای اتحادیه اروپا و اتخاذ تدابیر در ساختار اتحادیه اروپا بررسی شده است. البته این گزارش فال بینی نیست، بلکه بررسی و محاسبه آثار بحران ها، سود و زیان آنها، پیش بینی تحولات آینده در اتحادیه اروپا و اتخاذ تصمیمات اجرایی لازم است.
در” گزارش راهبردی آینده پژوهی اتحادیه اروپا” تدوین شده در سال 2020 میلادی پیش بینی ها بر چهار پایه اساسی استوار شده است: 1-مقاومت اجتماعی و اقتصادی 2-مقاومت ژئو استراتژیک 3- مقاومت سبز 4-مقاومت دیجیتالی
یکی از مسائل تاکید شده از گزارش اتحادیه اروپا؛ انتقال مرکز ثقل سیاست جهانی از غرب به شرق است.
اتحادیه اروپا، ترکیه را در فهرست اولویت های ژئوپلیتیک خود قرار داده و تاکید می کند که ترکیه یکی از شرکای راهبردی همه جانبه اتحادیه اروپاست.
دومین “گزارش راهبردی آینده پژوهی اتحادیه اروپا” با عنوان ” ظرفیت اتحادیه اروپا و آزادی عمل این اتحادیه (The EU’s Capacity and Freedom to Act) ” در هشتم سپتامبر 2021 میلادی توسط Maros Sefcovic معاون رئیس روابط میان نهادها و پیش بینی های کمیسیون اروپا منتشر شد.
در گزارش دوم کمیسیون اتحادیه اروپا درباره به نوع گرایش های بین المللی و لزوم بازسازی ساختار اتحادیه اروپا درباره روش های مقابله با مشکلات پاسخ داده شده و تاکید می شود که مرکز ثقل قدرت بین المللی در حال انتقال از غرب به شرق است.
در گزارش کمیسیون اروپا، چهار گرایش و تحول بین المللی تبیین و تعریف شده است: *تغییر شرایط اقلیمی و سایر تحولات محیط زیست * وابستگی هایپری دیجیتالی و تغییرات فناوری * مدل های حکومت دموکراتیک و فشارها بر روی ارزش ها *تغییر نظام بین المللی و بافت جمعیتی
بنابه پیش بینی کمیسیون اروپا، جمعیت جهان در سال 2030 میلادی به 8.5 میلیارد نفر، درسال 5050 میلادی به 9.7 میلیارد نفر خواهد رسید. جمعیت اتحادیه اروپا نیز به 420 میلیون نفرکاهش خواهد یافت. رقابت بین المللی میان آمریکا و چین افزایش خواهد یافت و نظام چند قطبی بوجود خواهد آمد. اتحادیه اروپا باید راهبرد خودمختاری خود را تقویت و رهبری بین المللی اتحادیه اروپا تحکیم کند.
کمیسیون اروپا برای تحقق اهداف خود در “گزارش راهبردی آینده پژوهی اتحادیه اروپا -2021” ده سرفصل عملیاتی را مطرح کرده است:
1-ایجاد نظام بهداشتی و مواد غذایی پایدار
2-تامین امنیت انرژی با هزینه مناسب و عاری از کربن
3-مدیریت اطلاعات، تقویت فناوری هوش مصنوعی و سایر فناوری های بالا/های تک
4- تامین و حفظ امنیت مواد خام حساس و تنوع بخشی بدان ها
5-تعیین استراندارهای جدید برای اتحادیه به عنوان قدرت بین المللی پیشتاز
6-تشکیل نظام های اقتصادی و مالی کاربردی پایدار در آینده7-توسعه و حفظ توان و استعدادها برای تامین و دستیابی به اهداف اتحادیه اروپا
8-تقویت توان و ظریت امنیتی و داعی و دستیابی به فضا
9- همکاری اتحادیه اروپا با شرکای بین المللی برای تامین صلح و امنیت و رفاه همگانی و تشویق آن
10-افزایش توان پایدار نهادهای عمومی و مدیریت های اتحادیه اروپا
اتحادیه اروپا درحال تعیین سرنوشت و حفظ و تضمین موجودیت خود درآینده با مشارکت شرکای خود است.
