تحولات نظامی گرجستان و تداوم بن‌بست در روابط مسکو تفلیس

در twitter به اشتراک بگذارید
در whatsapp به اشتراک بگذارید
در telegram به اشتراک بگذارید
تحولات نظامی گرجستان و تداوم بن‌بست در روابط مسکو تفلیس

کارشناسان سیاسی در ابتدای روی کار آمدن جو بایدن در ایالات متحده پیش ‌بینی کردند که در این دوره تحرکات آمریکا در مجاورت روسیه و به خصوص در دو کشور گرجستان و اوکراین افزایش خواهد یافت.

حال و پس از تحولات شهر «دونتسک» و «دونباس» در شرق اوکراین، آمریکا در دو هفته اخیر با فروش تسلیحات جدید به گرجستان و مشارکت فعال در مانور نظامی نظامیان این کشور با نظامیان ناتو، حساسیت مقامات مسکو را برانگیخته است.

مانور نظامی ناتو در گرجستان

 تمرینات  نظامی چندملیتی Agile Spirit ۲۰۲۱ سازمان پیمان آتلانتیک  شمالی (ناتو) 26جولای (4مرداد) در  پایگاه نظامی “سناکی” برگزار شد که در آن ۷۰۰ نظامی آمریکایی، 1600 نظامی گرجی و ۲۵۰ نظامی از ۱۵ کشور عضو ناتو و فعال در برنامه ‌های این سازمان نظامی، شرکت داشتند. ” جوانشیر بورچولادزه” وزیر دفاع گرجستان طی سخنانی در مراسم آغاز این تمرینات نظامی گفت: «این تمرینات مشترک موجب تقویت تعاملات و قدرت رزمی واحد‌های نظامی کشورهای حاضر می ‌شود. این برنامه نظامی حضور ناتو در گرجستان را افزایش می‌ دهد و به صلح و ثبات در منطقه کمک می‌ کند.»

این دهمین سال متوالی است که تمرینات نظامی چند ملیتی موسوم به Agile Spirit  در گرجستان در راستای همکاری این  کشور با  ناتو و آمریکا برگزار می ‌شود. روسیه در روزهای برگزاری این مانور نظامی، درخصوص افزایش همکاری گرجستان با ناتو ابراز نگرانی کرد و “ماریا زاخاروا” سخنگوی وزارت امور خارجه این کشور اعلام کرد مسکو با موضع تفلیس مبنی بر این که این تمرینات مشترک با ناتو به صلح و ثبات در منطقه دریای سیاه کمک می‌ کند، موافق نیست. “الکساندر گروشکو” معاون وزیر خارجه روسیه هم با اشاره به نگرانی مسکو از برگزاری این دست مانورهای مشترک گرجستان و کشورهای عضو ناتو، گفت: «طرف روسی تدابیر ضروری، از جمله اقدامات نظامی لازم برای تأمین امنیت مرزهای کشور را اتخاذ می ‌کند. برگزاری چنین مانورهایی در مجاورت مرزهای ملی روسیه نمی ‌تواند موجب نگرانی ما نشود. مسلماً ما با دقت کامل روند اوضاع را زیر نظر داشته و تمامی اقدامات ضروری، از جمله اقدامات نظامی- فنی لازم را برای اطمینان حاصل کردن از تأمین امنیت کشور به کار خواهیم بست.»

وزارت امور خارجه جمهوری (خودخوانده) آبخازیا هم اعلام کرد که آغاز مانورهای نظامی مشترک ناتو و گرجستان، باعث وخامت اوضاع در منطقه شده و این شرایط موجب نگرانی مقامات این جمهوری است و آن‌ها این حق را برای خود قائل‌ اند که در صورت بروز هر نوع اقدامات خصمانه یا تحریک‌آمیز از طرف گرجستان یا شرکای غربی این کشور، به آن‌ها واکنش مناسبی نشان دهند.

