بایدن باید دیوار تحریم ها را تخریب کند

یک مقام ارشد اتحادیه اروپا به ما می گوید اگر همه چیز خوب پیش برود ؛ محورهای این طرح تا پایان این هفته آماده می شوند. چک لیست ایران نسبتا آسان است. ایران باید تمام اقداماتی را از که از ماه مه سال 2019 که مغایر با برجام بوده انجام داده است معکوس سازد. تمام اقدامات آن – به جز یکی – برگشت پذیر است: ایران برخلاف توافق نامه، به تحقیقات هسته ای مربوط به تولید فلز اورانیوم اقدام کرده است این دانش اکنون نمی تواند قابل اغماض باشد. تهران این عارضه را تشخیص می دهد هرچند هنوز نحوه برخورد با آن نامشخص است.

فهرست اقدامات ایالات متحده بسیار پیچیده تر است. روند کاهش تحریم ها از همان ابتدا با مشکلاتی روبرو بوده است. با این حال، بایدن با موانع عمده تحریمی روبرو است که کاملاً عمدی است: دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در دو سال اخیر ریاست جمهوری خود، با دقت تمام «دیوار تحریم» را ایجاد کرد که صریحاً طراحی شده بود تا هرگونه بازگشت به برجام توسط روسای جمهور بعدی با هزینه سیاسی همراه باشد.

مقامات ترامپ به وال استریت ژورنال گفتند که حتی اگر اهداف جدید بالقوه در حال حاضر تحت تحریم های هسته ای موجود باشند؛ اما «قرار دادن مجدد آنها در لیست سیاه تحت فعالیت های تروریستی، لغو تحریم ها را دشوارتر می کند.» سازمان های مدافع حامی سیاست ترامپ علیه ایران حتی صریح تر بودند. مارک دوبوویتز از بنیاد دفاع از دموکراسی ها در وال استریت ژورنال نوشت که ترامپ باید «دیواری از تحریم های اضافی بسازد که جانشین طرفدار تهران نتواند به راحتی آن را از بین ببرد.» وی در ادامه افزود: «این تحریم ها نباید علیه برنامه هسته ای بلکه باید مبتنی بر نقش رژیم به عنوان کشور حامی تروریسم، برنامه موشکی و نقض حقوق بشر باشد.» هدف صریح این تحریم ها، جلوگیری از بازگشت به برجام بود.

در این راستا دولت ترامپ، بانک مرکزی ایران، وزارت نفت و شرکت دولتی نفت آن را مطابق با نهادهای مرتبط با تروریسم تحریم کرد. ترامپ همچنین کل بخش مالی و تقریباً سایر بخشهای غیرنفتی مولد اقتصاد ایران را به دلایل غیر هسته ای مورد تحریم قرار داد. این تحریم های به اصطلاح « غیر هسته ای» که علیه ایران تحمیل شده اند فاقد هرگونه سابقه تاریخی مدرن است. حتی اگر دولت ترامپ در مورد هدف این تحریم ها شفاف نبود ، واقعیت این است که اعمال مجدد تحریم ها به دلایل اصلی غیر هسته ای، برجام را نقض می کند. برخلاف تصورات عمومی، توافق هسته ای، ایالات متحده را موظف می کند «از هرگونه سیاست خاص به منظور تأثیر مستقیم یا نامطلوب بر عادی سازی روابط تجاری و اقتصادی با ایران و جلوگیری از تحقق منافع کامل لغو تحریم ها (مطابق با برجام) خودداری کند».

تردیدی نیست که تحریم های ترامپ این شرط اساسی برجام را نقض می کند. بنابراین تا زمانی که تحریم های «دیوار تحریم» دولت ترامپ پابرجاست؛ هیچ مسیر قابل قبولی وجود ندارد که ایالات متحده برای بازگشت مجدد ایران به تعهدات برجامی بتواند تخفیفی موثر در تحریم ها ایجاد کند. به طور واضح؛ همانطور که مقامات اروپایی به طور خصوصی ادعا می کنند، اگر دولت بایدن قصد دارد در رابطه با ایران موفقیت سیاسی داشته باشدباید تحریم های زمان ترامپ علیه ایران لغو شوند. صرف لغو تحریم های قبل از سال 2018م. «پوچ و بی معنا» خواهد بود ، زیرا ایالات متحده هیچ گونه لغو تحریم موثری را برای ایران فراهم نکرده است.

اینکه آیا بایدن میدان مین را که ترامپ ترک کرده پاکسازی می کند یا نه، در واشنگتن مشخص خواهد شد، نه در وین.در این مسیر دولت بایدن به اراده دیپلماتیک و سرمایه سیاسی نیاز دارد. جمهوری خواهان کنگره و برخی ازدموکرات های جنگ طلب مانع این مسیر خواهند بود. اما دولت بایدن در صورت عدم انجام این کار، ریسک جنگ با ایران یا حرکت این کشور به سمت برنامه اتمی را باید بپذیرد. این اقدام تنها ریسک سیاسی ریاست جمهوری وی را به تاخیر و حتی چندبرابر می کند. اما اگر بایدن بتواند برای فروپاشی دیوار تحریم های ترامپ؛ شجاعت سیاسی به خرج دهد؛ ضمن جبران محدودیت های نقض شده برنامه هسته ای ایران، زمینه برای تغییر تلاش های طولانی مدت ایالات متحده برای خروج از باتلاق خاورمیانه فراهم می شود.