از نظر اتحادیه اروپا ترکیه در میان کشورهای تامین کننده موادخام و مقابله با موج مهاجرت در موقعیت راهبردی ژئوپلیتیک قراردارد و از اهمیت خاصی برخوردار است.
در اولین “گزارش راهبردی آینده پژوهی اتحادیه اروپا-2020” نام ترکیه ذکر نشده بود. اما در “گزارش راهبردی آینده پژوهی اتحادیه اروپا-2021 میلادی” در سه بخش نام و نقش مهم ترکیه ذکر شده است: – برزیل، چین ، هندوستان، اندونزی مکزیک، روسیه و ترکیه قدرت های درحال اوجگیری و پیشرفت هستند. (کشورهای در حال توسعه و پیشرفتEmerging 7; E-7)
کشورهای “آمریکا،کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، بریتانیا و ژاپن” عضو گروه 7 / G-7″ در سال 1975 میلادی 60 درصد اقتصاد جهان را در اختیار داشتند. اما امروز تنها 40 درصد حجم اقتصاد جهان را در اختیار دارند.
تولید ناخالص ملی کشورهای عضو گروهE-7 شامل برزیل، چین ، هندوستان، اندونزی مکزیک، روسیه و ترکیه معادل دوسوم گروه کشورهای G-7 است. تولید ناخالص ملی کشورهایG-7 درسال 2050 میلادی به نفع کشورهای E-7 تغییر پیدا خواهد کرد.
اما افزایش تولید ناخالص ملی کشورهای E-7 به معنی رفع نابرابری درآمد سرانه، رفع شرایط غیر استاندارد محیط زیست و شرایط کار نیروی انسانی غیر عادلانه و غیر استاندارد و سایر مسائل و بحران های مبتلابه نخواهد بود.
وفا به عهد ترکیه در عادی سازی روابط دو جانبه، هم درسطح منطقه ای و بین المللی برافزایش سطح رفاه کشورهای مخاطب کمک خواهد کرد و هم روابط سیاسی، اقتصادی و سایر بخش های ترکیه با اتحادیه اروپا در چارچوب منافع ملی و به روز رسانی این روابط در راستای اقدامات متقابل و متعادل اهمیت زیادی در بر دارد.
درگزارش دوم همچنین در باره ترکیه آمده است: اگر در آینده آفات طبیعی وسایر حوادث غیر مترقبه پدید آید، باید ایسلند، نروژ، صربستان ، مونته نگرو، کقدونیه شمالی و ترکیه با اتحادیه اروپا همکاری کنند. از نظر اتحادیه اروپا اگر بحران های حاد بوجود آید و به واکنش سریع نیاز احساس شود،برای مقابله با بحران ها ترکیه شریک و همکار خوبی خواهد بود.
ترکیه باید ارزیابی اتحادیه اروپا را به درستی و معقول تحلیل و ارزیابی کند و حتی اگر هم روند عضویت کامل در اتحادیه اروپا تحقق نیابد، بازهم باید برپایه منافع مشترک با اتحادیه اروپا همکاری دو جانبه خود را گسترش دهد. اتحادیه اروپا در صورت بروز بحران درآینده، نیازمند کمک ترکیه خواهد بود.
یکی از اولویت های ژئوپلیتیک اتحادیه اروپا تعیین موقعیت ترکیه در گزارش دوم است. اتحادیه اروپا در روند انتخاب ائتلاف های راهبردی در مناطق خاص و یا کشورها و یا برقراری همکاری جدید و توسعه روابط، نام ترکیه را نیز ذکر کرده است.