شرکت آذربایجان در تمرین نظامی

اما نکته جالب در این میان شرکت جمهوری آذربایجان در مانور نظامی ناتو است. طبق اعلام وزارت دفاع این کشور، یگانی نظامی از ارتش آذربایجان در این مانور نظامی شرکت داشت. آذربایجان در قسمتی از مانور شرکت کرد که هدف از اجرای آن، هماهنگ ‌سازی حرکات تاکتیکی غواصان چندملیتی و تقویت توان یگان ‌ها در همکاری و اقدامات مشترک اعلام شده است. تحلیلگران سیاسی بر این عقیده بودند که بعد از چراغ سبز و همراهی روسیه با جمهوری آذربایجان در جنگ پاییز 2020 که منجر به آزادسازی بخش وسیعی از اراضی اشغال شده این کشور توسط ارمنستان شد، آذربایجان دکترین دفاعی خود را کاملاً هماهنگ با روسیه پیش خواهد برد. اما این حضور نشان داد حفظ توازن قوای بازیگران خارجی، همچنان در دستور کار دولت الهام علی‌اف قرار دارد.

فروش تسلیحات جدید آمریکایی به گرجستان و اوکراین

 خبر جدید دیگر این است که آمریکا درخواست خرید سیستم موشکی ضدتانک «ژاولین» از سوی گرجستان را تائید کرد. آژانس توسعه دفاع بین‌ المللی وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد که ایالات متحده یک محموله از سامانه ‌های موشک‌ های ضدتانک ژاولین (FGM-148 Javelin) به ارزش کلی 30 میلیون دلار را به دولت گرجستان تحویل می ‌دهد. آمریکا مدعی شده که این خرید گرجستان باعث افزایش توان دفاعی این شریک راهبردی آمریکا شده و توازن قوا در قفقاز جنوبی را به همراه خواهد داشت.

آژانس توسعه دفاع بین‌ المللی پنتاگون یادآور شده که سیستم‌ های «ژاولین» می‌توانند توان بالقوه دفاعی گرجستان برای تأمین امنیت و حفظ استقلال و تمامیت ارضی این کشور را برای مدت‌ زمان طولاتی تقویت کنند و در عین حال امکانات گرجستان برای عکس‌ العمل نشان دادن به تهدیدات داخلی و خارجی را افزایش دهند. پنتاگون ضمن تأکید بر ادامه حمایت ‌ها از اوکراین و گرجستان، از متحدان آمریکا خواست تا از این دو کشور حمایت بیشتری کنند.

هم‌ زمان، نیروی دریایی انگلیس هم از تحویل دو کشتی ضد مین قدیمی این کشور به اوکراین خبر داد. در بیانیه منتشره در این باره یادآوری شده است که این دو کشتی ضد مین انگلیسی طی20 و 21 سال خدمت خود در نیروی دریایی این کشور بیش از 175 هزار مایل و 185 هزار مایل را طی کرده‌ اند و در عملیات نظامی در منطقه خاورمیانه و اجرای تعهدات انگلستان در چارچوب ناتو در آب‌ های اروپای شمالی و دریای مدیترانه مشارکت داشته‌ اند. طبق این اطلاعات، این کشتی‌ های انگلیسی بعد از پایان کار تعمیرات اساسی به نیروی دریایی اوکراین تحویل داده خواهند شد.

دورنمای تداوم بن‌بست در روابط روسیه و گرجستان

در 2 سپتامبر 2008، گرجستان روابط دیپلماتیک خود را با فدراسیون روسیه به دلیل به رسمیت شناختن استقلال آبخازیا و اوستیای جنوبی از سوی مسکو قطع کرد. «ایراکلی کباخیدزه»، رئیس جناح حاکم “رویای گرجی – گرجستان دموکراتیک” گفته: «گرجستان به دلیل به رسمیت شناختن استقلال آبخازیا و اوستیای جنوبی توسط مسکو برنامه ‌ای برای احیای روابط دیپلماتیک با روسیه ندارد. به گفته او، گرجستان سیاست مشخصی در رابطه با این موضوع دارد. در این مسئله برخی خطوط قرمز وجود دارد که در ارتباط با مسئله اشغالگری روسیه و نیز تداوم ادغام ما با غرب است. همه چیز می‌تواند در چارچوب این خطوط قرمز مورد بحث قرار گیرد، اما ما نمی‌ توانیم در مورد احیای روابط دیپلماتیک صحبت کنیم. کباخیدزه در عین حال افزود: تفلیس آماده گفت‌وگو با مسکو در زمینه تعمیق روابط تجاری، اقتصادی و بشردوستانه است.

حمایت آمریکا از پیوستن اوکراین و گرجستان به ناتو

“آلتون بولند” مدیر بخش اروپای مرکزی و جنوبی پنتاگون در سخنرانی خود در نشست آنلاین شورای آتلانتیک واشنگتن، اعلام کرد: «رهبران کشورهای شرکت کننده در بیانیه ‌ای از عضویت احتمالی اوکراین و گرجستان در پیمان آتلانتیک شمالی در آینده حمایت کرده و خود را متعهد به ادامه حمایت‌ های سیاسی و عملی از این دو کشور دانستند.» وی یادآور شد که این تصمیم ارسال علامت مشخص هم برای کشورهای شریک و هم برای مخالفان بود.

در سوی دیگر ماجرا نماینده روسیه در اتحادیه اروپا احتمال عضویت سه کشور اوکراین، گرجستان و مولداوی، با وجود تشکیل اتحاد سه‌ جانبه در این جهت ‌گیری در این سازمان را بسیار کم ارزیابی کرده و گفت: «ما زنده نخواهیم بود این روز را ببینیم.» “ولادیمیر چیژوف” با اشاره به اینکه روسای جمهوری اوکراین، گرجستان و مولداوی، به ‌تازگی یک اتحاد سه‌ جانبه را تشکیل داده و اعلام کرده ‌اند که به ‌طور مشترک برای عضویت در اتحادیه اروپا تلاش خواهند کرد، افزود: «این اتحاد سه ‌جانبه اگر شکست نخورد، مطمئناً درگیر بحران عمیق سیاست “مشارکت در جهت‌ گیری به سمت شرق” اتحادیه اروپا خواهند شد که بروکسل در رابطه با 6 جمهوری در حوزه نفوذ اتحاد جماهیر شوروی سابق (اوکراین، گرجستان، مولداوی، بلاروس، ارمنستان و جمهوری آذربایجان) به اجرا گذاشته و تاکنون موفقیتی در اجرای این سیاست به دست نیاورده است.

دورنمای مناقشه

مناقشه روسیه و گرجستان در دوره ریاست ‌جمهوری بایدن همواره شعله‌ ور خواهد ماند و آمریکا از این اهرم برای فشار به روسیه سود خواهد برد. حزب حاکم گرجستان فعالانه عضویت این کشور در اتحادیه اروپا و ناتو را پیگیر است که هنوز به نتیجه دلخواه نرسیده است. تسلیح گرجستان و اوکراین در برابر روسیه رویکرد کشورهای غربی است که به آن ادامه خواهند داد. یقیناً حضور نظامی ناتو در نزدیکی ایران برای جمهوری اسلامی حائز اهمیت است. ناتو علاوه بر ترکیه حالا در گرجستان هم پایگاه ‌های نظامی دارد. اگر ملاحظات شراکت‌ های راهبردی و تفاهم ‌ها با ترکیه، مانع از مشارکت فعال این کشور علیه ایران در موقع اتخاذ چنین تصمیمی شود، گرجستان نزدیک ‌ترین نقطه حضور ناتو به ایران خواهد بود.

 

 

 

منابع پژوهش در دفتر اندیشکده موجود است .

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

آیا مطمئن هستید که می خواهید قفل این پست را باز کنید؟
باز کردن قفل باقی مانده : 0
آیا مطمئن هستید که می خواهید اشتراک را لغو کنید؟