در “گزارش راهبردی آینده پژوهی اتحادیه اروپا/2021” بر اهمیت گسترش روابط با روسیه نیز تاکید شده است.
تقویت روابط ترکیه با اتحادیه اروپا و ترانس آتلانتیک به صورت مستقیم؛ نقش ترکیه در همگرایی بالکان غربی با اتحادیه اروپا و در برقراری مشارکت راهبردی اتحادیه اروپا با آفریقا و درایجاد روابط اتحادیه اروپا با هند-پاسیفیک، و نیز نقش ترکیه در برقراری ثبات در آسیای میانه به صورت غیر مستقیم اهمیت زیادی دارد. زیرا دراولویت های ژئوپلیتیک اتحادیه اروپا، نقش و موقعیت ترکیه دربرقراری روابط اتحادیه اروپا با مناطق مزبور براساس تامین منافع ملی تعیین کننده و مطرح است. اگر اتحادیه اروپا بدون همکاری ترکیه بخواهد در روند صلح مشارکت کرده و با کشورهای مناطق مزبور ارتباط و صلح برقرار کند، با دشورای ها و نواقصی روبرو خواهد شد.
در گزارش؛ ” گزارش راهبردی آینده پژوهی وپیش بینی مسائل/2020″ و “گزارش راهبردی آینده پژوهی و پیش بینی مسائل /سپتامبر 2021” ؛ بر نقش ترکیه در پیشگیری موج مهاجرت و پناهجویان غیر قانونی و نیزبر ادامه مذاکرات مقامات ترکیه و اتحادیه اروپا و همکاری دوجانبه درباره این مسائل تاکید شده است.
Nikolaus Meyer-Landrut, سفیر و رئیس هیئت نمایندگی اتحادیه اروپا در ترکیه چند روز قبل به استان وان ترکیه سفر و تاکید کرد که اتحادیه اروپا با ترکیه درباره پیشگیری از موج مهاجران غیر قانونی اتفاق نظر دارند و باید توان مدیریت مقابله با مهاجرت ، قاچاق انسان، مواد مخدر و سلاح تقویت شود.

ترکیه و اتحادیه اروپا بعد از آغاز جنگ در سوریه و آغاز موج پناه جویان سوریه، اکنون با دشواری های ناشی از بحران افغانستان و موج آوارگی و پناهندگی مردم افغانستان نیز روبرو شده اند. سفیر اتحادیه اروپا گفت: برای حفظ امنیت و ایجاد محیط امن زندگی پناهجویان افغانی، در راستای کمک به کشورهای همسایه افغانستان با ترکیه به همکاری خواهند پرداخت.
اتخاذ تدابیر مشترک و همکاری ترکیه و اتحادیه اروپا برای مقابله با موج مهاجرت غیر قانونی و همکاری دو جانبه، نه تنها سیاست منطقه ای بلکه سیاست بین المللی را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد.
نتیجه
در “گزارش راهبردی آینده پژوهی و پیش بینی مسائل /سپتامبر 2021میلادی” که دومین گزارش کمیسیون اتحادیه اروپا است، آینده و موقعیت اتحادیه اروپا تبیین شده است. در متن گزارش عضویت کامل ترکیه دراتحادیه اروپا مطرح نشده است و از قرار معلوم عضویت کامل ترکیه در آینده نزدیک در اتحادیه اروپا پذیرفته نخواهد شد. اما اتحادیه اروپا با توجه به اینکه ترکیه را در فهرست اولویت ژئوپلیتیک خود قرارداده است، در راستای تامین و حفظ منافع حیاتی اتحادیه اروپا، ترکیه را به عنوان شریک مهم برای گسترش همکاری همه جانبه می داند. ترکیه نیز در راستای منافع ملی خود باید به همکاری سیاسی، اقتصادی، انرژی با اتحادیه اروپا برپایه همکاری اصولی و وفا به عهد دو جانبه ادامه دهد.